Dumlupınar Faciası 4 Nisan 1953

1944'te ABD'de üretildi Adı bir balık adı olan "Blower" olarak seçildi Şnorkel sistemine sahipti



23 Nisan 1944'te ilk defa suya indirildi 10 Ekim 1944'te ilk görevini yerine getirmek üzere Panama'ya giderken, sis ve fırtına yüzünden bir Amerikan devriye botuna çarparak ilk kazasını yapmış oldu Bu tarihten sonra uğursuzluk hiç peşini bırakmadı

II Dünya Savaşı sona ererken bir tek gemi bile batıramamıştı Marshall Yardımı kapsamında Bumber (Çanakkale) denizatlısıyla beraber 1950'de Türkiye'ye devredildi 19 Aralık 1950'de Dolmabahçe Sarayı önünde demirlemiş olan Yavuz Zırhlısının top atışlarıyla karşılanır

Ve 4 Nisan 1953 günü Ege Denizindeki NATO tatbikatından dönerken gece 0215 sularında İsveç bandıralı Naboland şilebiyle çarpışarak tantanalı bir törenle Çanakkale'nin girişinde, Nara burnu açıklarında battı

Tesadüf müdür , kader midir bilinmez bu vakanın içinde üç şaşırtıcı olay vardır

Bunlardan birincisi; 1950'de gemi Amerikalılardan alınırken hazırda bulunan mürettebattan Hüseyin İnkaya'nın, 1953'de Dumlupınar batarken kurtulan beş denizciden biri olması,

İkincisi; Amerikan yapımı Dumlupınar denizatlısında en uzun süre çalışmış olan Hüseyin İnkaya'nın daha öncede İtalyan yapımı bir başka Dumlupınar isimli denizatlıda çalışmış olması,

Sonuncusu ve en acı olanı ise, Dumlupınar'ın batmasına neden olan kazada aldığı yarayı, ilk kazasında aldığı yarayla aynı yerden almış olması

1953 Dumlupınar Faciası - Kaza Öncesi

Berkel İnel - Şehit Astsubay Sait Yıldırım'ın Kızı:

-O gün okula gidecektim Tam çıkacağım sırada geriye döndüm ve koşa koşa babamın yanına gelip sarıldım "Babacım nolur gitme Ben senin gitmeni istemiyorum" dedim Bana döndü ve "Gitmem gerek Bir gün anlayacaksın Vazife kutsaldır ve ben bir askerim, gitmem gerek" dedi Gidiş o gidiş



Heybeliada'daki Deniz Okulu'ndan mezun olan İsmail Türe, kendi gibi Gelibolulu olan bir genç kızla nişanlanır Fakat İsmail Türe muharebe subayı olduğu için, çok seyrek görüşürler Üsteğmenin aklına harika bir fikir gelir Sevgilisine mors alfabesini öğretir ve çok sık geçtikleri Çanakkale Boğazı'nda, Gelibolu'yu geldiklerinde mesajlaşırlar Bu mesajlaşmaları diğer denizciler arasında alaylara neden olacak seviyede yayılmıştır

Yine bir gün, 27 yaşındaki Üsteğmen, Çanakkale'den geçecekleri gün ve saati denizaltının uğradığı bir limandan haber verir sevgilisine Ve sevgilisi heyecanla 3 nisanı 4 nisana bağlayacak olan geceyi beklemeye başlar

Dumlupınar denizatlısı, I İnönü denizatlısıyla beraber, 1 nisan gecesi gölcükten çıkarak katıldıkları NATO tatbikatından övgüler almış ve yorulmuş şekilde dönüyordu Rota tekrar Gölcük'teki Denizaltı Komutanlığı Ana Üssüydü Nara Burnuna yaklaşmışlardı

Çanakkale Boğazı denizciler için hep zor bir geçiş yeridir Özellikle İstanbul istikametine giden deniz araçları Nara Burnu'na gelindiğinde çok dikkatli olmalıdır

O gece Dumlupınar'ın başka bir şanssızlığıda etrafa sis çökmüş ve görüş mesafesinin düşmüş olmasıdır Ayrıca tatbikatlar sırasında iki gün boyunca su altında kalan personelin yorgunluğu da tüm bu aksiliklerin cabasıydı

İşte tam bu sırada, az ötelerinde Çanakkale'nin sessiz sularında sadece kendilerinin olmadığını anlatan bir karaltı belirdi Bu karaltının ne tür bir gemi olduğunu anlayamamalarına rağmen, güverte ışıklarından geminin büyüklüğünü kestirebiliyorlardı Dumlupınar denizatlısı 9 mili, daha sonra adının Naboland olduğunu öğrenecekleri İsveç bandıralı şilep ise 21 mil ile birbirlerine doğru ilerliyorlardı Aralarında 1200-1800 metre arasında bir mesafe vardı ve maalesef denizde işler karadaki gibi işlemediği için, acele etmek zorundaydılar Önce vardiya amiri Üsteğmen Hasan Yumuk'un sesi duyuldu: "Sancak 15" Bu Naboland'ın soluna giderek karaya oturmak demekti Ardından Süvari Yüzbaşı Komutan Sabri Çelebioğlu'nun sesi işitildi: "Komuta bende İskele alabanda" Bu emir bir önceki emrin tam tersiydi ve Naboland'ın sağına doğru- ezilme riskine rağmen- önünden geçip gitmeyi denemek demekti

Bu sırada güvertede iki gözcü er ile Astsubay Şaban Mutlu, Astsubay Hüseyin Akış, vardiya amiri Üsteğmen Hasan Yumuk ve Süvari Yüzbaşı Komutan Sabri Çelebioğlu bulunuyordu

Peş peşe gelen birbirinin zıttı iki emirden şüphelenen seyir subayı Üsteğmen Kemal Ünver ve nöbeti iki saat önce bitmiş olmasına rağmen uyuyamayan Astsubay Hüseyin İnkaya güverteye çıktılar Daha gözleri karanlığa alışmamışken, üzerlerine düşen gölgenin sahibine bakmak için kafalarını kaldırdıklarında, şaşkınlıktan donakalacaklardı !!!

Bu sırada Gelibolulu genç kız da odasının penceresinden boğazı seyrederken, sevgilisine ne mesaj çekeceğini düşünüyordu

1953 Dumlupınar Faciası - Kaza Sonrası ve Kurtarma



Albay Hakkı Burak, Amerika'ya gidecekken, eşinin "Orası çok uzak" diye istemeyişi üzerine Dumlupınar'daki bir arkadaşıyla yer değiştirir Dumlupınar battığında " Neyse ki o Amerika'da" diye buruk bir sevinç duyarken yakınları, geç gelen ve "Ben Amerika'ya gitmekten vazgeçtim Dumlupınar'da görevdeyim" satırlarını içeren mektubu hepsini yasa boğdu

***

Genç kız dev bir karaltı görür Güneyden gelen bir denizaltı, Pencereyi açar ve mesajını gönderir : "Seni Seviyorum"

Kulede bulunan, I İnönü denizatlısı komutanı Bahri Kunt işareti görünce gülümser: "Hay Allah, bu kız denizatlıları şaşırdı Nişanlısının denizatlısı bizim önümüzdeydi" Bir anlık tereddütten sonra yanıt gönderilmezse genç kızın telaşlanacağını düşünerek, karşılık verilmesini söyler Ne gönderileceği sorulunca şunu söyler: "Ebediyete kadar"

O gece Dumlupınar'da şehit düşen İsmail Türe, onu ebediyete kadar sevecekti,

Genç kız rahat bir nefes alarak yatağına uzandı ve yorgun gözlerini kapadı

***

Kazadan sonra derhal Gölcük Denizaltı Filosu Komutanlığı uyarıldı Komutan Fahri Korutürk'tü Maltepe önlerinde demirlemiş olan Gölcük Muhribi hemen Hereke'ye hareket etti ve Orgeneral Fahri Korutürk'ü alıp, Çanakkale'ye doğru yola çıktı

***

Eceabat limanında demirli bulunan Gümrük Motoru personeli, birinin kaza haberini vermesi üzerine derhal kaza yerine gider Denizin üzerini ararken tahsiliye sandalındaki beş denizciye rastlar Onları alıp Çanakkale'ye götürür Beş denizci buradan vasıtalarla Çanakkale Devlet Hastanesine götürülür

Saat 8 sularında, balıkçıların battı şamandırasını bulduğu haberi gelir10 Numaralı Gümrük Motoru derhal şamandıranın bulunduğu yere gider Gümrük Motorunun ikinci çarkçısı Selim Yoludüz şamandırayı kaldırdı ve yazıyı okudu : Dumlupınar denizatlısı burada battı Kapağı açın ve irtibat kurun

Selim Yoludüz kapağı açar ve korkarak seslenir

- ***Alo

- Buyrun, ben Astsubay Selami

- Nasılsınız? Kaç kişisiniz?

- 22 kişiyiz Neredeyiz? Ne oldu?

- Nara'dasınız geminiz battı Endişelenmeyin Kurtaran yolda sizi kurtaracağız

- Ailelerimize selam söylüyoruz, Bizi kurtaracağınıza eminiz, Vatan Sağ olsun



Bu sırada botun içinde bir nefer ve Çanakkale Deniz Komutanı Zeki Adar'da vardı O da metin olmalarını ve dışarıya çıkmaya çalışmamalarını tembihledi Bundan sonra, Dumlupınar'la beraber yolculuk eden, fakat olayı fark etmeden geçip giden, olayı haber alıncada hemen geri dönen I İnönü denizaltısın ikinci komutanı Üsteğmen Suat ikinci bir konuşma yapar Teselli ve tembihlerde bulunur Sanra durumu haber vermek üzere kıyıya döner ve rapor verdikten sonra dönüp bir konuşma daha yapar

- Alo, Dumlu,

- Evet, Dumlu,

- Selami, nasılsınız

- Efendim, hava biraz fenalaştı

- Morallerinizi bozmayın, o hava size iki gün yeter Sen çocukları yatır Sigara içmeyin

- Yok efendim, hepsi yatıyor Sigara içmiyoruz Işıkta yok, karanlıktayız

- İhtiyaç lambalarınıkullanmayın, ileride lazım olacak

- Kullanmıyoruz zaten, birinin ışığı çok zayıfladı

Yarım saat sonra denizaltıyla tekrar bağlantı kuruldu ancak bu sefer ezan ve Allah seslerinden başka bir şey duyulmadı

***

Bu sıralarda su üzerinde bir şehit bulundu her şeye rağmen, bir kaza anında kapağı açacağını ve su üzerine çıkacağını söyleyip duran Ulvi Erhazar'ın cansız bedeni su üzerinde yüzüyordu Sözünü tutmuştu



Saat 11 gibi Kurtaran gemisi geldi ve çalışmalara başladı Çalışmalar Amiral Sadık Atılcan, Vali Safaeddin Karacacı, Savunma bakanı vs devlet adamlarınca izlendi

Olay yerinde I İnönü denizatlısı, iki muhrip, Kurtaran, motorlar ve Naboland bulunuyordu

Manevralar için İstanbul'da bulunan Amerikan 6 filosuna ait bir gemide çalışmalara katılır

Kazadan yaklaşık 10 saat sonra olay yerine gelen kurtaran, ancak 25 saat sonra Dumlupınar'ın üzerine sabitlenebilir

Dumlupınar'ın can kılavuz teli yoktur Bunun için dalgıçlar şamandıra kablosunu takip ederek denizaltıya ulaşıp, can kılavuz telini kaportaya takacak ve çan yardımıyla, sağ kalan 22 denizciyi kurtaracaktı Fakat saat 15:00 sularında Kurtaran gemisi yanlışlıkla şamandıra kablosunu kopardı İrtibat kesildi ve kurtarma umudu azaldı

Artık iş dalgıçlara kalmıştı, fakat fırtınalı hava dalgıçları yaprak gibi savuruyordu Bu haldeyken tam on bir dalış yapıldı Maalesef hiç birinde başarıya ulaşılamadı

Yinede Yılmaz Süsen adlı dalgıç, tüm olumsuzluklara rağmen, canını tehlikeye atarak, 80 metre daldı: Dumlupınar'la arasında 11 metre kalmıştı Fakat basınca dayanamayıp aniden kendinden geçti ve şuurunu kaybetti 15 saat tedavi altına alınan ve vurgun yemekten kıl payı kurtulan kahraman denizci için, kurtarma çalışmalarına katılan Amerikalılar şöyle demişti : "Ölümle arasında hiçbir şey kalmadı ! ! !"

Maalesef üç gün süren çalışmalardan hiçbir netice elde edilemedi 7 Nisan sabahı Milli Savunma Bakanlığı olayla ilgili yayınladığı tebliğlerin yedincisini, aynı zamanda sonuncusunu radyo aracılığıyla halka duyurdu Tebliğ şöyledir :

1) Çanakkale'de Nara Burnunda batan Dumlupınar denizatlısında kalmış olan personelin kurtarılmasından tamamen umut kesilmiştir

2) Bundan sonra tebliğ yayınlanmayacaktır

3) Hayatından umut kesilen personelin ismi aşağıdadır:

Subaylar:

Kurmay Albay Hakkı Burak, Makine Kıdemli Yüzbaşı Naşit Öngören, Makine Yüzbaşı Affan Kayalı, Güverte Üsteğmen İsmail Türe, Makine Üsteğmen Fikret Coşkun, Güverte Teğmen Bülent Orkun, Güverte

Teğmen Macit Şengün

Astsubay Kıdemli Başçavuşlar:

Şevki Özsekban, Ali Tayfun, Emin Akan, Ömer Öney, Mehmet Denizmen, Sait Yıldırım

Astsubay Başçavuşlar:

Cemaleddin Denizkıran, Salahaddin Çetindemir, Zeki Gider, Kemal Acun, Hüseyin Uçan, Cemal Kaya, Naci Özaydın

Astsubay Çavuşlar:

Bahri Serseren, İhsan İçdemir, Selami Özben, İbrahim Altıntop, Şaban Mutlu, İhsan Coşkun, Hamd Reis, Samim Nebioğlu, Mustafa Doğan, İhsan Aral, Zeki Açıkdağ, Necdet Yaman, Tuğrul Çabuk, Mehmet Ali Yılmaz

Mükellef Çavuşlar:

Karasulu Veysel Saygılı, Rizeli Ramazan Yurdakul

Mükellef Onbaşılar:

Milaslı Niyazi Giritli, İstanbullu Züğfer Ceylan, İstanbullu İbrahim İşlemeci, Trabzonlu Murat Yıldırım, Bodrumlu Mehmet Kızılışık, Bodrumlu Emin Süzer

Erler:
Çanakkaleli Mehmet Demirel, Bigalı Ali Gökçü, Antalyalı Nurettin Alabacak, Bandırmalı Ömer Yalçın, Edremitli Ali Aslan, Lapsekili Ülfeddin Akar, Şileli Bekir Sarı, Sürmeneli Yusuf Demir, Rizeli Mehmet Aydın, Sökeli Mustafa Özsoy, Marmarisli NUri Acar, Çorlulu Hüdai Çağdan, Lapsekili Kadir Demiroğlu, Tekirdağlı Fikri Ulaştırıcı, Bigalı Hüseyin Sayım, Bartınlı Hüseyin Kayan, İzmirli Kenan Odacıoğlu, Lapsekili Ahmet Günal, Bartınlı Mustafa Taşçı, Çanakkaleli Hasan Bozoğlu, Bursalı İbrahim Aksoy, İzmirli Feridan Kırcalı, Ordulu İsmail Özdemir, Çarşambalı Hasan Arslan, İnebolulu Ahmet Özkaya, Çanakkaleli Enver Uçar, Foçalı Necati Kalan, İnebolulu Murat Suyabatmaz, Giresunlu Mehmet Demir, Giresunlu Galip Yılmaz, Göreleli Hasan Kelleci

Tören

7 Nisan saat 15'te Başaran Gemisi üzerinde tören düzenlendi ve şehit denizciler için denize çelenk bırakıldı Denizaltı Filosu Komutanı Fahri Korutürk törende, şehitlerimze şu sözlerle veda etti :"Komutan sıfatıyla sizlere bir çok emirler verdim Bir çok mesajlar yolladım Bu size son mesajımdır Aziz isimlerinizi tüm denizciler kalplerimize gömdük"