Demir Emilimi Hakkında Genel Bilgiler

Kimyasal simgesi Fe olan demir normal bir erkek vücudunda kg başına 50 mg, kadın vücudunda ise kg başına 35 mg bulunur Aradaki fark kadının gereksiniminin daha az olmasından değil, âdet kanamasıyla daha çok demir yitirmesinden kaynaklanır Vücutta bulunan birçok maddenin atılması, bu maddenin gıdalar aracılığıyla dışarıdan alman miktarına yakından bağlıdır Madde uzun süre vücuda alınmamışsa, bu maddeyi tutan süreçler devreye girerek atılımı en aza indirir ya da tamamen durdurur Demir için böyle koruyucu bir süreç yoktur; dışarıdan demirin gelmesine bağlı olmaksızın, her gün belirli miktarda demir vücuttan atılır Bu nedenle dışarıdan demirin alınmadığı durumlarda, demir eksikliği kaçınılmaz bir biçimde ortaya çıkacaktır Adet kanaması olmayanlarda, yani erkekler ile henüz âdet görmeye başlamamış kız çocuklarında ya da âdet kanamaları durmuş menopoz çağındaki kadınlarda demirin başlıca kaybedilme yolu bağırsaklardır Her gün yüzeysel bağırsak mukoza hücrelerinin bir bölümü dökülerek atılır ve bunlarla birlikte içlerinde bulunan demir de vücudu terk eder Bu olgularda kan yitimi günde ortalama 1 mg?yİ bulur Âdet gören kadınların yitirdiği günlük ortalama miktar ise kanama nedeniyle daha yüksektir Her mililitre kanın 0,5 mg demir içerdiği göz önüne alınırsa, kadınların âdet günlerindeki ortalama kan yitimi erkeklere oranla kat kat fazladır Aylık olarak hesaplandığında, kadınların erkeklere göre günde ortalama iki kat daha fazla kan yitirdikleri görülür Gebelik durumunda demiıin bir bölümü dölütün kan hücrelerinin yapımında kullanıldığından, demir gereksinimi daha da artar Bütün bu farklılıklar kadınlarda demir eksikliğinin neden daha kolay ortaya Çıktığını açıklar

Gıdalarla alman demir incebağırsak-larda emilir Emilen demirin bir bölümü bağırsak hücrelerinde bulunan özel bir proteinle birleşerek ferritin denen bileşiğe dönüşür Ferritin incebağırsa-ğın demir deposudur ve vücut gereksi*nim duyduğunda demir proteinden ayrılarak kana geçer Kan yapımının arttığı ve böylece daha çok demirin gerektiği durumlarda, emilen demirin büyük bir bölümü incebağırsak hücrelerinde depolanmadan doğrudan kana verilir Dışarıdan alımın gereksinimi aştığı durumlarda ise ferritin depolan gittikçe artar; bu fazlalık incebağırsak mukoza hücrelerinin dökülmesiyle vücuttan atılır Kana geçen demir ise transferin denen özel bir proteine bağlanarak dokulara taşınır Kan demir yoğunluğu normalde 100 mi kanda 100 mikrogramdır Kanda serbest olarak bulunan miktarın yanı sıra alyuvarların içindeki hemoglobin molekülünde de bir miktar demir vardır Ömrünü tamamlayan bir alyuvar esnekliğini yitirdiğinden dalaktaki ince damarlardan kıvrılarak geçemez ve burada parçalanır Bu sırada açığa çıkan demirin büyük bir bölümü yeni hemoglobin yapımında kullanılır