Osmanlıda Sadrazam Ya Da Vezir-İ Azam Kimdir,Görevleri Nelerdir

Osmanlı Sadrazam Nişanı

Sadrazam ya da Vezir-i Azam (Osmanlıca: صدر اعظم‎, وزیر اعظم‎) Osmanlı Devleti döneminde padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki görevliye verilen isimdi

Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde sadece vezir tanımı kullanılmaktaydı Orhan Gazi saltanatındaki dört vezir ilmiye sınıfından vezirliğe yükselmiştir I Murad saltanatında Çandarlılar kazaskerlikten vezir olmuşlar, aynı dönemde vezir sayısının artmasıyla, önce "birinci vezir", "ikinci vezir" tanımları, daha sonra da "vezir-i azam" ve nihayet "sadrazam" ünvanı verilmeye başlanmıştır 15 yüzyıl sonlarına kadar vezir adedi üçü geçmemiştir Vezirler Divan-ı Hümayun'da, Kubbealtı'nda toplandıkları için, kendilerine "kubbe vezîri" veya "kubbenişîn" ismi de verilmiştir

Sadrazam hükümdarın mutlak vekili sıfatıyla onun tuğralı mührünü taşırdı Bu nedenle sadrazamın sözü ve yazısı padişahın iradesi ve fermanı demekti Nitekim Fatih Kanunnamesi’nde sadrazamın devlet içindeki yeri şu şekilde yazılıdır:

"Bilgil ki vüzerâ (vezirler) ve ümerânın (emirler), vezir-i âzam, başıdır, cümlenin ulusudur, cümle umûrun vekîl-i mutlakıdır ve malımun vekîl-i defterdârıdır ve ol vezir-i âzam nâzırıdır ve oturmada ve durmada ve mertebede vezir-i âzam cümleden mukaddemdir (önce gelir)"

Güçlü hükümdarlar tarafından tayin edilmiş dirayetli sadrazamlar devlete büyük hizmetlerde bulunmuşlardır Ancak 16 yüzyıl sonlarından itibaren devletin duraklama dönemine girmesinin sonucu ve/veya amili olarak siyasal erk boşluğunu Valide Sultanların, saray personelinin (hanımağası gibi) veya başına buyruk davranabilen Yeniçerilerin doldurması sadrazamların konumunu ve vasıflarını zayıflaştırmıştır Yine de, duraklama ve gerileme dönemlerinde de çok değerli sadrazamların göreve geldiği olmuştur

Tanzimat'tan itibaren sadrazamlar daha ziyade Batılı anlamda "kabine şefi" görevini yürütmüşler, bir yandan da padişaha muhalif bir güç olabildikleri gibi, muhalif mihraklara dayanan bir çizgi de izleyebilmişlerdir Son dönemde sadrazamlar daha sık değişmişlerdir

Osmanlı Sadrazamları listesi


Osmanlı Devleti'nde sadrazamlık yapmış kişilerin listesi tarih sırasına göre aşağıdaki şekildedir

Sütünlarda sırayla: Sadrazamın adı veya lakabı (Sadrazam), sadaret başlangıç tarihi (başl), sadaret sona eriş tarihi (bitiş), birden fazla sadrazamlık dönemi sözkonusu ise kaçıncı kez bu makama geldiği ve akılda kalıcı kısa notlar (etnik kökeni, ailesi, akıbeti, ölüm nedeni, hakkında önemli bir detay gibi) bilgiler bulunmaktadır

İsimlerde dönemin yazım ve telaffuzları (Mehmed, Ahmed gibi) esas alınmış, ancak isim bütününün mümkün olduğunda Türkçeleştirilmiş halde sunulmasına çalışılmıştır ("ibn Kemaleddin" yerine "Kemaleddinoğlu" gibi) Madde başlıklarında herbir sadrazamın tarihlerde anılan bütün lakaplarının bir araya getirilmesine özen gösterilmiş, tarihlerde sözkonusu kişinin ölümünden sonra verilmiş lakaplar ("şehit" gibi) daha ziyade madde içinde belirtilmiştir
Kuruluş Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Yükseliş Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Gerileme Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Dağılma Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Kuruluş Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi
Sadrazam Başl Bitiş Notlar

Hacıkemaleddinoğlu Alaeddin Paşa 1320 1331 Türk

Mahmudoğlu Nizamüddin Ahmed Paşa 1331 1348 Türk

Hacı Paşa 1348 1349 Türk

Sinanüddin Fakih Yusuf Paşa 1349 1364 Türk

Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa 1364 1387 Türk (Ankara'nın Nallıhan İlçesi Cendere köyü'nden; Çandarlı ailesinden)

Çandarlı Ali Paşa 1387 1406 Türk (Çandarlı ailesinden)

Osmancıklı İmamzade Halil Paşa 1406 1413 Türk (Osmancıklı)

Amasyalı Beyazıt Paşa 1413 1421 Türk (Amasyalı)

Çandarlı (1) İbrahim Paşa 1421 1439 Türk (Çandarlı ailesinden)

Osmancıklı (Amasyalı) Koca Mehmed Nizamüddin Paşa 1429 1439 Türk (Osmancık veya Amasyalı)

Çandarlı (2) Halil Paşa 1439 1453 Türk (Çandarlı ailesi) İdam edilen ilk sadrazamdır

Yükseliş Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi
Sadrazam Başl Bitiş Notlar

Veli Mahmud Paşa (1 sadareti) 1453 1466 Pomak (Yeniçeri Ocağından yetişme ilk sadrazam); 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Rum Mehmed Paşa 1466 1469 Rum devşirme

İshak Paşa (1 sadareti) 1469 1472 Pomak

Veli Mahmud Paşa (2 ve son sadareti) 1472 1474 Pomak devşirme İdam edilmiştir

Gedik Ahmed Paşa 1474 1477 Arnavut İdam edilmiştirdevşirme

Karamanlı Mehmed Paşa 1477 1481 Türk (Karamanlı)

İshak Paşa (2 ve son sadareti) 1481 1482

Koca Davut Paşa 1482 1497 Pomak Ecelinden ölmüştür

Hersekli Ahmed Paşa (1 sadareti) 1497 1498 Boşnak (Hersekli) 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Çandarlı (2) İbrahim Paşa 1498 1499 Türk (Çandarlı ailesi)

Mesih Paşa 1499 1501 Pomak devşirme

Hadim Ali Paşa (1 sadareti) 1501 1503 Pomak devşirme

Hersekli Ahmed Paşa (2 sadareti) 1503 1506 Boşnak (Hersekli) 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Hadim Ali Paşa (2 ve son sadareti) 1506 1511 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Hersekli Ahmed Paşa (3 sadareti) 1511 1511 Boşnak (Hersekli) 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Koca Mustafa Paşa 1511 1512 Pomak devşirme İdam edilmiştir

Hersekli Ahmed Paşa (4 sadareti) 1512 28 Kasım 1514 Boşnak (Hersekli) 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Dukakinoğlu Ahmed Paşa 18 Aralık 1514 8 Eylül 1515 Arnavut İdam edilmiştir

Hersekli Ahmed Paşa (5 ve son sadareti) 8 Eylül 1515 26 Nisan 1516 Boşnak (Hersekli)

Hadim Sinan Paşa 26 Nisan 1516 22 Ocak 1517 Rıdaniye Savaşı'nda şehit düşmüştür |Bulgar devşirme

Yunus Paşa 22 Ocak 1517 13 Eylül 1517 Rum devşirme

Piri Mehmed Paşa 25 Ocak 1518 27 Haziran 1523 İç Anadolu (Aksaraylı) TürkArnavut İbrahim Paşa tarafından, kendi oğluna zehirlettirilmiştir

Pargalı İbrahim Paşa 27 Haziran 1523 14 Mart 1536 Rum veya İtalyan (Pargalı) İdam edilmiştir

Ayas Mehmed Paşa 14 Mart 1536 13 Temmuz 1539 Arnavut Vebadan ölmüştür

Damat Çelebi Lütfi Paşa 13 Temmuz 1539 Nisan 1541

Arnavut (Avlonyalı) Ecelinden ölmüştür

Hadim Süleyman Paşa Nisan 1541 28 Kasım 1544

Damat Rüstem Paşa (1 sadareti) 28 Kasım 1544 6 Ekim 1553 Arnavut 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kara Ahmed Paşa 6 Ekim 1553 29 Eylül 1555 Arnavut İdam edilmiştir

Damat Rüstem Paşa (2 ve son sadareti) 29 Eylül 1555 10 Temmuz 1561

Semiz Ali Paşa (1 sadareti) 10 Temmuz 1561 28 Haziran 1565 Arnavut 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Sokollu Mehmed Paşa 28 Haziran 1565 12 Ekim 1579 Boşnak (Bosna'nın Vişegrad kentinin Sokol köyünden) Suikaste uğramıştır

Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi
Sadrazam Başl Bitiş Notlar

Lala Kara Mustafa Paşa 28 Nisan 1580 7 Ağustos 1580 Sırp

Koca Sinan Paşa (1 sadareti) 7 Ağustos 1580 6 Aralık 1582 Arnavut

Kanijeli Siyavuş Paşa (1 sadareti) 24 Aralık 1582 25 Temmuz 1584 Macar 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Özdemiroğlu Osman Paşa 28 Temmuz 1584 29 Ekim 1585 Türk

Hadim Mehmed Mesih Paşa 1 Kasım 1585 14 Nisan 1586 Bulgar

Kanijeli Siyavuş Paşa (2 sadareti) 14 Nisan 1586 2 Nisan 1589

Koca Sinan Paşa (2 sadareti) 14 Nisan 1589 1 Ağustos 1591 Arnavut

Serdar Ferhat Paşa (1 sadareti) 1 Ağustos 1591 4 Nisan 1592 Türk

Kanijeli Siyavuş Paşa (3 ve son sadareti) 4 Nisan 1592 28 Ocak 1593

Koca Sinan Paşa (3 sadareti) 28 Ocak 1593 16 Şubat 1595

Serdar Ferhat Paşa (2 ve son sadareti) 16 Şubat 1595 7 Temmuz 1595

Koca Sinan Paşa (4 sadareti) 7 Temmuz 1595 19 Kasım 1595

Tekeli Lala Mehmed Paşa 19 Kasım 1595 28 Kasım 1595 Rum

Koca Sinan Paşa (5 ve son sadareti) 1 Aralık 1595 3 Nisan 1596

Damat İbrahim Paşa (1 sadareti) 4 Nisan 1596 27 Ekim 1596 Sırp

Cığalazade Yusuf Sinan Paşa 27 Ekim 1596 5 Aralık 1596 Italyan

Damat İbrahim Paşa (2 sadareti) 5 Aralık 1596 3 Kasım 1597

Hadim Hasan Paşa 3 Kasım 1597 9 Nisan 1598 Arnavut

Cerrah Mehmed Paşa 9 Nisan 1598 6 Ocak 1599 Sırp

Damat İbrahim Paşa (3 ve son sadareti) 6 Ocak 1599 10 Temmuz 1601

Yemişçi Hasan Paşa 22 Temmuz 1601 4 Ekim 1603 Arnavut

Malkoç Yavuz Ali Paşa 16 Ekim 1603 26 Temmuz 1604 Türk, Malkoçoğlu ailesi

Sokolluzade Lala Mehmed Paşa 5 Ağustos 1604 21 Haziran 1606 Sırp

Boşnak Derviş Mehmed Paşa 21 Haziran 1606 9 Aralık 1606 Boşnak

Kuyucu Murat Paşa 11 Aralık 1606 5 Ağustos 1611 Pomak

Gümülcineli Damat Nasuh Paşa 5 Ağustos 1611 17 Ekim 1614 Bulgar

Öküz Kara Mehmed Paşa (1 sadareti) 17 Ekim 1614 17 Kasım 1616 Türk

Damat Halil Paşa (1 sadareti) 17 Kasım 1616 18 Ocak 1619 Ermeni

Öküz Kara Mehmed Paşa (2 ve son sadareti) 18 Ocak 1619 23 Aralık 1619

İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa 23 Aralık 1619 9 Mart 1621 Rum

Ohrili Hüseyin Paşa (1 sadareti) 9 Mart 1621 17 Eylül 1621 Arnavut

Dilaver Paşa 17 Eylül 1621 20 Mayıs 1622 Bulgar

Ohrili Hüseyin Paşa (2 ve son sadareti - 1 gün) 20 Mayıs 1622 20 Mayıs 1622

Kara Davut Paşa 20 Mayıs 1622 13 Haziran 1622 Rum

Mere Hüseyin Paşa (1 sadareti) 13 Haziran 1622 8 Ağustos 1622 Arnavut Türkçe bilmeyen tek sadrazamdır

Lefkeli Mustafa Paşa 8 Ağustos 1622 21 Eylül 1622 Rum

Gürcü Hadim Mehmed Paşa 21 Eylül 1622 5 Şubat 1623 Gürcü

Mere Hüseyin Paşa (2 ve son sadareti) 5 Şubat 1623 30 Ağustos 1623 Arnavut

Kemankeş Kara Ali Paşa 30 Ağustos 1623 3 Nisan 1624 TürkOkuma yazma bilmeyen tek Sadrazamdır

Çerkes Mehmed Ali Paşa 3 Nisan 1624 28 Ocak 1625 Çerkes

Müezzinzade Filibeli Hafız Ahmed Paşa (1 sadareti) 8 Şubat 1625 1 Aralık 1626 Bulgar

Damat Halil Paşa (2 ve son sadareti) 1 Aralık 1626 6 Nisan 1628 Ermeni

Gazi Ekrem Hüsrev Paşa 6 Nisan 1628 25 Ekim 1631 Boşnak

Müezzinzade Filibeli Hafız Ahmed Paşa (2 ve son sadareti) 25 Ekim 1631 10 Şubat 1632

Topal Recep Paşa 10 Şubat 1632 18 Mayıs 1632 Türk

Tabanıyassı Mehmed Paşa 18 Mayıs 1632 2 Şubat 1637 Rum

Bayram Paşa 2 Şubat 1637 26 Ağustos 1638 Rum

Tayyar Mehmed Paşa 27 Ağustos 1638 23 Aralık 1638 Rus

Kemankeş Kara Mustafa Paşa 23 Aralık 1638 31 Ocak 1644 Macar

Civankapıcıbaşı Sultanzade Semiz Mehmed Paşa 31 Ocak 1644 17 Aralık 1645 Türk (babası Abdurrahman Bey Osmanlı ailesinden

Başdefterdar Salih Paşa 17 Aralık 1645 16 Eylül 1647 Rum İdam edilmiştir

Kara Musa Paşa 16 Eylül 1645 21 Eylül 1647 Rum

Hezarpare Ahmed Paşa 21 Eylül 1647 7 Ağustos 1648 Rum Linç edilmiştir

Sofu Mehmed Paşa veya (Mevlevi Mehmed Paşa) 7 Ağustos 1648 21 Mayıs 1649 Türk

Kara Dev Murat Paşa (1 sadareti) 21 Mayıs 1649 5 Ağustos 1651 Türk

Melek Ahmed Paşa 5 Ağustos 1651 21 Ağustos 1651 Abaza

Siyavuş Paşa (1 sadareti) 21 Ağustos 1651 27 Eylül 1651 Abaza

Gürcü Mehmed Paşa 27 Eylül 1651 20 Haziran 1652 Gürcü

Tarhuncu Sarı Ahmed Paşa 20 Haziran 1652 21 Mart 1653 Arnavut

Bıyıklı Koca Derviş Mehmed Paşa 21 Mart 1653 28 Ekim 1654 Çerkes

İpşiri Mustafa Paşa 28 Ekim 1654 11 Mayıs 1655 Abaza

Kara Dev Murat Paşa (2 ve son sadareti) 11 Mayıs 1655 19 Ağustos 1655 Türk

Ermeni Süleyman Paşa 19 Ağustos 1655 28 Şubat 1656 Ermeni

Gazi Deli Hüseyin Paşa 28 Şubat 1656 5 Mart 1656 Rum

Zurnazen Mustafa Paşa (4 saat sadrazamlık yapmıştır) 5 Mart 1656 5 Mart 1656 Arnavut Akli dengesi bozuk olduğundan azledilmiş ve ecelinden ölmüştür

Siyavuş Paşa (2 ve son sadareti) 5 Mart 1656 25 Nisan 1656 Abaza

Boynuyaralı Mehmed Paşa 26 Nisan 1656 15 Eylül 1656 Rum

Köprülü Mehmed Paşa 15 Eylül 1656 Ekim 31 1661 Türk (Vezirköprülü), bazı kaynaklara göre Arnavut (Rudnikli) Köprülü ailesinden ilk sadrazamdır Ecelinden ölmüştür

Köprülü Fazıl Ahmed Paşa Ekim 31 1661 Ekim 19 1676 Türk (Köprülü ailesi)

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Ekim 19 1676 14 Aralık 1683 Türk (Merzifonlu) Köprülü ailesi evlatlığıdır İdam edilmiştir

Gerileme Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi

Sadrazam Başl Bitiş Notlar

Bayburtlu Kara İbrahim Paşa 15 Aralık 1683 18 Kasım 1685 Türk (Kelkit köylüsü) İdam edilmiştir

Sarı Süleyman Paşa 18 Kasım 1685 18 Eylül 1687 Boşnak İdam edilmiştir

Köprülü Damadı Abaza Siyavuş Paşa 18 Eylül1687 23 Şubat 1688 Abaza Köprülü ailesi damadıdır İdam edilmiştir

Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa 23 Şubat 1688 2 Mayıs 1688 Rum, Ayaşlı

Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa 30 Mayıs 1688 7 Kasım 1689 Rum, (Tekirdağlı)

Köprülü Fazıl Mustafa Paşa 10 Kasım 1689 19 Ağustos 1691 Türk (Köprülü ailesi) Savaşta şehit olmuştur

Bahadırzade Arabacı Ali Paşa 24 Ağustos 1691 21 Mart 1692 Arnavut Azil, sürgün ve sonradan idam edilmiş, malı haczedilmiştir

Merzifonlu Çalık Hacı Ali Paşa 23 Mart 1692 17 Mart 1693 Türk (Merzifonlu)

Bozoklu (Bıyıklı) Mustafa Paşa 17 Mart 1693 Mart 1694 Türk (Yozgatlı –eski adıyla Bozok)

Sürmeli Ali Paşa 13 Mart 1694 22 Nisan 1695 Türk (Yozgatlı) İdam edilmiştir

Elmas Mehmed Paşa 3 Mayıs 1695 11 Eylül 1697 Rum (Cideli)

Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa 17 Eylül 1697 4 Eylül 1702 Türk (Köprülü ailesi) Kendi tercihiyle istifa etmiş ve ecelinden ölmüştür

Daltaban Mustafa Paşa 4 Eylül 1702 24 Ocak 1703 Makedon Türk

Rami Mehmed Paşa 25 Ocak 1703 22 Ağustos 1703 Türk

Sührablı Kavanoz Nişancı Ahmed Paşa 22 Ağustos 1703 16 Kasım 1703 Sırp

Moralı Damat Hasan Paşa 18 Kasım 1703 28 Eylül 1704 Rum

Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa Ekim 1704 25 Aralık 1704 Rum Kayseri

Pakçemüezzin Baltacı Mehmed Paşa (1 sadareti) 25 Aralık 1704 3 Mayıs 1706 Türk (Osmancıklı) 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Damat Çorlulu Ali Paşa 3 Mayıs 1706 15 Haziran 1710 Türk (Çorlulu)

Köprülüzade Damat Numan Paşa 16 Haziran 1710 17 Ağustos 1710 Türk (Köprülü ailesi)

Pakçemüezzin Baltacı Mehmed Paşa (2 ve son sadareti) 18 Ağustos 1710 20 Kasım 1711 Türk

Gürcü Ağa Yusuf Paşa 20 Kasım 1711 11 Kasım 1712 Gürcü

Silahdar Süleyman Paşa 12 Kasım 1712 6 Nisan 1713 Abaza

Kel Hoca İbrahim Paşa 6 Nisan 1713 7 Nisan 1713 Bulgar (Serezli)

Silahdar Damat Ali Paşa 27 Nisan 1713 5 Ağustos 1716 Rum

Hacı Halil Paşa 21 Ağustos 1716 Ekim 1717 Arnavut

Tevkii Nişancı Mehmed Paşa Ekim 1717 9 Mayıs 1718 Ermeni

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa 9 Mayıs 1718 16 Ekim 1730 Türk Linç edilmiştir

Silahdar Damat Mehmed Paşa 16 Ekim 1730 23 Ocak 1731 Bulgar

Kabakulak İbrahim Paşa 23 Ocak 1731 11 Eylül 1731 Türk

Topal Osman Paşa 21 Eylül 1731 12 Mart 1732 Rum

Hekimoğlu Ali Paşa (1 sadareti) 12 Mart 1732 14 Temmuz 1735 İtalyan 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Gürcü İsmail Paşa 14 Temmuz 1735 25 Aralık 1735 Gürcü

Silahdar Seyyid Mehmed Paşa 10 Ocak 1736 5 Ağustos 1737 Arap

Muhsinzade Abdullah Paşa 22 Ağustos 1737 19 Aralık 1737 Rum

Yeğen Mehmed Paşa 3 Aralık 1737 23 Mart 1739 Türk

Hacı İvazzade Mehmed Paşa 17 Mart 1739 23 Haziran 1740 Türk

Nişancı Şehla Hacı Ahmed Paşa 22 Temmuz 1740 7 Nisan 1742 Arap

Hekimoğlu Ali Paşa (2 sadareti) 21 Nisan 1742 4 Ekim 1742 İtalyan3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Seyyid Hasan Paşa 4 Ekim 1742 10 Ağustos 1746 Türk

Tiryaki Hacı Mehmed Paşa 11 Ağustos 1746 24 Ağustos 1747 Türk

Boynueğri Seyyid Abdullah Paşa 24 Ağustos 1747 2 Ocak 1750 Türk

Divitdar Mehmed Emin Paşa 9 Ocak 1750 1 Temmuz 1752 Boşnak

Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa (1 sadareti) 1 Temmuz 1752 16 Şubat 1755 Türk

Hekimoğlu Ali Paşa (3 ve son sadareti) 16 Şubat 1755 19 Mayıs 1755

Naili Abdullah Paşa 19 Mayıs 1755 24 Ağustos 1755 Gürcü

Silahdar Bıyıklı Ali Paşa 24 Ağustos 1755 23 Ekim 1755 Sırp Azil ve sonradan idam edilmiştir

Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa 25 Ekim 1755 1 Nisan 1756 Türk

Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa (2 sadareti) 30 Nisan 1756 3 Aralık 1756 Türk

Koca Mehmed Ragıp Paşa 12 Ocak 1757 8 Nisan 1763 Türk

Tevkii Hamza Hamit Paşa 11 Nisan 1763 29 Eylül 1763 Rum

Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa (3 ve son sadareti) 29 Eylül 1763 30 Mart 1765 Türk

Muhsinzade Mehmed Paşa (1 sadareti) 30 Mart 1765 7 Ağustos 1768 Arap 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Silahdar Hamza Mahir Paşa 7 Ağustos 1768 20 Ekim 1768 Rum (Develili)

Yağlıkçızade Nişancı Hacı Mehmed Emin Paşa Ekim 1768 12 Ağustos 1769 Türk (Daday, Sorkun köyünden)

Moldovancı Ali Paşa 12 Ağustos 1769 12 Aralık 1769 Türk

İvazzade Halil Paşa 13 Aralık 1769 25 Aralık 1770 Türk

Silahdar Mehmed Paşa 25 Aralık 1770 11 Aralık 1771 Çerkez

Muhsinzade Mehmed Paşa (2 ve son sadareti) Aralık, 1771 6 Ağustos 1773

Dağılma Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi
Sadrazam Başl Bitiş Notlar

Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa (1 sadareti) 11 Ağustos, 1773 7 Temmuz 1775 Türk (Safranbolulu) 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Moralı Derviş Mehmed Paşa 7 Temmuz 1775 5 Ocak 1777 Türk (Moralı)

Darendeli Cebecizade Mehmed Paşa 5 Ocak 1777 1 Eylül 1778 Türk (Darendeli)

Kalafat Mehmed Paşa 1 Eylül 1778 22 Ağustos 1779 Pomak

Silahdar Karavezir Seyyid Mehmed Paşa 22 Ağustos 1779 20 Şubat 1781 Türk, (Kırşehir Arabsun köyünden)

Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa (2 sadareti) 20 Şubat 1781 25 Ağustos 1782 Türk (Safranbolulu) 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Yeğen Hacı Mehmed Paşa 25 Ağustos 1782 31 Aralık 1782 Türk

Halil Hamid Paşa 31 Aralık 1782 30 Nisan 1785 Türk (Ispartalı) Sürgünde idam edilmiştir

Hazinedar Şahin Ali Paşa 30 Nisan 1785 25 Ocak 1786 Türk

Koca Yusuf Paşa (1 sadareti) 25 Ocak 1786 28 Mayıs 1789 Gürcü 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kethüda Çerkes Meyyit Hasan Paşa (1 sadareti) 28 Mayıs 1789 2 Ocak 1790 Çerkes 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Cezayirli Gazi Hasan Paşa 2 Ocak 1790 30 Mart 1790 Pomak (Drama(şehir)'da büyüme) Savaşta şehit olmuştur

Rusçuklu Çelebizade Şerif Hasan Paşa 16 Nisan 1790 12 Şubat 1791 Türk (Rusçuklu)

Koca Yusuf Paşa (2 ve son sadareti) 12 Şubat 1791 1792 Gürcü Ecelinden ölmüştür

Damat Melek Mehmed Paşa 1792 21 Ekim 1794 Boşnak veya Türk

Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa (3 ve son sadareti) 21 Ekim 1794 23 Ekim 1798 Türk (Safranbolulu) Sürgünde ecelinden ölmüştür

Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa (1 sadareti) 23 Ekim 1798 24 Haziran 1805 2 dönem sadrazamlık yapmıştır Türktür

Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa 24 Eylül 1805 13 Ekim 1806 Türk

Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa 13 Ekim 1806 3 Haziran 1807 Türk

Çelebi Mustafa Paşa 3 Haziran 1807 29 Temmuz 1808 Türk

Alemdar Mustafa Paşa veya (Bayraktar Mustafa Paşa) 29 Temmuz 1808 15 Kasım 1808 Türk, (Rusçuklu) Alemdar Vakası şeklinde anılan çatışmada şehit olmuştur

Çavuşbaşı Memiş Paşa 16 Kasım 1808 Aralık 1808 Türk Azledilmiş ve ecelinden ölmüştür

Çarhacı Ali Paşa Aralık 1808 Mart 1809 Türk

Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa (2 ve son sadareti) Mart 1809 Şubat 1811 Türk

Laz Aziz Ahmed Paşa Şubat 1811 Temmuz 1812 Laz

Hurşid Ahmed Paşa Temmuz 1812 30 Mart 1815 Türk

Mehmed Emin Rauf Paşa (1 sadareti) 30 Mart 1815 6 Ocak 1818 5 dönem sadrazamlık yapmıştır türk

Burdurlu Derviş Mehmed Paşa 6 Ocak 1818 5 Ocak 1820 Türk (Burdurlu)

Ispartalı Seyyid Ali Paşa 5 Ocak 1820 21 Nisan 1821 Türk (Ispartalı)

Benderli Ali Paşa 30 Nisan 1821 21 Nisan 1821 Türk (Benderli) Kesin padişah emri ile idam edildiği bilinen son sadrazamdır

Hacı Salih Paşa 30 Nisan 1821 11 Kasım 1822 Türk

Bostancıbaşı Deli Abdullah Paşa 11 Kasım 1822 4 Mart 1823 Türk

Turnacızade Silahdar Ali Paşa 4 Mart 1823 Aralık 1823 Türk

Mehmed Said Galip Paşa Aralık 1823 15 Eylül 1824 Türk

Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa 15 Eylül 1824 26 Ekim 1828 Türk, (Benderli)

Darendeli Topal İzzet Mehmed Paşa (1 sadareti) 26 Ekim 1828 Ocak 1829 Türk, (Darendeli) 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Reşid Mehmed Paşa Ocak 1829 17 Şubat 1833 Türk

Mehmed Emin Rauf Paşa (2 sadareti) 17 Şubat 1833 8 Temmuz 1839 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Koca Mehmed Hüsrev Paşa 8 Temmuz 1839 29 Mayıs 1841 Türk

Mehmed Emin Rauf Paşa (3 sadareti) 29 Mayıs 1841 7 Ekim 1841 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Darendeli Topal İzzet Mehmed Paşa (2 ve son sadareti) 7 Ekim 1841 3 Eylül 1842 Türk, (Darendeli)

Mehmed Emin Rauf Paşa (4 sadareti) 3 Eylül 1842 31 Temmuz 1846 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Koca Mustafa Reşid Paşa (1 sadareti) 31 Temmuz 1846 28 Nisan 1848 6 dönem sadrazamlık yapmıştırtürk

İbrahim Sarim Paşa 28 Nisan 1848 13 Ağustos 1848 Türk

Koca Mustafa Reşid Paşa (2 sadareti) 13 Ağustos 1848 27 Ocak 1852 6 dönem sadrazamlık yapmıştır

Mehmed Emin Rauf Paşa (5 ve son sadareti) 27 Ocak 1852 7 Mart 1852 Türk

Koca Mustafa Reşid Paşa (3 sadareti) 7 Mart 1852 7 Ağustos 1852 6 dönem sadrazamlık yapmıştır

Mehmed Emin Âli Paşa (1 sadareti) 7 Ağustos 1852 4 Ekim 1852 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Damat Mehmed Ali Paşa 4 Ekim 1852 14 Mayıs 1853 Türk

Giritli Mustafa Naili Paşa (1 sadareti) 14 Mayıs 1853 30 Mayıs 1854 Mısırlı Türk Uzun süre Girit valiliği yaptığından Giritli şeklinde anılır 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa (1 sadareti) 30 Mayıs 1854 24 Kasım 1854 Türk (Kıbrıslı) 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Koca Mustafa Reşid Paşa (4 sadareti) 24 Kasım 1854 4 Mayıs 1855 6 dönem sadrazamlık yapmıştırtürk

Mehmed Emin Âli Paşa (2 sadareti) 4 Mayıs 1855 1 Aralık 1856 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Koca Mustafa Reşid Paşa (5 sadareti) 1 Aralık 1856 2 Ağustos 1857 6 dönem sadrazamlık yapmıştır

Giritli Mustafa Naili Paşa (2 ve son sadareti) 2 Ağustos 1857 23 Ekim 1857 Mısırlı Türk

Koca Mustafa Reşid Paşa (6 ve son sadareti) 23 Ekim 1857 7 Ocak 1858 Türk

Mehmed Emin Âli Paşa (3 sadareti) 11 Ocak 1858 8 Ekim 1859 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa (2 sadareti) 8 Ekim 1859 24 Aralık 1859 Türk (Kıbrıslı) 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1 sadareti) 24 Aralık 1859 27 Mayıs 1860 Türk 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa (3 ve son sadareti) 27 Mayıs 1860 6 Ağustos 1861 Türk, (Kıbrıslı)

Mehmed Emin Âli Paşa (4 sadareti) 6 Ağustos 1861 22 Kasım 1861 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Keçecizade Mehmed Emin Fuad Paşa (1 sadareti) 22 Kasım 1861 6 Ocak 1863 Türk 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Yusuf Kamil Paşa 6 Ocak 1863 3 Haziran 1863 Türk

Keçecizade Mehmed Emin Fuad Paşa (2 ve son sadareti) 3 Haziran 1863 5 Haziran 1866 Türk

Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (2 sadareti) Haziran 5 1866 Şubat 11 1867 Türk 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Mehmed Emin Âli Paşa (5 ve son sadareti) 11 Şubat 1867 7 Eylül 1871 Türk

Mahmud Nedim Paşa (1 sadareti) Eylül 1871 31 Temmuz 1872 2 dönem sadrazamlık yapmıştırtürk

Mithat Paşa (1 sadareti) 31 Temmuz 1872 19 Ekim 1872 Türk Rusçuk kökenli, İstanbul doğumlu 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (3 sadareti) Ekim 1872 Şubat 1873 Türk 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Sakızlı Ahmed Esad Paşa (1 sadareti) 15 Şubat 1873 Mayıs 1873 Türk (Sakızlı) 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa Mayıs 1873 14 Şubat 1874 Kürt (Şirvanlı)

Hüseyin Avni Paşa 14 Şubat 1874 25 Nisan 1875 Türk

Sakızlı Ahmed Esad Paşa (2 ve son sadareti) Nisan 1875 Ağustos 1875 Türk (Sakızlı)

Mahmud Nedim Paşa (2 ve son sadareti) 21 Ağustos 1875 Nisan 13 1876 Türk

Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (4 sadareti) Nisan 1876 19 Aralık 1876 Türk 5 dönem sadrazamlık yapmıştır

Mithat Paşa (2 sadareti) 19 Aralık 1876 5 Şubat 1877 Türk Sürgünde idam edilmiştir İdamı hakkında farklı görüşler öne sürülmektedir

İbrahim Edhem Paşa 5 Şubat 1877 11 Ocak 1878 Rum

Ahmed Hamdi Paşa 11 Ocak 1878 4 Şubat 1878 Türk

Ahmed Vefik Paşa 4 Şubat 1878 18 Nisan 1878 Türk (İstanbullu)

Mehmed Sadık Paşa 18 Nisan 1878 Mayıs 1878 Türk

Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (5 ve son sadareti) Mayıs 1878 Haziran 1878 Türk

Mehmed Esad Saffet Paşa Mayıs 1878 Ekim 1878 Türk

Tunuslu Hayreddin Paşa Ekim 1878 28 Temmuz 1879 Türk

Ahmed Arifi Paşa 28 Temmuz 1879 Eylül 1879 Türk

Küçük Mehmed Said Paşa (1 sadareti) 18 Ekim 1879 9 Haziran 1880 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Cenanizade Mehmed Kadri Paşa 9 Haziran 1880 12 Eylül 1880 Arap (Antepli Cenani ailesinden)

Küçük Mehmed Said Paşa (2 sadareti) 12 Eylül 1880 2 Mayıs 1882 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Abdurrahman Nureddin Paşa (1 sadareti) 2 Mayıs 1882 12 Temmuz 1882 Türk dönem sadrazamlık yapmıştır

Küçük Mehmed Said Paşa (3 sadareti) 12 Temmuz 1882 30 Kasım 1882 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Ahmed Vefik Paşa 1 Aralık 1882 3 Aralık 1882 Türk

Küçük Mehmed Said Paşa (4 sadareti) 3 Aralık 1882 24 Eylül 1885 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (1 sadareti) Eylül 1885 Eylül 1891 Türk (Kıbrıslı) 4 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kabaağaçlızade Ahmed Cevat Paşa Eylül 1891 Haziran 1895 Türk (Afyonkarahisar Kabaağaçlı, Şakirpaşalar ailesi)

Küçük Mehmed Said Paşa (5 sadareti) 9 Haziran 1895 3 Ekim 1895 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (2 sadareti) Ekim 1895 Kasım 1895 Türk (Kıbrıslı) 4 dönem sadrazamlık yapmıştır

Halil Rıfat Paşa Kasım 1895 9 Kasım 1901 Türk

Küçük Mehmed Said Paşa (6 sadareti) 13 Kasım 1901 15 Ocak 1903 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa 15 Ocak 1903 Temmuz 1908 Arnavut

Küçük Mehmed Said Paşa (7 sadareti) 22 Temmuz 1908 6 Ağustos 1908 Türk 8 dönem sadrazamlık yapmıştır

Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (3 ve son sadareti) Ağustos 1908 Şubat 1909 Türk (Kıbrıslı)

Ahmed Tevfik Paşa (1 sadareti) 31 Mart 1909 Mayıs 1909 Türk 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Hüseyin Hilmi Paşa Mayıs 1909 Ocak 1910 Türk

İbrahim Hakkı Paşa 12 Ocak 1910 29 Eylül 1911 Türk

Küçük Mehmed Said Paşa (8 ve son sadareti) 4 Ekim 1911 17 Temmuz 1912 Türk

Gazi Ahmed Muhtar Paşa 22 Temmuz 1912 29 Ekim 1912 Türk

Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (4 ve son sadareti) Ekim 1912 23 Ocak 1913 Türk (Kıbrıslı)

Mahmud Şevket Paşa 23 Ocak 1913 Haziran 11 1913 Türk Görev başında suikaste uğramıştır

Said Halim Paşa 12 Haziran 1913 3 Şubat 1917 Türk kökenli Mısırlı Sürgünde suikaste uğramıştır

Talat Paşa 4 Şubat 1917 8 Ekim 1918 Pomak (smolyanlıli) Sürgünde suikaste uğramıştır

Furgaç Ahmed İzzet Paşa 14 Ekim 1918 8 Kasım 1918 Türk Kendi tercihiyle istifa etmiştir

Ahmed Tevfik Paşa (2 sadareti) 11 Kasım 1918 10 Mart 1919 Türk 3 dönem sadrazamlık yapmıştır

Damat Ferit Paşa (1 sadareti) 10 Mart 1919 4 Ekim 1919 Arnavut 2 dönem sadrazamlık yapmıştır

Ali Rıza Paşa 6 Ekim 1919 2 Mart 1920 Türk

Hulusi Salih Paşa 8 Mart 1920 2 Nisan 1920 Abhaza

Damat Ferit Paşa (2 ve son sadareti) 5 Nisan 1920 18 Ekim 1920 Arnavut Sürgünde ecelinden vefat

Ahmed Tevfik Paşa (3 ve son sadareti) 21 Ekim 1920 17 Kasım 1922 Türk Son sadrazamdır