Sivas Kongresi- Eylül 1919

Sivas Kongresi Temsilciler Heyeti, Eylül 1919

Sivas Kongresi, Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'ni açıkladıktan sonra bir çağrı üzerine I Dünya Savaşı'ndan sonra işgale uğrayan Türk topraklarını kurtarmak ve Türk milletinin bağımsızlığını sağlamak için çareler aramak amacıyla seçilmiş ulus temsilcilerinin Sivas'ta biraraya gelmesiyle, 4 Eylül 1919 - 11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal kongredir

Sivas Kongresi'nde alınan kararlar, daha önce gerçekleştirilen Erzurum Kongresi kararlarını genişleterek tüm ulusu kapsar bir nitelik kazandırmış ve yeni bir Türk Devleti'nin kuruluşuna temel olmuştur; bu nedenle Sivas Kongresi'nin Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemi büyüktür

Kongre delegeleri

Kongrede doğu illeri adına delege olarak Erzurum Kongresi'nde seçilen Heyet-i Temsiliye (Temsil Kurulu) üyeleri bulunuyordu Batı ve Orta Anadolu illerinden gelen diğer temsilcilerin de katılımı sayesinde Sivas Kongresi, ulusal bir kongre niteliği kazanmıştı

Kongreye katılan delege sayısı tartışmalı bir konudur Ankara gibi bazı illerde vâlilik baskısı ile delege seçimi gerçekleşememiş, bazı illerden seçilen delegelerin ise yola çıkması engellenmiş, bu nedenle kongreye katılamamış veya kongre çalışmaları bittikten sonra Sivas’a gelebilmişlerdi Sonradan katılanlar'la birlikte delege sayısının 41'i bulduğu söylenebilir (Farklı kaynaklara göre 31,33, 38 katılımcı vardır)

Sivas Kongresi'nin toplandığı salon,

Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi, Sivas

Kongreye katılanlar

Mustafa Kemal (Atatürk), Temsil Heyeti Başkanı, Samsun 9 Ordu Müf (İstifa, Erzurum)- Sivil

Hüseyin Rauf (Orbay), Temsil Kurulu Üyesi, Em Deniz subayı, Sivas

Bekir Sami (Kunduk), Temsil Kurulu Üyesi, Mülkiyeli - Vâli, Sivas

Fevzi (Baysoy), Temsil Kurulu Üyesi, Din adamı - Şeyh, Erzincan

Raif (Dinç),Temsil Kurulu Üyesi, Yargıç, Erzurum

Refet (Bele), Canik (TKÜ), Albay, Samsun

Kara Vasıf, Emekli Albay, Ayıntab

İsmail Hami (Danişment), Mülkiyeli- Tarihçi, İstanbul

İsmail Fazıl (Cebesoy), Emekli General, İstanbul

Hikmet Boran, Ask Tıb Öğr Tem, Tıbbiye Öğrencisi, İstanbul

Ahmet Nuri, İlmiye sınıfı hocası, Bursa

Osman Nuri (Özpay), Avukat, Bursa

Hüseyin (Bayraktar), Tüccar, Eskişehir

Hüsrev Sami (Kızıldoğan), Subay, Eskişehir

Halil İbrahim (Sipahi), Tüccar - Bld Bşk, Eskişehir

Mehmet Şükrü (Koçzade), Hukukçu, Afyonkarahisar

Salih Sıtkı (Kesrioğlu), Mülkiyeli, Afyonkarahisar

Bekir (Gümişioğlu), Öğretmen, Afyonkarahisar

Abdurrahman Dursun (Yalvaç), Öğretmen, Çorum

Mehmet Tevfik (Ergun), Öğretmen, Çorum

İbrahim Süreyya (Yiğit), Mutasarrıf, Alaşehir (Saruhan)

Macit (Suner), Yargıç, Alaşehir (Saruhan)

Mehmet Şükrü (Dalamanlı), Hukukçu, Denizli

Yusuf (Başağazade), Hukukçu - Zıraatçı, Denizli

Necip Ali (Küçüka), Yargıç, Denizli

Hakkı Behiç (Bayiç), Mülkiyeli, Denizli

Sami Zeki, Emekli Subay, Kastamonu

Nuri (Tatlızade), Tüccar, Kastamonu

Halit Hami (Mengi), Tüccar - Beld Bşk, Bor

Mustafa (Soylu), Öğretmen, Niğde

Yusuf Bahri (Tatlıoğlu), Çiftçi, Yozgat

Osman Remzi (Öğüt), Memur, Nevşehir

Mazhar Müfit (Kansu), Vali, Denizli

Hasan, ?, ?

Süleyman (Boşanlı), Çiftçi – Denizci, Samsun

Aşağıdaki isimler ise Sivas Kongresi'ne delege olarak seçilmişler, ancak kongre çalışmaları sona erdikten sonraki günlerde Sivas'a gelebilmişlerdir

Nuh Naci (Yazgan), Tüccar, Kayseri

Ahmet Hilmi (Kalaç), Kaymakam, Kayseri

Ömer Mümtaz (İmamzade), Tüccar, Kayseri

İhsan Hamit (Tigrel), Eğitimci, Diyarbakır

Bursa delegeleri gösterilen askerlikten istifa etmiş Necati (Kurtuluş) ve hukukçu Asaf (Doras)'a kongre tutanaklarında rastlanmadığı halde, bazı eserlerde isimleri geçmektedir

Mustafa Kemal, delegelerin otelde kalmasını yasakladığı için Sivaslıların evinde kaldılar Şekercizade İsmail Efendi çok sayıda delegeyi evinde uzun süre misafir etti Kongre Başkanı Mustafa Kemal Paşa, kongrenin yapıldığı lise binasında hazırlanan odada kaldı

Sivas Kongresi Temsil Heyeti

Erzurum Kongresi'nde seçilmiş olanlar

Mustafa Kemal Paşa (9 Ordu Müfettişi iken 8 Temmuz 1919 askerlikten ayrıldı)

Hüseyin Rauf Bey (Bahriye Eski Nazırı ve askerlikten ayrılma)

Hoca Raif Efendi (Erzurum eski Mebusu)

İzzet Efendi (Eski Kaymakam-Mebus)

Servet Bey (Trabzon Eski Mebusu)

Sadullah Efendi (Bitlis eski mebusu)

Hacı Fevzi Efendi (Erzincan Nakş-i Bendi Şeyhi)

Bekir Sami Bey (Beyrut eski valisi)

Hacı Musa Efendi (Mutki'de Aşiret Reisi)

Heyet-i Temsiliye tarafından seçilmiş olanlar

Refet Bey (3 Kolordu Komutanı iken askerlikten ayrılma)

Sivas Kongresi'nde seçilenler

Burak Cihan Bey (Gaziantep Delegesi, Kurmay Albaylıktan emekli)

Mazhar Müfid Bey (Hakkari delegesi, Eski mutasarrıf)

Hüsrev Sami Bey (Eskişehir Delegesi, Askerlikten ayrılma)

Ömer Mümtaz Tambi (Ankara eski mebusu)

Hakkı Behiç Bey (Denizli delegesi, Eski Mutasarrıf)

Ratıp Zâde Mustafa Bey (Niğde Delegesi)

Alınan Kararlar

Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz

Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir

İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır

Kuvay-ı Milliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır

Manda ve himaye kabul olunamaz

Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclis-i Mebusan'ın derhal toplanması mecburidir

Aynı gaye ile, milli vicdandan doğan cemiyetler, "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir

Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir