Toplardamar Hastalıkları-Varis

Toplardamar hastalıkları


◊ Toplardamarlar dokulardaki kanı tekrar kalbe taşıyan damarlardır Akımın oluşmasında kalbin pompa gücünün etkisi yoktur, ancak nefes alp vermenin, yerçekiminin ve toplardamarın çevresinde bulunan kasların pompa gücünün etkisi vardır Örneğin nefes aldığımızda veya bacağımız yerçekimine göre kalbimizden daha yukarı olduğunda ya da yürürken (baldır kaslarının pompalayıcı etkisi nedeniyle) baldır toplardamarlarımızda akım artar (kanın kalbe geri dönmesi kolaylaşır) Ancak ayakta uzun süre sabit kaldığımızda bacaklarımızdaki kanın kalbe geri dönüşü zorlaşır

◊ Toplardamarlar içinde, kanın geriye kaçmasını engelleyerek sadece kalbe doğru akım oluşmasını sağlayan kapakçıklar bulunur

◊ Vücudumuzda derin ve yüzeysel toplardamarlar bulunur ve yüzeydeki toplardamarlar derindeki toplardamarlara dökülür Derin toplardamarlardaki kanın yüzeysel toplardamarlara geri kaçışını engelleyen kapakçıklar vardır Varisler yüzeydeki toplardamarların genişlemesidir Ancak derin toplardamarlardaki hastalıklar da yüzeysel toplardamarlarda varislere neden olabilir

◊ Yüzeysel toplardamarlar cildin hemen altındaki damarlardır ve gözle görülebilir Kan verme veya alma sırasında bu damarlar kullanılır

◊ Derin toplardamarların hastalıkları yüzeysel damarlara göre genellikle daha ciddi sonuçlar doğurur Atardamar hastalıklarının bypass ile tedavi edilmesinde yüzeysel toplardamarlar yedek damar olarak kullanılabilir

◊ Toplardamarların temel 2 hastalığı vardır: kapak yetersizliği ve damar içi pıhtılaşması Kapak yetersizliği sonucu varisler ve kronik toplardamar yetersizliği oluşur Ancak kapak yetmezliği ve damar içi pıhtılaşma birbirini doğurabilir Damar içi pıhtılaşma olursa, yine aynı damarın içinde bulunan kapakların yapısı bozulacağı için kapak yetmezliği de gelişebilir Veya kapak yetersizliği sonucu damar içinde pıhtı oluşma riski artar

Bacağın yüzeysel ve derin toplardamarları

Varisler

◊ Varisler kapak yetersizliği sonucu yüzeysel toplardamarların genişlemesi ve/veya kıvrımlı bir hal almasıdır Ayakta uzun süre kalındığında ağrıya neden olur Ağrı, bacaklar kalp seviyesinden yukarıda tutulduğunda azalır Varisler ayrıca estetik sorunlara da yol açar İlerlemiş vakalarda deride renk değişikliği ve yara oluşmasına neden olabilir

Varisler hafiften şiddetliye doğru üç ana gruba ayrılır: telanjiektazi, retiküler venler ve varisler

◊ Varisler, yüzeysel toplardamarlardaki kapak yetersizliği sonucu oluşabildiği gibi derin toplardamarlardaki yetersizlik sonucu da oluşabilir

◊ Tedavide varis çorabı kullanılması temeldir Ağrı ve kramp oluşumunu engelleyen ilaçların etkisi belirgin değildir

◊ Varisler skleroterapi denilen damar içine ilaç verilerek büzüştürülmesi yoluyla, laser ile veya ameliyatla tedavi edilebilir Hangi tedavinin uygun olacağı hastadan hastaya değişir

Büyük safen venin varisi

Derin ven trombozu

◊ Derin toplardamarlarda pıhtı oluşmasına derin ven trombozu denilmektedir Derin ven trombozu bacakta şişmeye ve ağrıya neden olur

Telanjiektazi ve retiküler venler birlikte

Varisli toplardamarın bir tel yardımıyla boylu boyunca çıkarılması (stripping)

Varis pakelerinin teker teker çıkarılması

Skleroterapi

◊ Oluşan pıhtı damardan hareket ederek akciğerlere gidebilir ve ölümcül sonuçlar doğurabilir Bu nedenle ani derin ven trombozu acil bir durumdur

◊ Hareketsizlik, kanser, yaş, ameliyat (özellikle ortopedi ameliyatları), gebelik, doğum kontrol hapı kullanımı derin ven trombozu riskini artıran faktörlerdir

◊ Derin ven trombozunun tedavisi pıhtı çözücü veya kan sulandırıcı ilaçlarla ve varis çorabı ile yapılır Ameliyat çok özel durumlarda gereklidir Pıhtı çözücü ilaçlar ancak erken dönemde yararlı olabilir En az 3 ay süreyle kan sulandırıcı ilaç kullanılmalıdır; bu ilacın bırakılmasına bir hekim karar vermelidir Bazı hallerde ömür boyu kan sulandırıcı ilaç kullanmak gerekebilir Varis çorabının ise en az 6 ay kullanılması gerekir

Kronik toplardamar yetersizliği

◊ Toplardamardaki yetersizliğin (kapak yetersizliği veya pıhtılaşma sonucu) uzun süre devam etmesi durumunda oluşan hastalıktır Bacakta şişlik, deride kalınlaşma, kahverengileşme ve ileri vakalarda deride yaralarla seyreder Oluşan yaralar geç iyileşir

Kronik venöz yetersizlik sonucu bacakta oluşan cilt değişiklikleri

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMİSİ

KALP DAMAR CERRAHİSİ