Vasiyet Nedir,Ne Değildir?

Vasiyet Nedir,Ne Değildir?
Hakkında Vasiyet Nedir,Ne Değildir?




Peygamber Efendimiz (asm) döneminde Müslüman bir tacir olan Büdeyl ile iki Hiristiyan tâcir ticâret için Sama gitmislerdi Büdeyl ticâret esnasinda hastalandi Ölüm vakti geldiginde de, nesi var, nesi yoksa bir kâgida yazdi ve mallarini ailesine teslim edivermelerini Hiristiyan arkadaslarina vasiyet etti Ardindan öldü Fakat vasiyetini arkadaslarina açikça bildirmemis gizlice kumaslarinin arasina koymustu

Arkadaslari Medîneye döndükleri zaman Büdeylin malindan üç yüz miskal altin ile bir gümüs kaba el koyarak, geri kalan mallarini ailesine teslim ettiler Büdeylin ev halki da kumaslarin arasinda yazili vasiyet kagidini ve mallarinin tam listesini buldular Büdeylin arkadaslarindan dâvâci oldular Büdeylin arkadaslari ise, Büdeylden ne kaldiysa teslim ettiklerini, Büdeylden kendilerinde baska mal kalmadigini iddiâ ettiler

Mâide Sûresinin 106, 107 ve 108 âyetleri bu olay üzerine nâzil olmustur 106 âyet, vasiyetler için mümkünse Müslüman, mümkün degilse gayri Müslim de olsa iki sahit bulundurmayi hüküm altina almistir

Vasiyet, bize ölüm belirtileri geldiginde, yapmak isteyip yapamadigimiz islerin yapilmasini veya takip edilmesini, hayatta olan kimselerden rica etmektir Üzerimizdeki kul hakkinin ve Allah hakkinin ödenebilir kisminin, biraktigimiz malin üçte biriyle ödenmesini vasiyet etmemiz vaciptir Biraktigimiz malin üçte biri ile yerine getirilebildigi sürece, vasiyetimizi yerine getirmek varislerimiz üzerine de vaciptir Eger vasiyetimiz, malimizin üçte biri ile yerine getirilemiyorsa, vasiyetimizi yerine getirmek varislerimiz üzerine vacip olmaz Yerine getirirlerse iyi olur Fakat maddî imkânlari yoksa, bizim vasiyetimizi yerine getirmeye zorlanamazlar

Üzerimizde, hesabi sorulacak olan iki türlü hak vardir: a- Kul hakki b- Allah hakki

a) Kul Hakki: Insanlarla iliskilerimizden dogan haklardir Allahin huzuruna kul hakki ile gitmemeliyiz Varsa borçlarimizin ödenmesini muhakkak vasiyet etmeliyiz Varislerimiz vasiyetimizi malimizin üçte birini kullanarak yerine getirmekle mükelleftirler Eger malimizin üçte biri borçlarimizi ödemiyorsa, varislerimiz, malimizin geri kalanindan takviye yapar ve kul hakkini üzerimizden kaldirirlar

b) Allah Hakki: Zimmetimizde vasiyet konusu yapmamiz gereken Allah hakki sunlardir:

1- Oruç borcu: Hastalik nedeniyle zamaninda tutamadigimiz, fakat iyilesmedigimiz için sonradan kazâ da yapmadigimiz oruç borcumuz için eger kendimiz fidye ödememissek, fidyemizin ödenmesini vasiyet edebiliriz Mîrasçilarimiza ne kadar oruç borcumuz oldugu konusunda bilgi vermeli ve borcumuz olan oruçlarin fidyesinin ödenmesini vasiyet etmeliyiz

Fakat kendi elimizle fidye ödeme imkânimiz olursa, oruç fidyemizi vasiyet konusu yapmadan kendi ellerimizle ödememiz, süphesiz daha efdaldir

Eger kendi ellerimizle fidye ödeme imkâni bulamamis isek, vasiyet ettigimizde de, mîras olarak biraktigimiz malimizin üçte birisi fidyemizi ödemeye yeterli degil ise, insaallah Cenâb-i Hakkin Gafûr ve Rahîm isimleri imdadimizda olacaktir O zaman Cenâbi Haktan (iskat ve devir gibi islemlere gerek kalmadan) dogrudan bagislanma ve af talep edecegiz

2- Zekât borcu: Çesitli problemler dolayisiyla zamaninda ve elimizle ödeme imkâni bulamadigimiz zekâtimizin, mirasimizdan ödenmesini vasiyet etmemiz vaciptir

3- Hac borcu: Eger maddî olarak muktedir oldugumuz halde hastalik nedeniyle hacca gidememissek, birisini göndermeye de firsat bulamamissak, güvenilir birisinin bizim için hacca gönderilmesini vasiyet etmemiz vacip olur Varislerimiz bu vasiyetimiz için mirasimizin üçte birini kullanir

4- Yemin borcu: Hayatimiz boyunca bozdugumuz yeminlerimiz için ödememiz gereken kefâret miktarini eger kendi ellerimizle ödememissek, malimizin üçte biriyle ödenmesini vasiyet etmemiz vaciptir

5- Kurban Borcu: Kurban Bayr----- yetisen bir kurban mükellefi, eger kurban kesmeden vefat ederse, kurban bayrami çikmadan kendisi için kurban kesilmesini vasiyet eder Varisler, bu vasiyet için biraktigimiz mirasin üçte birini kullanir

6- Namaz borcu için fidye ödenmediginden, vasiyet söz konusu degildir

Eger mirasin üçte birisi ile bu haklar ödenebiliyorsa, ölen kisinin vasiyeti de varsa, mirasçilarin yapacaklari öncelikli is, mirasi paylasmadan, bu vasiyeti yerine getirmek olmalidir Bu vasiyetleri gerçek harcamalarla yerine getirmeden, iskat ve devir gibi islemlerle hiçbir Allah borcunu düsürme imkâni yoktur Fakat fakir için tövbe ve istigfar ile, af ve bagislanma talebi ile Allah borcunu düsürme kapisi açiktir

Allah hakki ve kul hakkinin disinda vasiyet yapmak kendi tercihimize baglidir ve vacip degildir Kabrimizin nerede olacagi, namazimizi kimin kildiracagi, cenâzemizi kimin yikayacagi, torunumuza kendi adimizin konulmasivs gibi konularda vasiyet yapmak vacip olmamakla berâber, bir sakincasi da yoktur Konusu günah olmayan vasiyetlerimiz mirasçilarimiz tarafindan yerine getirilirse iyi olur Fakat falan adami öldüreceksin, kanimizi yerde birakmayacaksin, falan adamla konusmayacaksin, vs gibi konusu günah olacak sekilde vasiyet yapmak, veya böyle vasiyetlere uymak câiz degildir