Çiçek Hastalığı - Çiçek Virüsü

Çiçek hastalığına yakalanmış kişi
Çiçek hastalığı, her yaşta ve her cinste kişilerde görülen, irinli kabarcıklar dökerek yüzde izler bırakan, ateşli, ağır ve bulaşıcı bir hastalıktır Variola da denir

Çocuklarda daha sık görülür Variola major ve Variola minor olmak üzere iki tipi vardır İlkinde ölüm oranı, ikincisine göre daha yüksektir

Konu başlıkları

Belirtiler

Çiçeğin etkeni Poxvirus grubundan bir virüstür (Çiçek virüsü); hastalık yaralarının içinde bulunur ve hastanın eşyalarıyla, hastaya yaklaşmayla, sineklerle ve virüslü havanın solunmasıyla bulaşır Kuluçka dönemi 10-14 gündür Ani ve şiddetli belirtilerle başlayan hastalıkta baş ve sırt ağrısı, kusma, kas sertleşmesi ve 39-40 °C'ye varan ateş görülür 3-4 gün süren bu başlangıç dönemini vücutta kırmızılık izler, ateş düşer Önce yüzde, ardından baş, göğüs, sırt, kol ve bacaklarda sert kabartılar durumunda küçük kırmızı lekeler belirir Bunların içi sıvı doludur, daha sonra bunlar sivilce biçiminde cerahatli kesecikler durumuna dönüşür Bu sırada ateş yeniden yükselir 12 gün dolayında sivilceler patlar, 16 gün dolayında da sivilcelerin üzeri kabuklaşır 2 ve 3 haftalarda kabuklar yerlerinde çukur bırakarak düşerler

Gidişat

Hastalığın gidişatı değişik biçimlerde olabilir; buna göre üç tip çiçek hastalığı tanımlanır:

Basit tip: Sivilceler birbirinden ayrıdır ve hastalığın gidişatı iyidir
Konflüan tip: Sivilceler biraraya gelerek yüzeysel abseler oluştururlar Hastalığın gidişatı kötüdür
Hemorajik tip: Sivilcelerde, mukozalarda ve göz konjonktivasında kanamaların görüldüğü çiçek hastalığının en ağır ve öldürücü tipidir

Tedavi

Çiçek hastalığının belirli bir tedavisi yoktur Saçı kısa kesilen hasta yatırılır ve derisi %1 potasyum permanganat eriyiği ile yıkanır Bu arada yüz sık sık yıkanarak gözlerle birlikte korunmalıdır Hasta 6 hafta karantinaya alınır İlaç tedavisi uygulanırken, hastaya yaklaşmış kişiler de aşılanarak gözaltında tutulmalıdır

Korunma

Eskiden büyük salgınlar yapan ve pek çok kişinin ölümüne yolaçan çiçek hastalığından korunmak için aşılanma yapılır Bu arada 1-20 yıl arasında değişen bağışıklık salgılar

1966'da WHO'nun başlattığı kampanya sonucu tüm Dünya ülkelerinde çiçek aşısı yapılarak, hastalık görünmez oldu ve çiçek aşısı zorunlu aşı programından çıkarıldı Ancak 1976'da Etiyopya ve Somali'de iki çiçek olgusu bildirildi Çiçek hastalığı, bildirimi zorunlu hastalıklardandır

Yakalandığı çiçek hastalığı sonucunda güzelliği bozulan Lady Mary Wortley Montagu (d 1689 - ö 1762), hem çok yönlü kişiliği, hem de değişik tür ve üsluplarda yazdığı mektuplarıyla ünlüdür Lady Montagu, İstanbul'da bulunduğu sırada çiçek aşısını öğrenmiş ve bu yöntemin İngiltere'de tanınmasına öncülük etmiştir

Çiçek virüsü

Çiçek virüsü (Variola vera); çocukluk çağı hastalığı çiçeğin etkeni olan virüstür Çiçek virüsü Variola major ve Variola minor olan iki varyeteye sahiptir Variola'nın Latince anlamı; "noktalı, sivilceli"dir

Bu virüs, 225-300 nm boyundadır Genetik materyali çift zincirli DNA'dan oluşur

Tüm vücut derisine yayılarak yüksek ateş ve döküntüye neden olur Bulaşıcıdır, aşıyla uzun süreli koruma sağlanır Aşı kampanyaları sayesinde 1970'li yıllardan sonra neredeyse ortadan kalkmıştır