Mastürbasyon (Elle Boşalma)

Mastürbasyon (Elle Boşalma)

İslam dininde mastürbasyon; yaradılış düzeninin gerektirdiği cinsel işlem şekline aykırı olan, meni almaya yönelik bulunmayan ve eksik tatmini içeren bir cinsel yöntemdir İslam dini, insanın varlığında bulunan hiç bir duyguyu veya eylemi ya da arzuyu bütünüyle ret etmez Ancak helal veya haram düsturlarıyla düzene koyar Yani zararlı olan uygulamaları yasaklar faydalı olanları ise emreder Şu da bir gerçektir ki insan oğlu araştırıcı, meraklı bir yapı içerir Dolayısıyla da insan kendi vücudunun ve özelliklede cinsel organını, onun işlevlerini merak etmemesi mümkün değildir Durum böyle iken İslam'ın elle boşalmayı kayıtsız şartsız yasaklaması insanla çatışmasına neden olacağından ki biz biliyoruz İslam dini insan içindir Amaç insanla çatışmak olmayıp uyum sağlayarak yönlendirmek ve doğru yola sevk etmektir Bunu içindir ki Kur' an-ı Kerim ' de ve Allah Rasulü' nün sünnetlerinde elle boşalma hususunda özel veya açık bir emir ya da yasak yoktur

Aslında elle boşalma bekarlık döneminde bile zaruri bir ihtiyaç olarak görülmemektedir Çünkü; Allah insanda atılmayan veya atılamayan fazla birikimleri giderecek düzenekler yaratmıştır Gerektiğinde, bu düzen (Rüyada boşalma) devreye girer ve insanı rahatlatmakta, zarar görmekten kurtarmaktadır Kaldı ki belli bir yaş dönemine kadar (Yaklaşık 25 yaş civarı) birikimlerin atılmamasında her hangi bir zararın olmadığı tıp uzmanlarınca da doğrulanmıştır Yinede insanlar çeşitli bahanelerle elle boşalmayı uyguluyorlar Elle boşalmada aşirıya kaçılmadıkça tıbbi açıdan bir kusur yok, yalnız önemli bir zararı evliliği geciktirmesi ve evlilik hayatında ilerisi için cinsel ilişkiden alınması gereken hazzın, tatminin önlenmesidir

İslam bilginleri, bu konuda Müminun suresinin 5 ve 6 ayetleriyle Mearic suresinin 29 , 30 ve 31 ayetlerinde nikahlı eşler ve sahip olunan cariyelerle yapılan cinsel ilişkiler dışındaki cinsel tatmin şekilleri haram kılınsa da bu ayetlerde asıl amacın anılanların dışındaki helal olmayan eşlerle cinsel ilişki olduğunda mutabıktırlar Bu sebeple bazı İslam bilginlerinin mastürbasyonu Kur' an-i yasaklar arasında değerlendiren düşünceleri isabetli görülmez Nitekim İslam bilginlerinin büyük bir çoğunluğu bu düşünceyi paylaşmamaktadırlar Kaldı ki Allah' ın Rasulü' ünün de hadislerinde de mastürbasyonu yasaklayan bir hadis görülmemektedir

"Elle boşalan la'netlidir" şeklindeki hadis olarak dillerde dolaşan sözün hadis olmadığı güvenilir hadisçiler tarafından da ispatlanmıştır Ayrıca mastürbasyonla ilgili olarak rivayet olunan bazı hadisler varsa da bunlar haramlılığı delillendirecek geçerlilikte değildirler

Açıkladığımız sebepler itibariyle İslam bilginleri mastürbasyonu İslam dininin genel cinsel düsturlar içerisinde üç şekilde ele almışlardır

- Bir kadını veya erkeği eliyle boşalmak,
- Zevce (Eşi) eliyle boşalmak,
- Bizzat kendi eliyle boşalmak

Birinci şekil itibariyle boşalmak şüphesiz haramdır Çünkü; aralarında nikah bağı olmayan erkeğin veya kadının birbirlerinin cinsel organına bakmaları veya tutmaları yasaklanmıştır, haramdır

İkinci şekil itibariyle boşalmak ise yani kocanın karısı eliyle veya karısının kocası eliyle boşalmasında hiç bir sakınca yoktur, helaldir

Üçüncü şekil itibariyle boşalmak ise yani erkek veya kadın kişinin kendi eliyle boşalması müctehidlerimizin değerlendirmesine göre şu üç açıklama vardır
1) Mutlak haramdır: Konumuzun başında belirttiğimiz surelerin ilgili ayetlerini delil sayan Şafii mezhebi mücdehidleri mastürbasyonun mutlak olarak haram olduğu görüşündedirler
2) Mubahtır: Yapabilir , bir günahı yoktur Kişinin eşi veya cariyesi yoksa, evlenmeye de maddi gücü yetersiz ise zinaya düşmemek için veya vücudundaki birikim rüyalanma yoluyla atılamıyorsa bu durumu gidermek için mastürbasyon yapılması mubahtır Bu görüş Hanefi ve Hambeli mezhebi mücdehidlerine aittir Ne var ki mubah olduğunu belirttikleri halde bu davranışı olgunluğa sığmayan bir davranış olarak görmektedirler Yani Mastürbasyonun mubahlığı şartlıdır Bu sebepledir ki evli kişilerin yalnız başina mastürbasyonu haramdır Ayrıca şunu da belirtelim; Şehevi duygularını gidermek için değil de azdırmak için mastürbasyon yapılması da haramdır
3) Vacibtir: Yapılması dinen gereklidir Eğer mastürbasyon yapmaksızın zinadan korun ulamayacağına düşünce hasıl olursa bu durum karşisında vacibtir Çünkü iki şerden daha az zararlı olanın tercihi islami bir kuraldır

Kadınlara ait mastürbasyon hükmü erkeklerinkinin aynısıdır Yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı gibi mastürbasyon mutlak haram olarak görülemeyeceği gibi şartsız da helal değildir

Masturbasyondan Kurtulma Çareleri
A) Ergenlik Çağına Girince Evlenmek:
Rüsvay edici bu adetten kurtulmanın en kestirme yolu budur Aynı zamanda bu en tabii bir yol ve çaredir
B) Nafile Oruç Tutmak:
Ortada ergenlik çağına girince evlenmeye engel birtakım sebepler sözkonusu olduğunda, İslam, evlenme imkanı bulamayanlara nafile oruç tutmalarını tavsiye eder Çünkü oruç, şehvetin galeyanını durdurur, isteği azaltır, cinsel duygunun hiddetini kırar; aynı zamanda kendinin ilahi murakabe (kontrol) altında bulunduğunu hem ilham, hem takviye eder Allah'tan saygı ile korkmayı hatırlatır Böylesine güzel irşad Resülüllah (as) Efendimizin hadislerinde yer almıştır:
"Ey gençler topluluğu! Sizden kim evlenmeye güç getirip imkan bulabiliyorsa evlensin; çünkü evlenmek gözü haramdan sakınmaya, yummaya daha uygun, namus ve iffeti korumaya daha elverişlidir Kim de evlenmeye güç getiremiyor, imkan bulamıyorsa, kendisine oruç tutmak gerekir; çünkü oruç, şehveti kesicidir"
C) Cinsel Duyguyu Tahrik Eden Yayınlardan ve Sokaklardan Kaçınmak, Uzaklaşmak:
İçinde yaşadığımız toplum ve çağda bir sürü bozuk, kirli ve gayr-i ahlaki basın ve yayınlarla gençliğin ruhu dejenere edilmektedir Hiç şüphe yok ki, genç kimse, bu fitne saçan rezilliklerin peşine takılınca, derin bir bataklığa saplanıp kendini,kaybetmekte, yolunu şaşırmaktadır Ahlakı değişmekte, doğru yolundan sapmakta, acemi ya da yabani hayvan gibi ne yaptığını, nereye daldığını bilmez hale gelmektedir
Artık bu durumda terbiyecilere, eğitimcilere düşen görev, öğüt ve sıkı bir iş ve çalışma devresine girmek, uyarı ve sakındırıcı yollara başvurmaktır Bu yalnız terbiyecilere vacib değil, aynı zamanda terbiye etme hakkını yüklenen, bu sorumluluğu duyan herkese vacibtir Sık sık gençlerin kulağına: "Yarıçıplak kadınlara, kırıtarak gezen kadınlara, etini teşhir' edenlere bakmak; fotoromanlar okumak, şehveti tahrik edip iç duyguları harekete geçiren cinsel konulu kitapları okumak, yine insanı şehvet alemine götüren, duyguları bu doğrultuya çekip kamçılayan çalgıları, nağmeleri dinlemek, kafayı ciddi konulardan alıp havai şeyler peşine takmayı sonuçlandırır, diye fısıldamaları gerekmektedir
Çünkü bu tür yayınlar ahlakı bozmakta, anlayışı zayıflatmakta, hafızayı kısırlaştırmakta, cinsel duyguları harekete geçirmekte ve kişiliği kaybettirmektedir
D) Boş Vakitleri Yararlı Şeylerle Doldurup Değerlendirmek:
Terbiyeciler ve eğitimciler, çocuk boş kalıp bir işle meşgul olmadığı zaman kötü-yıkıcı düşüncelere, gerçekleşmesi zor hayallere dalar; cinsel konular üzerinde kafa yorup düşler kurar Bu durumda eğer ergenlik çağına girmişse, ister istemez şehveti harekete geçer İşte bu sırada başka tatmin olacak bir şey bulamayınca, masturbasyona tevessül edecek, bu kötü adeti devam ettirmeye yönelecektir Çünkü ancak böylece şehvetin azgınlığını teskin edebilir
O halde bu gibi hayal ve düşüncelere dalmasını önlemek için ne yapmak, nasıl bir çare bulmak lazımdır?
Çare Şu Olabilir:
Önce ergen olan çocuğa vaktini nasıl değerlendirebileceğini öğretmemiz, boş vakitlerini ne ile doldurup yararlı duruma getirmesi gerektiğini anlatmamız gerekmektedir
Vakti değerlendiren, boş zamanları yararlı şeylerle dolduran kitap, dergi, broşür ve benzeri birçok yayınlar vardır Ayrıca bedeni güçlendiren, adaleleri kuvvetlendiren, insana sağlık kazandıran birtakım ölçülü spor hareketleri yapmalarını, ancak güvenilir, terbiyeli arkadaşlarla bu işi sürdürmeleri telkin edilir Çok yararlı kitapları okumaya alışmaları ise bilgi ve kültürlerini artırıp genişletir Bununla birlikte bazı el işleri, el sanatlarını öğrenmeleri, ahlakı güzelleştiren dini ders ve sohbetlere katılmalarını sağlamayı da ihmal etmemek gerekir
Bunlardan başka düşünceleri berraklaştırıp gıdalandıracak, ruhu arındıracak, bedeni kuvvetlendirecek, ahlakı yüceltecek şeylerle çocukların boş vakitlerini değerlendirmeye özen gösterilmelidir Bunun için zihnin daima yüksek meselelerle meşgul edilmesi, aklın, kalbin ve duyguların olumlu ve faydalı çalışmalarda yoğunlaştırılması, yaratılış gayesinin daima hatırda tutulması, hayatın ve ölümün manasının devamlı olarak düşünülmesi, bütün vakit ve enerjinin sürekli ve başka şeylere yer bırakmayan yoğunluktaki faaliyetlere yönlendirilmesi, güzel hobi ve alışkanlıkların kazandırılması faydalıdır
E) İyi Huylu, Güzel Ahlaklı, Uyumlu Arkadaş Seçmek:
Terbiyecilerin, eğitimcilerin önemle üzerinde duracakları bir husus da, ergenlik çağına girmiş bir çocuğa iyi ahlaklı, uyumlu arkadaşlar arayıp bulmak, seçip beğenmektir Çocuk unuttuğu zaman ona hatırlatırlar, saptığı zaman ona doğru yolu gösterirler; düzenli olmaya çalıştığında ona yardımcı olurlar; başına bir dert, bir sıkıntı geldiğinde onu teselli edip iradesini güçlendirmeye çalışırlar
Denilebilir ki, sözünü ettiğin vasıfta arkadaş çok azdır, özellikle günümüzde bunlar parmakla gösterilecek kadar mahduddur Öyle ama, hemen her mahallede ve yerde bu azları bulmak mümkündür, hepsi de simalarından tanınırlar, alınlarında secde eseri bulunuyordur; yüksek ahlaklarıyla diğer çocuklardan ayrılmakta ve ayırd edilmekteler O halde bir gencin bu gibi arkadaş ve dostları bulup onlarla arkadaşlık kurması ne güzel olur! Böylece hayatın fitne ve fesadına karşı ona yardımda bulunurlar, sır vermeye layık güvenilir bir topluluk oluştururlar
Hiç şüphe yok ki, kişi yakın dostunun dini üzeredir; yakın arkadaş, kendi ölçüsündeki arkadaşına çoğu şeylerde uyar Kuşlar ancak kendi şeklindeki kuşların kafilesinde yer alır Resulüllah (as) Efendimiz ne doğru buyurmuştur:
"Kişi yakın dostunun dini üzeredir O halde sizden her biriniz kimi yakın dost ediniyorsa ona dikkatle baksın" (Tirmizi)
Bilinen bir gerçektir ki, ahlaksız, günahkar, asi ve müfsid kimseyle arkadaşlık eden kimseyi onlar eninde sonunda sapıklığa çekip götürürler, onu ancak derin çukurlara, bataklıklara iterler, onunla ancak kişisel çıkarlarından dolayı dostluk kurarlar, arkadaşlık ederler, ancak dünyevi yararlardan dolayı ona yaklaşırlar
O halde gençlerimiz, böylesine adi ve kötü arkadaş ve dostlardan sakınsınlar, şerli kişileri arkadaş edinmesinler Salih bir dost, mümin bir cemaat bulmak ne saadet! Böylesine bir arkadaşlık ve dostluk her iki alemde mutluluğa ve ahirette kurtulmaya vesiledir Allah (cc) kendi muhkem kitabında ne kadar doğru buyurmuştur:
"O gün yakın dostlar birbirine düşmandır Ancak takva üzere olanlar (Allah'tan korkup kötü kişilerden sakınan, iyileri dost edinenler) müstesna" (Kur'an-ı Kerim, Zuhruf: 67)
F- İlmi ve Ameli Yönden Korunma Çareleri:
1- Şehvet hislerini kamçılayıcı başı bozuk eserler değil, ciddi ve faydalı eserler okunmalıdır İnsan hangi konuda eser okursa, düşünce ve duyguları az-çok onun te'sirinde kalır Mesela; kahramanlık eserleri okuyan, bunlara biraz devam ederse, kahramanlık hisleriyle yoğrulur Ahlaki eserler okuyan, ahlak kaidelerine uyma arzusu gösterir Aşk romanları okuyan, aşık olma hissini duyar
2- Dar pantolon veya dar şort giymemelidir Cinsel organlarını sıkıştıracak kadar dar olan elbiseler, şehvet hislerini dürter Bu da genci masturbasyona davet eder Zaten dar elbiseler insanı hiç rahat bırakmaz, sıkıntı verir Sağlığını düşünenler, daracık elbiselere özenmemelidir
3- Kasık tüyleri iki-üç haftada veya ayda bir kere olsun temizlenmelidir Bunların uzaması neticesinde kaşıntılar meydana gelir
4- Yatarken, bacaklar mümkün olduğu kadar açık tutulmalıdır Zira cinsel organı sıkıştırılmazsa, şehvet hissi daha kolay kontrole alınabilir
5- Yatarken, ihtiyaç duyulunca hemen gidip su dökmelidir İdrar sıkıntısı olduğu zaman, bunun yanı sıra şehvet hisleri de kabarır Bu durumda gencin mastürbasyon arzusu uyanabilir O halde hemen kalkıp su dökmek, yerinde bir tedbirdir
6- Şehvet hissi kabarıp mastürbasyon akla geldiği zaman, bu arzunun yatıştırılması için iyi bir çare de, cinsel organ bölgesinin soğuk suyla iyice yıkanmasıdır
Yıkanmak için banyoluğa giren gençler, çok defa burada -şartlar müsait olduğundan- mastürbasyon tehlikesiyle karşılaşırlar Burada bundan korunmak için en güzel çare, hemen ilk anda belden aşağısını soğuk suyla yıkamak, hatta mümkünse bütün vücuduna soğuk su dökünmektir Bundan sonra banyo muamelesine geçilmelidir Önceden asla tenasül organı ellenmemelidir Nefsine hakim olanlar için bunlar mes'ele değilse de, hislerine mağlup olanların bu hususlara dikkat etmesi gerekmektedir
Bazen şehvet hislerini tahrik edici, herhangi bir durum karşısında fazla duygulanan gençleri, az sonra kasık bölgelerinde -kanın fazla toplanmasından olacak ki- bir ağrı başlar Bazen bu ağrı artarak yürümeyi dahi güçleştirebilir Böyle bir durumda boşalma olursa bu ağrı geçer, fakat bu da gerekmez Kasık bölgeleri soğuk suyla iyice yıkanırsa veya banyo yapılırsa, birkaç saat içinde bu durum kendiliğinden geçer
7- Bir işle meşgul olmalı, başıboş ve avare kalmamalıdır Masturbasyona en çok müptela olanlar, umumiyetle başıboş kalanlar, meşguliyeti az olanlardır
8- Sportif faaliyetlerde bulunmalıdır Her genç, bünyesine uygun en az bir sporu mutlaka yapmalıdır Maçları izlemek spor yapmak değildir
9- Bekarlık sırasında fındık, fıstık, çikolata, muz vs gibi şehvet arttırıcı gıdalara düşkünlük gösterilmemesi iyi olur
10- Şehvet verici sohbetlerden uzak kalmalıdır Aksilik ya gençlerin ekseriyeti şehvet edebiyatını merak eder Böyle olunca da edep yerleri onları rahat bırakmaz! Her şeye rağmen, şehvet azdıran bahislerden uzak kalmak gerek
11- Masturbasyona başka türlü son veremeyen bekarlar, yaşları ve halleri müsaitse evlenmelidirler Fakat evlendikten sonra da bu illeti mutlaka bırakmalıdır Evlilik esastır ama, icaplarını yerine getirmek de şarttır
G) Ailevi Yönden:
1- Bekarlık hayatında masturbasyona devam etmiş kimseler, evlilik hayatlarında cinsel münasebetlere gereken önemi vermeli, mastürbasyonu kesinlikle terk etmelidir Bazı kimselerin evlilik hayatlarında dahi mastürbasyon ile meşgul olarak, eşlerinin cinsel ihtiyaçlarına ehemmiyet vermedikleri bilinen bir gerçektir Kadın olsun erkek olsun, artık evlendikten sonra da bu illetin devam ettirilmesi, tamamen anormal ve aile saadeti için tehlikelidir
2- Mastürbasyon devresinden sonra evlenmiş kimseler, kavuştukları gül bahçeleri dururken, gübrelikte nefes harcamanın budalalık olduğunu iyice idrak etmelidirler
3- Buluğ çağındaki çocuklara, koruyucu öğütler verilmelidir Masturbasyona yakalanma devresi, ekseriya buluğ çağında başladığından, bu çağda onlara faydalı öğütler vermek, onları cinsel konularda hepten cahil bırakmamak lazımdır Ne var ki, bu konular çok naziktir Bu mevzularda öğretilen bilgiler, çocukların cinsel iştahlarını kamçılayıcı mahiyette değil, onları her türlü kötü ve zararlı cinsel faaliyetlerden uzaklaştırıcı ciddiyette olmalıdır (Bunun da temeli, İslam terbiyesine dayanır)
4- Çocukları başıboş salıvermemeli, buluştukları arkadaşlarına dikkat etmelidir Zira mastürbasyon ve diğer kötü alışkanlıklar, ekseriyetle çevredeki yaramaz çocuklar tarafından diğerlerine bulaştırılmaktadır
5- Hastane ve hapishane gibi kapalı yerlerde mecburen gün dolduranlar, mastürbasyonun, dertlerine dert katmaktan başka bir faydası olmadığını idrak etmelidirler Mastürbasyonun, insan üzerinde bir üzüntü ve can sıkıntısı bıraktığı bilinmektedir O halde aslen biraz üzgün olanların, üzüntü ve ezginliklerini, mastürbasyon ile daha da artırmaktan sakınmaları gerekmektedir
6- Gerçeklere bağlı kalarak, çocuklara, gençlere mastürbasyonun zararları ve korunma çareleri öğretilmelidir Gençleri fazla korkutmamak ve ümitsizliğe düşürmemek şartıyla, ilmi ve terbiyevi mahiyette, mastürbasyon hakkında mühim gerçeklerin öğretilmesi gerekmektedir Bu mühim vazife de daha ziyade hekimlere ve eğitimcilere düşmektedir
H) Dînî-manevi Çareler:
1- Zaruret olmadıkça mastürbasyon yapmanın, günah ve ilahi cezaya müstahak olduğu idrak edilmelidir
2- Körü körüne mastürbasyon yapıp günaha girerek manevi değerini aşağı düşürmektense, biraz sabredip nefsin bu arzusunu yenmekle manevi cepheyi sağlamlaştırmak, insan için bir üstünlüktür
3- Oruç tutmanın şehvet hislerini yatıştırmak için önemli te'siri olduğundan, bazen oruç tutarak mastürbasyondan korunmak mümkündür Böylece hem oruç sevabı, hem de mastürbasyondan uzaklaşma sevabı kazanılmış olur
4- Mastürbasyon edepsizliğinde bulunurken, bu halin Allah ve melekler tarafından görüldüğünü unutmamalı; mecbur kalmadıkça, bu vaziyette onlara görünmekten utanç duymalıdır!
Mastürbasyonu önlemenin -evlilik münasebetleri haricinde-kat'i bir çaresi mevcut değildir Ancak bu mes'elede, gerçeklere vakıf olmak ve korunma çarelerine riayet etmek, gençlerin bu yoldaki arzularını frenleyebilir Bunun için en başta, nefse ve cinsi hislere hakimiyet şarttır
Sonuç olarak: Mastürbasyon, devam edildikçe insanı kendine çeken, bırakıldıkça belası eksilen zararlı bir illettir Hiç masturbasyona bulaşmamak, yegane ve ideal tavsiyedir Zaruret halinde istemeyerek yapılan mastürbasyonlar da, birkaç hafta arasında oluşan ihtilam (rüyada boşalma) ları önleyecek dereceye varmamalıdır Zira bekarlıktaki cinsi ihtiyacın normal ve sıhhatli giderme yolu, arasıra vuku bulan tabii ihtilamlardır
l) Tıbbi Öğütleri, Koruyucu Hekimliği Alıp Öğrenmek:
Tabiblerin ısrarla üzerinde durduğu hususlardan biri de, iç dürtünün te'sirini hafifletmek, şehvetin serkeşliğini frenlemek için şu tavsiyelere uyulmasıdır:
1- Yaz mevsiminde soğuk su ile banyo yapmayı artırmak Diğer mevsimlerde tenasül aletinin üzerine sık sık soğuk su dökmek
2- Sportif hareketleri çoğaltmak, beden eğitimine önem verip üzerinde ısrarla durmak
3- Şehveti tahrik edici mahiyette olan baharat ve benzeri şeylerden kaçınmak
4- Sinirleri uyaran çay, kahve benzeri meşrubatı terketmek, ya da azaltmak
5- Et ve yumurta yemeği azaltmak
6- Sırt üstü, yüzü koyun uyumamak, sünnet sayılan sağ yan üzeri kıbleye yönelik olarak uyumak
İ) Son Olarak Da Şanı Yüce Allah (cc) Korkusu Şuurunu Uyandırmak:
Herkesçe kabul edilen bir gerçek var ki, genç kişi vicdaninin derinliğinde, Allah'ın her an kendisini denetleyip gördüğünü, gizli açık her halini bildiğini, hain gözleri ve kalblerin gizli tuttuklarını da bildiğini düşünür ve bunun şuurunu taşırsa, çok sürmez kendi kendini denetlemeye başlar; bir işi, bir hizmeti noksan mı yaptı, aşırı mı giti? Sapıttı mı, kaydı mı? Üzerinde O yüce kudretin kendisini denetlediğine inanır, kusur ve günah işlediyse veya aşırı gittiyse Allah'ın bu yüzden kendisini hesaba çekeceği, sapıttığında veya kayıp yanlış bir iş yaptığında kendisini cezalandıracağı inancı hakim olursa, şüphe yok ki, bu genç kendini helak edici yollardan ve fiillerden çirkin işlerden alıkor; her türlü kötülükten ve terbiyesizlikten sakınır
Bilindiği gibi, ilim ve zikir meclislerine hazır olmak, farz ve nafile namazlara devam etmek; geceleri insanlar uyurken kalkıp teheccüd namazı kılmak; sünnet ve mendup oruçlara devam göstermek; Ashab-ı Kiram ile Selef-i Salihin'in hal tercümelerini, hizmetlerini, ahlak ve faziletlerini dinlemek; ahlaklı faziletli kişileri arkadaş edinmek; mü'min bir cemaatle irtibat halinde olmak; ölümü ve ötesini hatırlamak, bütün bunlar mü'minde Allah (cc) korkusunu, O'na karşı saygı ve sevgi duygusunu kuvvetlendirir Allah'ın yegane denetleyici olduğunu idrak ettirir ve böylece Allah'ın azameti karşısında şuurlanmasını sağlar
O halde mü'min gence layık olan şudur ki: Ruhunda Allah'ın denetlemede bulunduğu inancını kuvvetlendirip sözü edilen yolda yürümek, Allah (cc) korkusunu O'na olan sevgi ve saygı havası içinde kalbin derinliğine indirmektir Ta ki, bir sürü oyalayıcı, aldatıcı şeyler onu kendi yörüngesinden koparıp başka bir yörüngeye sokmasın Dünya hayatının zineti onu fitnelere düşürmesin, sakıncalı ve haram olan nesnelere dalmasın Böylece Allah'ın şu buyruğunu iki gözünün üstüne koyarak yolunu aydınlatsın:
"Artık kim dünya hayatını seçerek tercih etmişse, elbette Cehennem onun varacağı yerdir Kim de Rabbının (yüce) makamından korkmuş da nefsini havai şeylerden alıkoymuşsa, şüphesiz ki Cennet onun varacağı yerdir" (Kur'an-ı Kerim, Naziât: 37-40)