Cenin Psikolojisi

Yeryüzünde her bir saniyede binlerce bebek dünyaya gelir Hayat ile bu kadar iç içe olan bu mucizevî hadise, insanoğlu için sıra dışı hisler uyandırır Hiçbirimizin hatırlamadığı ama hipnoz altında belli bir aya kadar hatırlanan doğum öncesi dönem, sırlarla doludur
Anne karnında 40 hafta bekleyen insan-oğlu, nispeten dar ve sınırlı bir ortamdan bu dünyaya adım atar Dünya hayatını bitirenler, aynen ana rahminde doğum için bekledikleri gibi, yeniden yaratılmak için kabirde beklerler Ana rahmi ile kabrin bu açıdan benzerliği vardır
İnsanoğlu ana rahmindeki gelişmesini tamamlayıp doğum ile birlikte hayata ilk adımlarını attığında, onun için ölüme kadar geçecek yeni bir hayat başlar Doğum ile birlikte bebek ilk defa nefes alır, ilk defa bir ışık görür ve ilk önce onu dünyaya getiren annesi ile kucaklaşır Hesap için haşredilen insanoğlu dünyadaki durumuna göre ilk defa cenneti veya cehennemi, ebedî hayatı ve Yüce Yaratıcı'nın cemâlini görür

Anne karnında çocuğun mâruz kaldığı biyolojik ve psikolojik hadiselerin, onun bütün hayatına tesir ettiğini iddia eden bilim adamları vardır Ana rahminde şahsın beden yapısı, doğuştan bir hastalığı olup olmayacağı, mizaç özellikleri ve zekâ kapasitesi gibi onun için hayatî öneme sahip birçok özellik şekillenir Doğumla birlikte gelişme süreci başlıyor gibi düşünülse de, insanın büyün hayatı anne karnındaki gelişmesi temel olmak üzere, doğumdan sonraki ilk beş yılda büyük ölçüde şekillenir Bir başka deyişle doğumdan sonraki ilk beş yıldaki gelişmelerin (dolayısıyla hayatın) menfi veya müspet seyri de bir yönden anne karnındaki biyolojik ve psikolojik gelişmeye bağlıdır

Belli bir dönemden sonra ceninin dıştaki hâdiselerden etkilendiği ve anne karnındaki canlının da psikolojik bir yapısı olduğu tespit edilmiştir Cansız bir et parçasından çıkıp canlı bir hâle gelmesi, ona ruhun üflenmesi ile olur Bu safhadan sonra artık duygular, düşünceler ve davranışlar gelişmeye başlar 5 haftadan itibaren şekillendirilmeye başlanan beyin korteksi, insan olma yolunda hareket, düşünme, konuşma, plân yapma kabiliyetlerinin yavaş yavaş gelişmesi için sebep olarak görülür 9 haftadan itibaren cenin hıçkırabilir ve gürültüye tepki verebilir 12 haftadan itibaren ağrıya duyarlı, yeri geldiğinde ağlayan bir cenin haline gelir 5-6 aylarda işitmeyle annesinin sesini tanımaya başlar ve anne sesi ile sakinleşir Kapı sesi veya araba kornası gibi seslerde ana rahmindeki bebeklerde irkilme olur

Günün yaklaşık % 90'ını uyuyarak geçiren cenin, 32 haftadan itibaren REM uykusu (hızlı göz hareketleri) ile birlikte rüya görmeye ve bu esnada hızlı göz hareketlerini yapmaya başlar Anne karnındaki bebeğin gülümsemesi ve bazı davranış şekilleri modern görüntüleme âletleri sayesinde daha iyi anlaşılmıştır Görme, bebekte en son gelişen duyudur Anne karnı tamamen karanlık değildir Annenin organları ışığı çok az geçirebilir Flaş veya parlak ışık altındaki annelerin bebeklerinde ışık uyarısına cevap oluşabilmektedir Ancak doğuma kadar tam olarak hazır olmayan görme duyusuna fazla uyaran yapılmasının retinaya hasar verebileceği bilinmektedir Bu yüzden hâmilelerin çok güçlü ışıklara mâruz kalmaması, bebeklerinin göz sağlığı açısından çok önemlidir Eğer bebek anne karnında iken görmeye de başlasaydı çoğu zaman bir karanlık görecekti Anne karnında bebeğin gelişiminde destek olacak temel uyaranlar; işitme ve hissetme duyularıdır Bu durumda annenin psikolojisi ve içinde bulunduğu ortam doğrudan anne karnındaki bebeğe tesir eder Anne güldüğünde, bebek ana rahminde yukarı doğru yönelir ve aşağı-yukarı bir şekilde hızlı hızlı hareket eder Cenin uyanık veya uykulu olsa bile saatte yaklaşık 50 kere hareket eder Annenin stresli olduğu zamanlarda, ceninin kalb atışlarının hızlandığı ve hareketlerinin arttığı bilinir Annede olabilecek depresyon, endişe ve uyum problemleri, anne karnındaki bebeğin etkilenmesine sebep olur Bu yüzden, ana rahminde gelişen bebeğin dış dünyadan müteessir olduğu ve anne psikolojisinin bebeğe yansıdığını düşünerek, hamilelik döneminin sağlıklı ve rahat bir psikoloji ile geçirilmesi gerekir Anne karnındaki bebeğin, annenin huzuru ve rahatlığı ile desteklenmesi gerekir

Hisseden, kısmen gören ve işiten ceninin öğrenme ve hatırlama özellikleri gelişir Bu öğrenme farkında olmadan, otomatik şekildedir Dış dünyadaki tesirlere karşı reaksiyonları, tavır ve tutum olarak görülür Meselâ, tekrarlanan gürültülü sese veya annenin sesine karşı tavrı, en önemli öğrenme şeklidir Anne karnına karşı verilen farklı seslerde bebeğin parmak emme hızı farklı olmakta, bebek doğduğunda anne sesini yabancılardan ayırt etmektedir Bu tespit, öğrenme ve hafıza ile ilgili önemli bir bulgudur Bebeğin kalb atışları tanıdık kişilerin sesi ile yavaşlarken, yabancı kişilerin sesi ile tekrar eski haline dönmektedir
Doğacak bebeğin şahsî özellikleri, anne karnındaki ceninin hareketleri ile kısmen önceden tahmin edilebilmektedir Anne karnında çok hareketli olanların daha çabuk sinirlenen bebekler olduğu görülmüştür Aynı zamanda bebeklerin biyolojik ritmi; annenin yemesi, hareketleri ve uyku-uyanıklık hallerinden etkilenmektedir Aşırı stresli annelerin bebekleri, normalden daha aktif olmaktadır Başka bir çalışmaya göre ise, iyi beslenen, az stresli ve toksin almayan anneler hamilelik dönemlerinde cenin ile yeterli miktarda konuşurlar, rahatlatıcı sesler oluştururlar ise, çocukları daha zeki, konuşma kabiliyeti daha iyi, hareketleri daha dengeli ve sosyal olarak daha uyumlu olmaktadır1 Ancak bu görüşler, henüz başka çalışmalar ile desteklenmemiştir

Sağlıklı bir cenin psikoloji için yapılması gerekenleri şöyle sıralayabiliriz:
Çocuk sahibi olmak için ebeveynler istekli olmalı,
Ebeveynler, düzenli olarak doktor kontrolünden geçmeli,
Anne, alkol ve diğer toksinlerden uzak durmalı,
Aile olarak ortak zaman geçirmeli,
Anne, stres ve sıkıntılı ortamdan mümkün olduğunca uzakta bulunmalı,
Anne ve baba, bebeği tam olarak kabullenmeli,
Annenin hamilelik dönemi boyunca psikolojisi sağlıklı ve huzurlu olmalı,
Anne ve baba, bebek konusunda cinsiyet beklentisine girmemeli,
Hamilelik süresince anne mümkün olduğunca sakin bir ortamda bulunmalı,
Annenin çevresinde, çocuğun sakinleşebileceği sesler oluşturulmalı,
Anne, aşırı fizikî faaliyetlerden kaçınmalı,
Anne, aşırı korku ve endişeden uzak durmalı,
Bilhassa 5 aydan itibaren anne, karnındaki bebeğe yeri geldiğinde konuşarak, yeri geldiğinde dokunarak alâka ve muhabbet mesajları vermeli,
Anne dengeli beslenmeli,
Anne, ağır ve stresli işlerde çalış-mamalı

Ceninin psikolojisi ve anne karnındaki gelişme göz önüne alındı-ğında, insanoğlunu sadece arzular ve arzuların doğurduğu davranışlardan ibaret olarak görmenin ne kadar yanlış olduğu anlaşılır Anne karnındaki bebeğin bile duygularının olması, hissetmesi ve buna bağlı olarak davranışlarının meydana gelmesi, insanın bedeni ve ruhu ile birlikte hayatın başlangıcında bile, ne kadar mükemmel ve kompleks bir yaratık olduğunu gösterir İnsanı sadece yeme, içme, yok etme ve üreme fonksiyonları olan bir canlı olarak görmek, kişinin kendine yapabileceği en büyük haksızlıktır İnsanoğlunun ana rahmindeki serüveni ve ceninin bir psikolojik yapısının olması insanın yaratılışı hakkında önemle düşünülmesi gerektiğini göstermektedir
Ana rahminde gelişen hâdiselerin bu kadar mükemmel ve ibret verici olması ve her şeyin bu kadar kusursuz işlemesi, Yüce Yaratıcı'nın büyüklüğü ile birlikte anneliğin ne kadar mesuliyetli bir iş olduğunu da açıkça gösterir Bir tek hücreden başlayarak yaratılan trilyonlarca hücreye sahip canlının hayatının sıradan bir hadise olmayıp, hatasız işleyen bir saat gibi, her bir çarkın hikmetli sonuçlara vesile olarak döndüğünü görüyoruz Bu bilginin şuuruna sahip anne adaylarının dünyaya gelmesi mukadder olan yavrularını hayata hazırlarken içinde yaşadıkları maddî ve mânevî atmosfere daha dikkat etmeleri yanında, baba adaylarının da bu hususta onlara yardımcı olmaları, sağlıklı bir nesil için önemli bir husus olarak görülebilir

Dr Hasan AYDINLI