 |
Nükleer Enerji İle Elektrik Üretimi |
 |
10-10-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Nükleer Enerji İle Elektrik ÜretimiGünümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli gereksinimi enerjidir  Her ne kadar tam bir ölçüt olmasa da ülkelerin gelişmişlik düzeyleri, üretip tükettikleri enerji ile ölçülür Bazı ülkeler ürettikleri enerjiyi çok verimli bir şekilde kullanırlarken, bazıları bu konuda o denli başarılı olamazlar Bazı ülkeler de kendileri kullanmadıkları halde çok miktarda enerji hammaddesi üretirler Enerji üretim ve tüketiminin çok farklı yöntemleri olsa da, tüm ülkelerin ucuz, bol ve temiz enerji kaynaklarına gereksinimleri vardırEndüstrileşme ile baş gösteren buhar gücü gereksinimi dolayısıyla, kömür kullanımı büyük bir hızla artmıştır Daha sonraları elektrik enerjisinin kullanılmaya başlanması ve içten yanmalı motorların kullanım alanının genişlemesi ile elektrik üretiminde kömür ve petrol, çok büyük bir hızla artmıştır Sonunda endüstri ve çağdaş yaşam için en önemli hammadde, fosil yakıtlar olmuşturFosil yakıtların kullanımı, çözümü çok zor sorunları da beraberinde getirmiştir Bu sorunların ilki, tükenen hammadde kaynaklarıdır Fosil yakıtlar milyonlarca yılda oluşmuş, doğanın bizlere, daha doğrusu bizden sonraki nesillere bir armağanıdır ve sentetik olarak yapılanmaları son derece zordur Çok sayıdaki petro-kimya ürünleri spektrumunu inceleyerek petrol ve bazen de kömürün nedenli vazgeçilemez birer doğa harikası olduklarını rahatlıkla algılayabiliriz Kömür petrol kadar bir kimyasal değere sahip değildir Kalitesiz kömürlerin yakılmasının neden olacağı sorunlar ortadadırFosil yakıtların içerdiği maddelerin büyük bir yüzdesini karbon ve hidrojen oluşturur İçlerinde az da olsa kükürt, yanmayan maddeler ve radyoaktif maddeler de bulunur Petrol, kömüre kıyasla daha az kirliliğe yol açar Fosil yakıtlar yakıldığında ortaya doğal olarak CO2 ve SO2 gazlarının yanı sıra, radyoaktif maddeler ve kül çıkar Ortaya çıkan CO2 gazı sera etkisine, SO2 gazı ise asit yağmurlarına neden olur Sera etkisinin neden olduğu atmosfer sıcaklığı artışı yıllardır gözlenmektedir Asit yağmurları bitki örtüsüne ve canlılara zarar verir İngiltere'de yakılan kömür yüzünden Finlandiya'nın göllerindeki balıklar asit yağmuru nedeni ile ölmektedirler Kömür dışındaki fosil yakıtların, stratejik önemleri de vardır petrol ambargolarının dünya ekonomisine yaptığı etki ve doğal gaz boru hattının geçtiği ülkelerin politik şantajları, bilinen birer gerçektirlerİşte yukarıda sayılan nedenlerden dolayı (çevre, hava kirliliği,ambargolar, enerji hammaddelerinin sınırlı olması gibi) ve teknolojinin ilerlemesine bağlı olarak ülkelerin enerji tüketimleri gün geçtikçe artmaktadır Ülkeler ortaya çıkan bu enerji açığını kapatabilmek için fosil yakıtların dışında hidroelektrik, güneş enerjisi, rüzgar, dalgalar ve nükleer enerjiden yararlanma yoluna gitmişlerdir Özellikle gelişmiş ülkeler hidroelektrik kapasitelerinin hemen hemen tamamını kullanmışlardır Güneş ve rüzgar enerjileri gibi alternatif enerjilerin de kullanımı sınırlı olduğu için nükleer enerjiye yönelmişlerdir Çünkü nükleer enerji maliyet, çevre kirliliği ve hammadde bakımından diğer enerji kaynaklarına göre daha avantajlıdır4 2 Nükleer Santrallerinin Gelişmesi ve Bugünkü Durumları 4 21 Santral Gücünün Büyümesi ABD’de 20 Aralık 1951, nükleer enerjiden ilk elektriğin üretildiği gündür EBR-1 ismiyle anılan deneysel reaktöre ilave olunan küçük bir jeneratör, yan yana dizilmiş dört ampulü aydınlatmıştır 5 Mwe gücünde ilk nükleer gösteri santralı APS -1 Obinsk (Moskova)’da 1954 Haziran’ında elektrik üretmeye başlamıştır Halen çalışmakta olan bu küçük reaktöre nükleer santralların atası gözüyle bakılmaktadır 1950’lerin geri kalan dönemi hep küçük gösteri santralları ile geçmiştir Bunlar geleceğin daha büyük santralları için yaşanması gereken birer deneyim olmuşlardır 1960 Nisanı’nda hizmete giren Dresden - 1 (ABD) yalnız elektrik üretimi için kurulmuş ilk ticari santraldır 207 MWe ile nükleer santral birim gücünü bir hamlede iki katına çıkarmıştır Ondan sonra yerden adeta mantar bitercesine, nükleer santral yükseldiğini görüyoruz 1960-70 döneminde ortalama her iki ayda bir, 1970-80 döneminde her üç haftada bir nükleer santralin kurdelası kesilmiştir Yıl 1982’ye geldiğinde dünyada 272 nükleer santral kurulmuş bulunuyordu ve neredeyse bir o kadarı da kurulmakta veya kuruluş hazırlıkları içindeydi Dünya 1970-1980’li yıllarda nükleer şantiyeye dönmüştür Peki nükleer santrallerin bu kadar hızlı kurulmasının nedeni neydi?[IMG]file:///C:/Users/SmL/AppData/Local/Temp/msohtml1/01/clip_image001 gif[/IMG]Grafik-4 1 Dünya Nükleer Elektrik Santrallerinin Gelişmesi (1983)Çünkü; uyanık uluslar petrolün tükeneceği günlere hazırlanıyorlar Petrol tüketimi özellikle II Dünya savaşından sonra tırmanarak gelişmiş, fakat bir taraftan da yeni rezervler keşfedilmiştir Klasik Ortadoğu ve Teksas rezervlerine sırasıyla Kuzey Afrika, Güney Amerika Alaska ve Kuzey Denizi rezervleri katılmıştır Fakat 1968 yılından beri petrol alanlarına önemli bir katkı olmamıştır Artık dünya petrol çanağının dibinin göründüğü endişesi hakimdir 1973 yılından itibaren hızla yükselen petrol fiyatları en zengin ülkelerin dahi ödemeler dengesini sarsmıştır Nükleer elektrik daha ucuz ve güvenilir hale gelmiştir Bunca yatırıma rağmen 1982 yılı başında dünya elektriğinin ancak % 9 oranı nükleer kaynaklı idi Tablo 41 nükleer santral sayısının ve kurulu gücünün beşer yıllık dilimler halinde gelişmesini göstermektedirTablo-4 1 Dünya Nükleer Elektrik Santrallerinin Gelişmesi (1983)Yıllar Reaktör Sayısı Kurulu Güç ( MWe) 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1982 1 16 48 89 175 253 272 5 1 106 5 243 16 648 72 477 136 809 152 603 Kurulmakta olanlar 236 217 463 4 22 Nükleer Santrallerin Ülkelere DağılımıBuhar makinası, lokomotif, otomobil, uçak ve daha niceleri ilk kez hangi ülkelerin hizmetine girmişlerse nükleer enerji de önce o ülkelerin konforuna katılmıştır Her yenilik gibi nükleer elektrik de zengin işidir Dünyada nükleer kurulu gücün yarısı Kuzey Amerika kıtasında, dörtte biride Batı Avrupa’dadır Bunlara yeni zengin Japonya’yı da katarsanız nükleer kurulu gücün % 85’i eder Sovyet Rusya ve beş müttefiki % 11’i oluşturur Fakat dünyanın kalkınmakta olan yörelerinin bu yeni teknolojiden şimdiye kadar alabildikleri pay sadece % 4’dürDünyanın geri kalmış yöreleri ne bugün ve ne de gelecekte nükleer teknolojinin önemli bir alıcısı olmayacaklardır Halbuki enerjiye asıl o yörelerin ihtiyacı vardır ve daha da tuhafı, dünya reaktörlerinin önemli bir bölümü o yörelerden gelen uranyumla çalışmaktadır Takvim yaprakları 1980’lere dönerken Afrika ve Avustralya kıtalarında çalışan nükleer santral yoktu Güney Amerika kıtasında sadece 1, Asya’nın güney şeridinde 4 nükleer santral faaldi Yapılmakta olanların sayısı ise adı geçen yörelerde toplam 16’yı buluyorduTablo 4 2 nükleer ülkelerin tam listesidir Görüleceği gibi 1982 yılında 22 ülkede nükleer elektrik üretilmektedir Kurulmakta olan santrallerde dahil edilirse 32 ülke nükleer teknoloji ile haşir neşirdir Geriye doğru şöyle baktığımızda, nükleer elektrikle bazı ampullerin aydınlandığı ülkelerin sayısı 1950’lerde 4, 1960’larda 13 ve 1970’lerde 22 idi Her ülkenin kurulu gücü ve dünya sıralamasında kaçıncı olduğu tabloda ayrı sütunlar halinde verilmiştirTablo-4 2 Nükleer Elektriğin Üretildiği Ülkeler ve Nükleer Santral Güçleri (1982)Tarih Sırası Santral Gücüne Göre Sırası Ülke Nükleer Elektriğin İlk Üretildiği Yıl Çalışan ve Kurulmakta Olan Santral Gücü M We 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 7 1 2 5 6 11 4 14 15 8 18 22 9 16 32 30 23 19 20 10 12 25 28 21 27 24 17 13 Rusya İngiltere ABD Fransa F AlmanyaKanada Belçika Japonya İtalya D Almanyaİspanya İsviçre Hindistan İsveç Çekoslovakya Pakistan Hollanda Arjantin Bulgaristan Finlandiya Kore Taiwan Macaristan Yugoslavya Güney Afrika Romanya Meksika Brezilya İran 1954 1956 1956 1959 1962 1962 1962 1963 1964 1966 1969 1969 1969 1972 1972 1972 1973 1974 1974 1977 1978 1978 1982 1982 1983 1983 1984 1984 ?* 28 296 13 160 146 021 45 595 19 242 15 245 5 471 24 121 3 348 3 338 11 125 2 882 1 689 9 440 3 320 125 501 1 627 2 632 2 160 5 533 4 924 816 632 1 843 660 1 308 3 116 4 200 *Üretimin başlayacağı tarih bilinmiyor Tablo-4 3 nükleer santrallerin ülkelere dağılımını, nükleer enerjinin toplam enerji içindeki payını göstermiştir Dünya elektriğinin günümüzde % 17’sinin nükleer kaynaktan üretilmektedir Zengin ülkelerin ortalaması % 33’dür İsviçre elektriğinin % 44,5’ini, Belçika % 57,2’sini, Fransa % 77,4’ünü nükleer santrallardan karşılamaktadır 1997 yılına geldiğimizde 1983 yılından farklı olarak gelişmekte olan ülkelerinde nükleer enerjiyi kullanmaya başladıklarını görmekteyiz Tablo-4 3 Nükleer Enerjinin Ülkelere Göre Dağılımı (1997)ÜLKE Nükleer Elektriğin Toplam Üretimdeki Yeri (1997) Çalışan Reaktörler (Eylül 1997) Güç % Ünite MWe Arjantin 11 2 935 Ermenistan 37 1 376 Belçika 57,2 7 5712 Brezilya 0,7 1 626 Bulgaristan 42 6 3538 Kanada 16 21 14668 Çin 1,3 3 2088 Çek Cumhuriyeti 20 4 1632 Finlandiya 28 4 2310 Fransa 77 58 61433 Almanya 30 20 22282 Macaristan 41 4 1729 Hindistan 2,2 10 1695 Japonya 33 54 43886 Kazakistan 0,15 1 135 G Kore36 12 9770 Litvanya 83 2 2760 Meksika 5 2 1308 Norveç 5 1 504 Pakistan 0,6 1 125 Romanya 1,8 1 620 Rusya 13 29 19843 Slovakya 45 4 1632 Slovenya 38 1 632 G Afrika Cum6 2 1844 İspanya 32 9 7207 İsveç 52 12 10047 İsviçre 44 5 3077 İran Tayvan 29 6 4884 Ukrayna 44 14 13765 İngiltere 26 35 12928 ABD 22 110 100685 Dünya 17 442 354676 Hali vakti yerinde olup da nükleer enerjiye el atmamış Avustralya’dır Bu ülke enerji zengini olduğu için nükleer katkıya gerek duymamaktadır Üstelik Avustralya zengin bir uranyum satıcısıdır Kömür kendilerine yeterli olacaktır Bildiğiniz gibi Türkiye nükleer çağa henüz adım atmamıştır Fakat nükleer elektrik kullanmadığımızı söyleyemeyiz Bulgaristan’dan satın aldığımız elektriğin bir bölümü hiç şüphesiz bu ülkenin, ilki 1974 yılında işletmeye giren 3 nükleer santralından gelmektedir ve dördüncü santralda kuruluş halindedir 1982 yılı sonlarında gene Balkan komşularımızdan Romanya Sovyet yapısı ilk nükleer santrallarını işletmeye koymuşlardır[IMG]file:///C:/Users/SmL/AppData/Local/Temp/msohtml1/01/clip_image002 gif[/IMG]Grafik-4 2 Nükleer Enerjinin Toplam Enerji İçindeki Payı (1997)Doğu komşumuz İran Şahlık döneminde Almanya’ya 1200 MWe gücünde iki ve Fransa’ya 900 MWe gücünde olmak üzere 4 büyük nükleer santral sipariş etmişti Sözleşmelere göre 1980’den başlayarak her yıl santrallardan birisi işletmeye girecekti Ancak 1979 Şubatı’nda yönetimi alan devrim hükümeti Şah’la yapılmış sözleşmeleri tanımadı Onun için nükleer santral siparişleri belirsiz bir geleceğe terk edilmiştirYukarıda gelişmiş ülkeler hesabına toz pembe bir ufuk çizdik Anlatılan şekliyle nükleer teknoloji patlamasına gıpta etmemek elde değildi oysa kendi toplumları buna gıpta ile bakmıyor Batı toplumu nükleer enerjiyi dikenini bahane edip reddetmiştir Radyoaktivitenin abartılan tehlikelerinden ürkütülmüştür Tepki giderek büyümüş işi engelleyecek boyutlara ulaşmıştır Nükleer santral şantiyelerinin bir bölümü kapanmış, diğer bölümünde işler çok yavaşlamıştır Hatta bittiği halde kapısına kilit vurulan (Avusturya’da) nükleer santral vardır Demokrasi ülkelerinde kamuoyu gücünü nükleer tartışmada denemiş, ve kazanmıştır Böylece nükleer büyümeyi frenlemeyi başarmıştır Batı dünyasında 1973-80 arasında işletmeye alınması programlanan santralların ancak yarısı bitirilebilmiştir aslında Tablo -42’nin son satırında kurulmakta olan santrallar sayısının aşırı kabarıklığı da bu ötelemeden ileri gelen bir yığılmadırTablo-4 4 İnşa halinde olan Nükleer ReaktörlerİNŞA HALİNDEKİ NÜKLEER REAKTÖRLER Faaliyete Geçeceği Yıl Ülke Reaktör Tip MWe 1997 Rusya Kalanin 3 PWR 950 1997 Fransa Civaux 1 PWR 1450 1998 Fransa Civaux 2 PWR 1451 1998 Güney Kore Ulchin 3 PWR 950 1998 Güney Kore Wolsong3 PHWR 650 1998 Slovak Cum Mochovce1 PWR 388 1998 Hindistan Kaiga1 PHWR 202 1998 Hindistan Kaiga2 PHWR 203 1998 Hindistan Rajasthan3 PHWR 202 1998 Rusya Kursk5 RBMK 925 1998 Ukrayna Khmelnitski2 PWR 950 1998 Ukrayna Rovno4 PWR 950 1999 Brezilya Angra2 PWR 1245 1999 Çek Cumhuriyeti Temelin1 PWR 892 1999 Slovak Cum Mochovce2 PWR 388 1999 Güney Kore Ulchin 4 PWR 950 1999 Güney Kore Wolsong4 PHWR 650 1999 Hindistan Rajasthan4 PHWR 202 1999 Pakistan Chashma1 PWR 300 1999 Rusya Rostov1 PWR 950 2000 Çek Cumhuriyeti Temelin2 PWR 892 2001 Arjantin Atucha2 PHWR 692 2001 Romanya Cernavoda2 PHWR 620 2002 Çin Qinshan2 PWR 600 2002 Çin Lingao1 PWR 900 2003 Çin Qinshan3 PWR 600 2003 Çin Lingao2 PWR 900 2003 Çin Qinshan4 PHWR 700 2003 Çin Qinshan5 PHWR 700 Bazı ülkelerde engellemeler olup inşaatı bitmiş nükleer santrallerin kapısına kilit vurulurken, bazı ülkelerde de gelecekte ortaya çıkacak enerji açığını kapatabilmek için yeni yeni nükleer santraller kurmaktadırlar Tablo - 44’de de görüldüğü gibi faaliyete yeni geçecek nükleer santrallerin büyük çoğunluğun gelişmekte olan ülkelerde olması dikkat çekicidir Çünkü bu ülkelerin elektrik enerjisine ihtiyacı daha fazladır4 3 Nükleer Güç Santrallerinin Genel TanıtımıNükleer Güç Santralları ile Termik Santraller birbirleri ile benzer özellikler taşırlar Her iki santral tipinde de elde edilen buharın ısı enerjisi türbinde mekanik enerjiye ve mekanik enerji de jeneratörlerde elektrik enerjisine dönüştürülerek elektrik üretilir Bu santraller arasındaki temel fark buharın elde ediliş yöntemidir Bütün nükleer reaktör tiplerinde bölünmeden açığa çıkan enerji buhar üretiminde kullanır ve bu buhar üretimi doğrudan reaktörün korunda ya da buhar üreteçlerinde yapılır Bu nedenle nükleer reaktörlerdeki bölünme reaksiyonu termik santrallarda fosil yakıt yakmakla aynı işleve sahiptir İlk olarak nükleer güç santrallerini tanıtmadan önce bölünme (fisyon) reaksiyonu mekanizmasını anlatmakta yarar vardır Nükleer reaksiyonda açığa çıkan enerji, temelde U-235 izotopunun ya da herhangi bir bölünmeye yatkın (fisil) izotopun (Pu-239,U-233) nötronla etkileşmesinden ötürü parçalanması olayı sonucunda açığa çıkan fazlalık bağlanma enerjisidir Nötronla etkileşen U-235 çekirdeği kararsız hale geçerek, kendisinden daha hafif iki çekirdeğe ayrılır ve bu esnada da ortalama olarak iki nötron açığa çıkarır Bu reaksiyon sonucu açığa çıkan bölünme enerjisi yaklaşık 200 MeV'dir Bu enerji buhar üretimi için soğutucuya aktarılır ve açığa çıkan nötronlardan biri bölünmeye yatkın başka bir izotopu parçalayarak zincirleme reaksiyonuna sebep olur Diğer nötron ise reaktör içindeki diğer malzemeler tarafından yutulur ya da sistemden kaçar Nükleer reaktörler bu zincirleme bölünme reaksiyonunun kontrollü olarak yapıldığı sistemlerdir Bölünme reaksiyonunun önemini anlamak için 1 kg U-235 izotopunun yanması sonucu açığa çıkan enerjinin yaklaşık 13 milyon kg kömürünkine eşdeğer olduğunu belirtmek yeterli olacaktır Günümüzde, elektrik üretimi için kullanılan santralların büyük bir bölümü Basınçlı Su Reaktörü (PWR), Kaynar Su Reaktörü (BWR) ve Basınçlı Ağır Su Reaktörü’dür (PHWR)4 31 Basınçlı Su Reaktörü (PWR)Basınçlı su reaktörleri ticari olarak elektrik üretimi için ABD'de kullanılan ilk reaktör tipidir Bu tür reaktörlerde korda üretilen enerji birinci devre soğutucu vasıtasıyla kordan çekilir İkincil devrede buhar üreteçlerinden alınan buhar türbinlerinde genişletilerek jeneratörde elektrik üretilirHemen hemen bütün reaktör tiplerinde reaktör basınç kabı ve soğutucu sistemleri koruma kabı adı verilen çelik bir kabuğun içindedir Bu çelik kabuk betondan yapılmış ikinci bir koruyucu yapının içerisinde yer alır Bu sistem dış etkilerden reaktör sistemini korumak ya da reaktörden bir kazadan dolayı açığa çıkabilecek radyasyonun çevreye sızmasını önlemek için tasarlanmıştır4 32 Kaynar Su Reaktörü (BWR)Kaynar su reaktörü dünyada basınçlı su reaktöründen sonra en yaygın olarak kullanılan reaktör tipidir Kaynar su reaktörleri (BWR) birçok yönden PWR reaktörüne benzemekle birlikte, temel fark reaktör koru içinde kaynama olayına izin verilmesidir BWR tipi reaktörlerin diğer reaktörlere göre üstünlüğü reaktör koru içinde doğrudan elde edilen buharın türbinlere gönderilmesidir 4 33 Basınçlı Ağır Su Reaktörü (PHWR)Basınçlı Ağır Su Reaktörleri, Basınçlı Su Reaktörleri ile benzer özellikler taşırlar Bu tür reaktörlerin en yaygın olarak kullanıldığı ülke Kanada'dır Kanadalılar son 40 yılda CANDU (CANada Deuterium Uranium) adını verdikleri Kanada reaktörünü tasarlayıp geliştirerek Basınçlı Ağır Su Reaktörü teknolojisinde lider olmuşturCANDU reaktörlerinde yakıt olarak doğal uranyum kullanıldığı için zenginleştirme tesislerine ihtiyaç yoktur 4 4 Nükleer Santrallerin MaliyetleriBir güç santralından elde edilen elektriğin maliyeti, temel olarak o santralın inşaatı ve elektrik üretir hale gelmesi için, yapılması gereken yatırım maliyetini, ömrü boyunca santralın verimli çalışmasını sağlamaya yönelik işletme ve bakım giderlerini ve elektriğin üretiminde kullanılan yakıtın temini için gerekli yakıt maliyetini içerir Bir santralın ekonomik olması için üretilen elektriğin satılması sonucu elde edilen gelirin, en azından maliyetini karşılaması ve ayrıca diğer elektrik üretimi seçeneklerine göre daha ucuz olması gerekirElektrik maliyetine etki eden harcamalar değişik zaman dilimlerinde yapılmakta; oysa elektrik üretimi santralın ömrü boyunca gerçekleşmektedir Enflasyonun olmadığı sabit bir para birimi ile, bir santralın tüm ömrü boyunca yapılan harcamaların bugünkü değerinin o santralde üretilen elektriğin bugünkü değerine oranı, ortalama bir elektrik maliyeti verir Elektrik üreticisi, ürettiği elektriğin fiyatını bu ortalama maliyete eşit olarak seçerse, yaptığı tüm harcamaları, paranın bugünkü değeri göz önüne alınarak karşılayabilecektir Bu maliyet, yaklaşık olarak aynı koşullarda çalışan sistemlerin karşılaştırılmasını da olası kılarNükleer santrallar genel olarak ilk yatırım maliyetleri yüksek, yakıt ve işletme giderleri düşük santrallerdir Yatırım maliyetleri ise, elektrik maliyetinin yarısından fazlasına denk gelmektedir Bir santral inşaatının başlangıcı ile devreye girmesi arasında tipik olarak altı ila sekiz yıl civarında bir süre geçmesi gerekmektedir Nükleer santrallerden elde edilen elektriğin maliyetinin azaltılmasında en önemli iki etmen, inşaat süresinin gerekli standartlara uyularak azaltılması ve ilk yatırım maliyetinin düşürülmesidirYakıt giderleri reaktör tipine göre değişmektedir Bazı reaktörler zenginleştirilmiş yakıt kullanmakta; bazıları ise doğal uranyuma dayalı yakıtlar kullanmaktadır Zenginleştirme, yakıt maliyetini artırır Ayrıca kullanılmış yakıtların ne şekilde depolanacağı ve bunun tahmin edilen maliyeti de, yakıt maliyetini etkileyecektir Fakat genel olarak yakıt giderlerinin toplam maliyet içerisindeki payı az olduğu için, bu etki o kadar büyük değildir Yakıt giderlerinin toplam maliyet içerisindeki payının düşük olması nedeniyle gelecekte uranyum fiyatlarında veya zenginleştirme fiyatlarında olabilecek değişiklerden üretilen elektriğin maliyeti pek etkilenmeyecektir Yani bir nükleer santral bir kez kurulduktan sonra ürettiği elektriğin maliyeti yaklaşık olarak sabit kalabilir Toplam yakıt gideri ise reaktörde üretilen toplam enerji ile orantılı olacaktır İşletme ve bakım giderleri doğal olarak reaktörden reaktöre değişmektedir, ayrıca reaktörün işletildiği ülkenin koşulları da etkili olmaktadır Elektriğin maliyeti, toplam harcamaların bugünkü değerinin üretilen enerjinin bugünkü değerine oranıdır Bir nükleer santralde işletme ve yakıt giderleri düşük olduğu için, o santral ne kadar çok çalışırsa üretilen enerjinin maliyeti de o kadar düşecektir Bir santralın yük faktörü, belirli bir zamanda ürettiği enerjinin aynı zaman diliminde, tam kapasitede çalışarak üreteceği enerjiye oranıdır Dolayısıyla nükleer santrallar, büyük yük faktörleri ile çalıştıklarında daha ucuz elektrik üreteceklerdirSantralin ekonomik ömrü tamamlandıktan sonra sökülmesi için gerekli yatırım, genel olarak ilk yatırım maliyetlerinin içerisinde pay ayrılarak göz önüne alınır Sökülme için gerekli maliyetin toplam elektrik maliyeti içersindeki payı %1 civarındadır 1000 MWe gücünde bir nükleer santralın ekonomik ömrünün sonunda sökülmesi için yaklaşık 100 milyon dolar civarında bir kaynak gerekmektedir Bu kaynak, miktar olarak çok büyük olmasına karşın, bir nükleer santralın bir yılda ürettiği elektriği satarak elde edeceği gelirden daha azdırŞu ana kadar söz ettiğimiz maliyetler, belirli bir reaktör tipi ve çalışma koşulları göz önüne alındığında doğrudan tahmin edilebilen maliyetlerdir Aslında bunlara ek olarak, gerek maliyetin niteliği gerekse de veri yokluğundan dolayı tahmin edilmesi oldukça zor olan maliyet bileşenleri vardır Büyük bir kazanın maliyeti bunlara bir örnektir Gerçekleşme olasılığı her yüz bin reaktör yılı işleyişte bir olan kazanın etkilerinin getirdiği maliyet, 200 milyar dolar civarında ise , reaktör başına bu maliyet yılda 2 milyon dolar civarındadır Yani düşük olasılığa sahip böyle bir kazanın getirdiği bir yıllık mali risk, elektrik maliyetinin %1'i kadar olmaktadır Three Middle Island kazasının yol açtığı dış etkilerin maliyetinin 26 milyon dolar, Çernobil kazasının toplam maliyetinin ise 14 milyar dolar dolayında olduğu tahmin edilmektedir Nükleer santral maliyetinin termik santrallerin maliyetinden fazla olduğunu belirtenler bulunmaktadır Bunun nedeni meydana gelen kazalar sonucunda nükleer santrallerin yapımı için getirilen standartların çok yükseltilmesidir Oysa termik santraller bacalarından bıraktıkları küllerin temizlenmesi ve santrallerde meydana gelebilecek kazalar, santrallerin ekonomik ömrünü tamamlaması sonucu sökülme masrafları maliyete dahil edilmemiştir Yine aynı şekilde hidroelektrik santrallerin toprak kaybına neden olması, doğal çevreyi tahrip etmesi, barajların dolması sonucu, bu toprakların boşaltılması maliyetlere dahil edilmemiştir |
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.