Fetva İsteyen Bir Kimse ?

Fetva isteyen bir kimse, birden fazla müftîye sormuş bulunursa ve onlardan farklı cevaplar alırsa, nasıl hareket etmelidir?

Bu konuda bir çok görüş bulunmakla birlikte müsteftî müftînin bilimsel donanımını ölçebilecek birikime sahip bulunmadığı için ilmine güvendiği ve kalbinin yattığı görüşe uyar

Müsteftî sorduğu soruda sübjektif bir tavırla müftîyi yönlendirmiş ve müftü de buna göre bir cevap vermiş ve aldığı cevap da vicdanını rahatsız ediyorsa, müsteftî aldığı cevaba göre hareket edip etmeme hususunda vicdanının sesine kulak vermeli ve böyle bir fetva ile haksızlığa yol açmamalıdır Çünkü müftî olayın iç yüzünü bilmediği için sadece kendisine sorulan soru çerçevesinde konuya muttali olur ve dinlediğine göre cevabını verir Müsteftî sorusunda bazı hususları açıklamaz ya da yönlendirici davranırsa aldığı cevap o konunun şer‘î hükmünü ortaya çıkarmaz Hz Peygamber (sav)’in “Müftüler sana fetva verse de sen yine de fetvanı kalbinden al” (Ahmed b Hanbel, I, 194) mealindeki hadisi bu hususa işaret eder

Müsteftînin aldığı fetvaya göre amel ettikten sonra müftînin fetvası değişmiş ve öncekine aykırı yeni bir hüküm ortaya çıkmışsa ameli geçerlidir ve bâtıl olmaz Hz Ömer (ra) bir olay üzerine verdiği bir hükmün üzerinden yaklaşık bir yıl geçtikten sonra, aynı konuda farklı bir görüş ortaya koymuş ve kendisine önceki verdiği hüküm hatırlatılınca “O geçen sene verdiğimiz hükümdü, bu ise şimdiki hükmümüzdür” şeklinde cevap vermiştir (Serahsî, el-Mebsût, Kahire 1324-31, XVI, 84) İslâm hukukunun “İctihad ictihad ile nakzolunmaz/ictihad ictihadı bozmaz” kaidesi (Mecelle, md 16) bunu ifade eder Ancak müsteftî, müftînin rücû ettiği (döndüğü) görüşünden sonra ona göre davranamaz