Diksiyon Çalışmaları

Güzel ve etkili konuşmada diksiyon (söyleniş-telaffuz-pronounciation) yani seslerin doğru çıkarılması son derece önemlidir Fonetik bilgisi seslerinçıkarılışını inceler Diksiyon ise buna ek olarak daha geniş bir kapsamda, ses organlarının doğru sesleri çıkarabilecek şekilde eğitilmeleri üzerinde odaklanır Bu yönüyle diksiyon önemli ölçüde fonetiğe dayanırAncak biz bu bölümde konunun fonetik yönü üzerinde ayrıntılı durmayacağız

Türkiye'de seslerin çıkarılmasında yörelere göre farklılık vardır Ancak güzel seslendirmede daha çok İstanbul ağzı esas alınır Seslerin gerektiği gibi çıkarılabilmesi için ses aletlerinin- gırtlaktan başlayarak dil, dudaklar, çene ve buruna kadar tüm ses aletlerinin eğitilmesi gerekir Bu çerçevede aşağıda çeşitli alıştırmalar yer alacak

Alıştırmaları yaparken ses çıkışlarını netleştireceğiz İyi boğumlanma yani heceleri netleştirerek seslendirebilmek için dudak tembelliğini ortadan kaldırmamız gerekir Sesleri ses organlarını abartılı kullanarak çıkaralım Aşağıdaki doküman dört bölümden oluşmuştur: Birinci bölüm ses organlarının eğitimine ilişkin alıştırmalar; ikinci bölüm, sesli harflerin çıkarılışı; üçüncü bölüm sessiz harflerin çıkarılışı ve kullanımını anlatmaktadır Dördüncü bölüm ise sesli ve sessiz harflerin cümle içinde karışık şekilde kullanımına ilişkin alıştırmalardan oluşmaktadır

Bu alıştırmalarda verilen örnek cümle veya hecelerin bıkmadan ısrarla tekrar tekrar seslendirilmesi gerekir Bu çalışma sürdürüldükçe seslerin ağızdan akarcasına çıkmaya başladığını, başlangıçtaki zorlanma veya tutukluğunortadan kalktığını göreceksiniz

Diksiyon sesin güzel çıkmasını ve sözlerin doğru seslendirilmesini amaçlayan sanatın adıdır Diksiyon bu yönüyle ses ve söz üzerinde odaklanmıştır Sözün içeriğinin kodlanması yani etkili iletişim diksiyon sanatının dışında kalan bir konudur Ancak konu üzerinde oluşturulan eserlerde bir karmaşanın mevcut olduğunu da itiraf edelim

Bu öğeler söyleniş-fonetik, boğumlanma, vurgu, durak ve ulamadan oluşmaktadır

Fonetik seslerin doğru çıkarılmasıyla ilgilenen bir alandır Boğumlanma, seslerin birbiri ardına tam ve tok şekilde kaybolmadan çıkarılması alanıyla ilgilenir Vurgu, söylemedeki monotonluğun kırılmasını sağlayan, her dilde kendine özgü gelişen bir telaffuz konusudur Yazı noktalaması ve duraklarıyla konuşma noktalaması veya durakları birbirinden farklı olabilmektedir Durak bölümü, bu sorunun çözümünü amaçlamaktadır Ulama çalışmalarına gelince,bu çalışmalar kelimeler arasında uyumlu geçişler sağlamayı amaçlamakta ve dilin doğal kurallarından yararlanmaktadır

SÖYLEYİŞ-FONETİK

Söyleniş bölümünde sesli ve sessiz harfleri ayrı ayrı inceleyeceğiz Türkçe'de 8 adet sesli ve 21 adet sessiz harf vardır Sesli harfleri "ünlü", sessiz harfleri

de "ünsüz" kelimesiyle tanımlayacağız Türkçe'mizdeki ünlüler "a, e, ,ı, i, o,

ö, u, ü"den oluşur

Ünsüzler ise "b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z" den oluşur

Söyleniş bölümünde ünlü ve ünsüz harflerin fonetiğini öğreneceğiz Aşağıda konular hem anlatılmış hem de gerekli alıştırmalar birlikte verilmiştir

DİKSİYON (2)

ALIŞTIRMA: FONETİK

Ünlüler

A

Konuşma dilimizde birbirinden ayrı söylenen iki (a) vardır Bunlardan biri (kalın a) diğeri de (ince a) dır Her iki (a) bazen uzun, bazen kısa okunabilir Bu iki (a) yı söylerken birbirinden ayırt etmek için (ince a) nın üzerine şu ( ^ ) işareti koyarak gösterelim

Kalın A

Şu şekilde söylenir: Dil doğal duruşunu değiştirerek ortaya doğru biraz

yükselir, dudaklar hareketsiz, yanaklar gevşek ve çeneler açık aaa aaaa aaaa

Elâlem ala dana aldı ala danalandı da biz bir ala dana alıp aladanalanamadık

Akrabanın akrabaya akrep etmez ettiğini Ağlarsa anam ağlar, kalanı yalan ağlar

İnce A

(Kalın a) ya oranla daha ileriden söylenen bir ünlüdür Dilimize geçen yabancı

kelimelerden gelmiştir Bu kelimelerin başında, ortasında ve sonunda bulunur

Örnek: lâla, lâstik, hâl hâlbuki, lâf, lâkırdı, lâle, lâl, kâse, lâle, lânet,

lâzım, kâzım, kâtip gibi

Lâla lâtif lâleli lâmbasını lâcivert lâke lâvabodan nâzik, nâdide şefkâte verdi

Uzun A

Bunu da (â) şeklinde gösterelim :

Önek: Nâne, nâdir, nâme, câhil, câhit, seyahât, sâdık, sâbit, kâtil, nâzik

târih, mâvi, hâttâ, hârf, dikkât, şefkât, kabahât, sıhhât, nâmus, nâne, nâsihat,

E

Konuşma dilimizde birbirinden ayrı söylenen iki (e) vardır Bunlardan biri (açık

e) diğeri de (kapalı e) dir Bu iki (e) yi söylerken birbirinden ayırt etmek için (kapalı e) nin üzerine şu (´) işareti koyarak (açık e) den ayıralım eee eeee eeee

Açık E

(Açık e) şu şekilde söylenir: Çeneler (a) ünlüsünde olduğu gibi, dil ileri doğru

yükselir Kelime başında, ortasında ve sonunda bulunur Örnek: Eş, sen, sene-

Edebi edepsizden öğren: Ekmeği ekmekçiye ver, bir ekmek de üste ver: Evlinin bir evi, evsizin bin evi var

- Bir elin nesi var, iki elin sesi var

- Sen dede ben dede bu atı kim tımar ede

Kapalı E

(Kapalı e) şu şekilde söylenir: dudak kenarları kulaklara doğru biraz yaklaşıp çeneler hafifçe sıkılır

Gece penceredeki benekli tekir kedi tenceresindeki eti yedi

I

Şu şekilde söylenir: Çıkış noktası damağın arka kısmındadır Dudakların köşesi

kulaklara doğru açılır Dil damağın arkasına doğru toplanarak dar bir geçitten

havayı bırakır Dilimizde (ı) ünlüsü kelime başında, ortasında ve sonunda bulunur Örnek: Isı, ıslık, ılıcalı ıııı ııı ııııı

- Ihlamuru ısıt: Tıkır tıkır: Mırıl mırıl: Şıkır şıkır Yığın yığın, kıpır kıpır, gıcır gıcır, ıslak ıslak, pırıl pırıl, fırıl fırıl, zırıl zırıl

İ

Şu şekilde söylenir: Çıkış noktası damağın ön kısmındadır Dudakların köşesi kulaklara doğru açılır, dil damağın iki yanına dayanarak dar bir geçitten havayı bırakır Kelime başında, ortasında ve sonunda bulunur Örnek: İz, dil, izci iii iiiii iiiii

İki dinle bir söyle- iki el bir baş içindir

Dilimizde süresi uzun olan (i) lere rastlanır:

İcat, biçare, bitap, bitaraf, veli, fenni, fiziki, cani, hayati, nihai, fuzuli, deruni

O

Konuşma dilimizde kalın ve ince olmak üzere iki ayrı O vardır

Kalın O

Çeneler açık, dudaklar birbirine yakındır ve ağız içi yuvarlaktır Kelime başlarında sık rastlanır Örnek: Ot, ova, ocak, olmak, ordu, oda, orman, ortak, bando, banyo, biblo, bono, fiyasko, tango, solo, fono, foto, radyo, stüdyo, şato, tempo, vazo, Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz oooo oooo ooo

İnce O

Biraz daha ileriden daha az yuvarlak yapılarak söylenir

Lobutları loş locasında notalıyan normâl lort losyoncusunun lokantasında

nohutları lokumlarla karıştırdı

Ö

Çeneler ve dil (açık e) ünlüsünde olduğu gibidir dudakların alt ve üst köşeleri

birbirine yaklaşıp ağız küçük bir yuvarlak gibi olur (ö) ünlüsü çoğunlukla

kelime başında bulunur ööö ööö öööö

Örnek: öbek, öc, ödenek, ödünç, ödeşmek, ödev, öfke, öğrenmek, öğrenim, öğretim, öğünmek, öğüt, ökçe, öksürük, örs

- Ölenle ölünmez - Ölüm kalım bizim için - Önce düşün sonra söyle - Öfkeyle kalkan zararla oturur

U

Konuşma dilimizde birbirinden ayrı söylenen iki (u) vardır Bunlardan biri (kalın u) diğeri de (ince u) dur

Kalın U

Çeneler açık, dudaklar birbirine iyice yaklaşık ve ağız tam bir küçük yuvarlak

olur Örnek: Uç, ucuz, uçak, uçurum, uykucu, ulu uuu uuu uuu

Unkapanı uğradığı uğursuzluktan upuzun uzandı

İnce U

(Kalın u) ya oranla daha ileriden söylenir Ünlüsü çoğunlukla yazıda (ü) ünlüsü ile gösterilir Örnek: Rûya, rûzgâr, hûlya, gûya, lûzûm, lûtfen, lûgat, nûr, nûmara, Nûri, Gûya Hûlya rûyasında Lûtfi´ye nûmaralı nûtuk söyliyerek lûtfetmiş

Ü

Çeneler ve dil (açık e) ünlüsünde olduğu gibidir Dudakların alt ve üst köşeleri

birbirine iyice yaklaşır ve büzülür (ü) ünlüsüne dilimizde kelime başında, ortasında ve sonunda sık rastlanır Örnek: Üç, üçgen, üçlü, üçüz, üflemek, ülker, ülkü, ün, ünlem, ünlü, üreme, ürkek ,ürpermek, üzüm, üstün, üşenmek, ütü

üüü üüü

- Üzüm üzüme baka baka kararır -Ülker üzüntüden üzüm üzüm üzüldü -Ürümesini bilmeyen köpek, sürüye kurt getirir

alıntı

1-Bir berber bir berbere bre berber beri gel diye bar bar bağırmış

2-Bizde bize biz derler, sizde bize ne derler?

3-Gül dibi bülbül dili gibi,gül dibi bülbül dili

4-Pireli peyniri perhizli pireler tepelerse pireli peynirler de pır pır pervaz ederler

5-Ocak kıvılcımlandırıcılardan mısın,kapı gıcırdatıcılardan mısın?Ne ocak kıvılcımlandırıcılardanım, ne kapı gıcırdatıcılardanım

6-Çatalca'da topal çoban çatal yapıp çatal satar,nesi için çatalca da topal çoban çatal yapıp çatal satar?Kârı için çatalca da topal çoban çatal yapıp çatal satar

7-Üç tunç tas kayısı hoşafı

8-Dört deryanın deresini dört dergahın derbendine devrederlerse,dört deryadan dört dert,dört dergahtan dört dev çıkar

9-Paşa tası ile beş has tas kayısı hoşafı

10-Zaman saman satar, saman zaman satar

11-Al bu takatukaları takatukacıya takatukalatmaya götürTakatukacı takatukaları takatukalamam derse takatukacıdan takatukaları takatukalatmadan al da gel

12-Nankör nalbant nalları nallamalı mı,nallamamalı mı?

13-Az kaz, uz kaz, boyunca kaz

14-İşlek işlemeci,işlemeli işleri işlikte işleyerek işletmeciye işyerinde izletti

15-Ilgarcı ılgar,ılgıngillerin ılgancırı ılgalayarak,ılgıt ılgıt ılgılardı

16-Pısırık pırlak pırnallıklarda pırnallanırken pılı pırtısını pısırık pıtraklara pıtır pıtır pırtlattı

17-Üçüncü üçkağıtçı,üçetek üçleşerek üç teker arabayla süzüm süzüm süzülen süzgeçleri süzdü

18-Kırk kırık küp, kırkının da kulpu kırık kara küp

19-A be kuru dayı ne kuru sarı darı bu darı ,a be kuru dayı

20-Şu odayı badanalamalı mı,yoksa badanalamamalı mı?

21-Sen seni bil,sen seni,bil sen seni,bil sen seni,sen seni bilmezsen patlatırlar enseni

22-Şu karşıda bir dal,dal sarkar kartal kalkar,kartal kalkar dal sarkar,dal kalkar kantar tartar

23-Şu köşe yaz köşesi,şu köşe kış köşesi,ortadaki su şişesi

24-Şiş şişeyi şişlemiş,şişe kesişe kiş demiş

25-Elalem aladana aldı aladanalandı da biz bir aladana alıp da aladanalanamadık

26-Bu yoğurdu sarımsaklasak da mı saklasak, sarımsaklamasak da mı saklasak?Bu yoğurdu mayalamalı da mı saklamalı, mayalamamalı da mı saklamalı?

27-Sizin damda var,beş boz başlı beş boz ördek,

Değirmene girdi köpek,

Bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek,

Değirmenci çaldı kötek

Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek

Hem kepek yedi köpek,

Bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe,

Hem kötek yedi köpek

Siz de bizcileyin beş boz başlı beş boz ördek misiniz,demiş

28-Bir tarlaya kemeken ekmişlerİki kürkü yırtık kel kör kirpi dadanmışBiri erkek kürkü yırtık kel kör kirpi,öteki dişi kürkü yırtık kel kör kirpiKürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürkünü,kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürküne;kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürkünü,kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürküne eklemişler

29-Getirince el getirir,yel getirir,sel getirir;götürünce el götürür,yel götürür,sel götürür

30-Bu mum, umumumuzun mumu

alıntı

BOĞUMLANMA

Ünlü ve ünsüz sesleri tam bir belirginlikte seslendirebilenler sağlam boğumlanma yaparlar Boğumlanma yeteneğimizin gelişmesi için ses organlarımızın zorlandığı tekerlemeleri bol bol seslendirmemiz sorumuzu çözmemize yeterli olacaktır

Aşağıda önce ünlaler ve ardından ünsüzlerin esas alındığı tekerleme örnekleri verilmiştir Bu tekerlemeleri hatasız ve çok rahat okuyabilecek şekilde tekrar etmelisiniz Boğumlanma yeteneğinin gelişimi için her türlü metnin bol bol okunmasını tavsiye ediyoruz

ALIŞTIRMA: BOĞUMLANMA

ÜNLÜLER:

(a) :Abana´dan Adana´ya abarta abarta apar topar ahlatla ağdalı avuntucu ahmak Ahmet´in avandanlıklarını aparanlardan Acar Abdullah ile akıllı Abdi akşam akşam bize geldi

Al bu takatukaları, takatukacıya takatukalatmaya götür Takatukacı takatukaları takatukalamam derse takatukacıdan takatukaları takatukalatmadan al getir

(ı) :Iğdır´ın ığıl ığıl akan ılıman ırmağının kıyıları ıklım tıklım ılgın kaplıdır

(o) :Okmeydanı´ndan Oğuzeli´ne otostop yap; Oltu´da volta at, olta al; Orhangazi´de Orhanelili Orhan´a otostopluk öğret; sonra da Osmancıklı Osman´a otoydu, totoydu, fotoydu, dök!

(u):Uluborlulu utangaç Ulviye ile Urlalı uğursuz Ulvi uğraşa uğraşa Urfa´daki urgancılara uzun uzun, ulam ulam urgan sattılar

(i) :İbibiklerin ibiklerini iyice iyileştirmek için Istinyeli istifçi Ibiş´in istif istiridyeleri mi, yoksa, Iskilipli Ispinoz işportacı Ishak´ın işliğindeki ibrişimleri mi daha iyi, bilemiyorumİbişle Memiş, mahkemeye gitmiş,mahkemeleşmiş mi, mahkemeleşmemiş mi?

(e):Eğer Eleşkirtli eleştirmen Eşref ile Edremitli Bedri´yi Eğe´nin en iyi eğercisi biliyorlarsa, ben de Ermenekli Erdem Ergene´nin en iyi elektrikcisidir derim

(ö) :Özbezön´ün özbeöz Ödemişli öngörülü öğretmeni Özgüraslan ile Özgüluslan özellikle özerk ön öğretimde öylesine özverili, övünç verici ve övgüye değer kişiler ki, hani tüm öğretim örgütleri içinde en özgün örnek onlardır diyebilirim

(ü):Ürdünlü ûnlü üfürûkçü Üryani, Ünye, Üsküdar, Ürgüp üzerinden ûlküdeşlerine üstüpü, üstübeç, üvez, üzûm, üzengitaşı ve üzünç götürürken, Üveyik´ten ürûyerek, ûvendirelerini sürüyerek yürüyen ûçkağıtçı ütücülerin ürkûntü ûreten ünü batasıca ünlemleriyle ürküverdi

ÜNSÜZLER:

(f):

Farfaracı Fikriye ile favorili fasa fiso Fahri Fatsalı Fatma´yı görünce, fesleğenci feylesoy Feyyaz´ı, fındıkçı Ferhunde´yi anımsayarak feveran ettiler

Felemenkte Felemenklerin Felemenkçe mi konuştuklarını düşûne düşüne fertliği çektiler

(p)ohpohçu pinti Profesör pofur pofur pofurdayarak hınçla tunç çanak içinde punç içip pûlverizatör prospektüsünû papazbalığı biblosunun berisindeki papatpa buketinin bu yanına bıraktıktan sonra pâlas pandıras Pülümürle Pötürgeden getirdiği pörsük pötikare pöstekiyi Paluluların Pıtırcık pazarında partenogenes pasaparolası ile pertavsız pervasız pervaz peysajını ve peronospora pestenkerani pestilini posbıyıklı pisboğaz pedegoga Pınarbaşında beş etti

(m) :Marmara´daki Karmarisli mermerciler mermerciliği meslek edinmişler, ama Mamak´taki mamacılar manyetizmacılıkla marmelâtçılığı meslek edinememişler

(v):Vırvırcı Vedia ile vıdı vıdıcı Veli velinimeti vatman Vahit e vilâyette veda edip Vefâ ya doğru vaveylâsız, velevasız velespitle volta vururlarken voleybolcu Vatran virtüöz Vicdanî ve Viranşehirli vatansever viyolonselist Vecibe ile karşılaştılar

(b):Babaeskili babacan Bahri Beberuhi Bedri ile bıyıksız bıçkıcı bıngıldak Bahir´in Bigadiç´teki bonbon bonmarşesine varmışlar, o adadakilerin yüzlerine bön bön bakarak, büyülü büyük buhurdanlığı buğulu buğulu boşaltıp bomboş bırakmışlar, sonra da Bodrumda gözden kaybolmuşlar

(s):Sazende Şazi ile zifoz Zihni zaman zaman sizin sokağın sağ köşesinde sinsi sinsi fiskoslaşarak sizî zibidi Suzi´ye sonsuz ve sorumsuz sorgun ederler

Sason´un susuz sazlıklarında badece soğanla sarmısak yetişebileceğini söyleyen Samsunlu sebzecilerin sözüne sizler de sessizce ve sezgilerinize sığınarak inanabilirsiniz

(ş):Şavşatlı Şaban, Şarkışlalı şipşakçı Şekip, Şişhaneş´den şeytankuşunu, şiş şiyeyi şişlemiş, şiye keşişe şiş demiş

(ç): Çatalağzı´nda çatalsız Çatalcalı çatalcının çarpık çurpuk çalçene Çoruhluya çarptırmasına ne dersin? Çatalca´da topal çoban çatal yapıp çatal satar, nesi için Çatalca´da topal çoban çatal yapıp çatal satar? Karı için Çatalca´da topal çoban çatal yapıp çatal satar Çarık çorap dolak, ben sana çarık çorap dolak mı dedim

(l): Leyla ile Lalelili Lale´ye leblebi ile likör ikram etmiş Lüpçüler,lütfen lüzumlu lüzumsuz lakırdıları bırakın da lüzferle rızk, rot, rop, rint, ring, ray, radyoaktivite nedir diye konuşun

(z) :Zonguldaklı Zaloğlu Zöhre´nin kızı Zühal zibidi Zeki´ye ziyafet zerketti

(s, t, z): Sedat Tınaz´ın tasası suratsız teyzesine rastlama sezen sıska sülük tazısını tuz tortusu tütsüsüııe tutmasıydı

(ş, s): Şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi, 0rtadaki soğuk su su şişesi

(c):Cemil, Cemile, Cemal cumaları cilacı cüce Canip´in cicili bicili cumbalı ciltevinde cümbür cemaat cacıklı civcivle cücüklü cacık yerler sonra da Cebecili cingöz coğrafyacının cinci ciciannesinin cırcırböceğini dinlerler

Ocak kıvılcımlandırıcılarından mısın, kapı gıcırdatıcılarından mısın? Ne ocak kıvılcımlandırıcılarındanım, ne kapı gıcırdatıcılarındanım

(d) adaylı dadımın Dodurgalı düdük delisi dedesi diline doladığı dedbebeli dedim dedisiyle dırdırını dilinden düşürüp de bir kez olsun doya doya düden diyemeden, düdenin dallara doldurduğu doyumlu yemişlerden doyasıya yiyemeden darıdünyadan göçüp gitti

(k -i-u):Kilisli kikirik kilimci Kilizmanda´ki kilitli kilisede kimliğini kimseye sezdirmeden kucak kucak kuskuslu kuşkonmazı kukumav kuşuna, kişiliksiz kulağakaçan kirliğ kirloz kirpiye de Kuşadası´nın kuşhanesindeki kuşbaşlı kuşbazla birlikte önce kişnişli kuşüzümünû, sonra da Kumla´nın kumlu kumlu kuşkirazını yutturmuş

(k-ı-i): Kınıklı kılıbık kırpıntı Kıyasettin, Kırımlı kılkuyruk kıtmiri kıkır kıkır kıkırdatarak küskütük küçümen küfeci külhaniyle külüstür Kürşat´ı külünklü küngür üstüne küttedek devirdi

Kırıkhandaki kırıkçı kırçıl kargın kırgın kırıkçısı kırmızı kırda kıkır kıkır kıkırdayarak Kırımlı kıkırdakçının kızıl kırlangıçlarını kışın kırlarda Kırgızlı kırpıntıcı kırışık Kırımtov´un kırıkkıraklarıyla besliyormuş

(k-o-ö):Koca kokoz kokainman kokorozlana kokorozlana Kazablankalı kozmonota kök, kok, köken, kokot, kök sökmek, kokoreç, kökmantar, köknar, köçekçe, körkandil, krematoryum, kösnüklük ne demek diye sormuş

(y):Yalancıoğlu yalıncık yayladığının yahnisini yağsız yiyebilirse de yayladığının yağlı yoğurdundan, Yüksekova´nın yusyumru yumurta yumurtlayan tavuklarından, bir de yörük ayranıyla yufkasından asla vazgeçemez

(g):Güneyli girgin gammaz Galip Gavurdağı´nda güpegündüz galeyana gelmiş de Gülgiloğlu Gaziantepli gazup gazinocuyu Gölköylü gitaristle birlikte Gümüşhane´ye göndermiş Geçen gece Gemerek´ten Gediz´e gelen Gebzeli gezginci gizemcilerden gitarist general Genzel, gençlere, gerçekdışılıkla gerçeklik dışı ilişkiler arasında ne gibi bir geçerlilik gerçekliği olduğunu sordu

(k, g):Galata kulesi kapısı karşısındaki kuru kahvecinin gıgısı çıkık, dişi kırık, kurbağa kafalı, karakoncolos kalfası Hakkı karışıklığa getirip kahveye kavruk kakule kırığı kattı

(h): Hahamhanede hahambaşı hahamı homur homur homurdanır görûnce, hemencecik heyecanlandı, hızlandı, hoşnutsuz hırçın halhallarla halkaları, halatları hallaçlara verdi

(b- p- d-y):Batı tepede tahta depo dibinde beytutet eden pullu dede tekkesinden matrut bitli Vedat, dar derede tatlı duttan dürülü pide yutup pösteki dide dide dört ayda dört türlü derde tutuldu

(b-p):Bir pirinci birinci buluşta bir inci gibi birbirlerine bağlayıp Perlepe berberi bastıbacak Bedri ile beraber Bursa bağrına parasız giden bu paytak budala, basası topal Badi´den biberli bir papara yedi

(b-d) :Baldıran dalları ballandırmalı mı, ballandırılmamalı mı? Sonra o bala daldırılan baldıran dalları dallandırılmalı mı, ballı dalla dallandırılmamalımı?

(t-d):Titiz, temiz, tendürüst dadım; tadını tattığı tere demetini dide dide dağıttı da hiddetinden hem dut dalında takılı duran dırıltı düdüğünü öttürdü, hem de didine didine dedim dedi, dedim dedi dedi durdu

(t-ç-s) :Ûstü üç taşlı taç saplı üç tunç tası çaldıran mı çabuk çıldırır, yoksa iç içe yüz ton saç kaplı çanı kaldıran mı çabuk çıldırır? Üç tunç tas has kayısı hoşafı

(t-k):AI bu takatukaları takatukacıya takatukalatmaya götür Takatukacı takatukaları takatukalamam derse, takatukacıdan takatukaları takatukalatmadan al gel

(l-d-n):Elalem bir aladana aldı aladanalandı da biz bir aladana alıp aladanalanamadık

(k-r) : Kırk kırık küp, kırkının da kulpu kırık kara küp

(k-r-d):A be kuru dayı, ne kuru sarı darı bu darı a be kuru dayı?

(b-m-ş) :İbiş´le memiş mahkemeye gitmiş, mahkemeleşmiş mi, mahkemeleşmemiş mi?

(d-l-t-r-k): Şu karşıda bir dal, dalda bir kartal; dal sarkar, kartal kalkar; kartal kalkar, dal sarkar Dal kalkar, kartal sarkar, kantar tartar Şu karşıdaki kara kuru kavak, karardın mı ey kara kuru kavak, sarardın mı ey kara kuru kavak!

(s-k):Bu yoğurdu sarmısaklasak da mı saklasak, sarmısaklamasak da mı saklasak

(m-y-l):Bu yoğurdu mayalamalı da mı saklamalı, mayalamamalı da mı saklamalı?

(b-ş-z):Sizin damda var beş boz başlı beş boz ördek, bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek, bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe : siz de bizcileyin beş boz başlı beş boz ördek misiniz demiş

(d-p-k): Değirmene girdi köpek, değirmenci çaldı kötek; hem kepek yedi köpek, hem kötek yedi köpek

alıntı