Protozoa

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Protozoa ya da Bir hücreliler; genellikle mikroskobik, bir hücreli ve ökaryotik canlıları içeren bir Protista altalemidir

Tek hücreli olmalarına rağmen, çok hücrelilerde görülen yaşamsal işlevlerin birçoğunu yapabilirler

Bu nedenle eski zamanlarda vücut maddesi hücrelere ayrılmamış hayvanlar olarak kabul edilmiş ve "Hücresizler" adıyla anılmıştır

Sitoplazmalarında bulunan özelleşmiş yapılara "organel" denilmekte, hareket, sindirim, boşaltım gibi hayatsal faaliyetlerini bunlarla sağlamaktadırlar

Çoğu bir çekirdekli, (Monoenergid), bir kısmı da herzaman çok çekirdek taşıyan (Polienergid) canlılardır

Bazıları ise yaşamlarının belli bir kısmıda çok çekirdek taşırlar

Organel olarak; çekirdek, endoplazmik retikulum, ribozom, golgi aygıtı, mitokondri, lizozom, peroksizom, mikrotubuluslar ve filamentler bulundurular

Hareket organelleri olarak yalancıayaklar, kamçılar, siller, sirler ve tentaküller görülür

Beslenme şekillerinde ototrof, saprozoyik, parazitik, kommensal, miksotrof ya da heterotrof beslenme görülür

Boşaltımda en belirgin özelliklerinden biri; ritmik olarak şişen ve küçülen vurgan (kontraktil) kofulların bulunmasıdır

Birçok denizel türde ve parazitlerde bu vurgan kofullar görülmez

Çoğalmalarında; eşeysiz olarak; boyuna bölünme, çoğa bölünme, enine bölünme, zırh oluşturduktan sonra ikiye bölünme, hücre dışı tomurcuk oluşturma ve hücre içi tomurcuk oluşturma görülür

Eşeyli çoğalmalarında; kaynaşma (hologami), merogami ve konjugasyon görülür

Tek olarak ya da koloni şeklinde yaşayan tek hücreli canlılardır

Bugüne kadar 60

000 kadar türü tanımlanmış ve bunların yaklaşık 1/4'ü parazit olarak bilinir

Bu grupta bulunan canlıların birçoğunun hem hayvan hem de bitki özelliği göstermeleri nedeniyle bakteriler ve küf mantarlarını ayrı bir grup içinde incelenmiş, bu gruba "Heterojen Protista" denilmiştir

Fakat bugün birçok bilimadamı Protozoa'yı ayrı bir grup olarak alıp, 4-5 sınıf altında incelemeyi uygun bulur

Yine de, bugüne kadar tartışmasız kabul edilen bir sistem kurulamamıştır

Akrabalık ilişkileri olamadan, hareket sistemlerine göre yapılan sınıflandırma şöyledir:

Flagellata

Amoebozoa

Sporozoa (Apicomplexa, Myxozoa, Microsporidia)

Cnidosporidia

Ciliata

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Protozoa Protozoa ya da Bir hücreliler; genellikle mikroskobik, bir hücreli ve ökaryotik canlıları içeren bir Protista altalemidir Tek hücreli olmalarına rağmen, çok hücrelilerde görülen yaşamsal işlevlerin birçoğunu yapabilirler Bu nedenle eski zamanlarda vücut maddesi hücrelere ayrılmamış hayvanlar olarak kabul edilmiş ve "Hücresizler" adıyla anılmıştır Sitoplazmalarında bulunan özelleşmiş yapılara "organel" denilmekte, hareket, sindirim, boşaltım gibi hayatsal faaliyetlerini bunlarla sağlamaktadırlar Çoğu bir çekirdekli, (Monoenergid), bir kısmı da herzaman çok çekirdek taşıyan (Polienergid) canlılardır Bazıları ise yaşamlarının belli bir kısmıda çok çekirdek taşırlar Organel olarak; çekirdek, endoplazmik retikulum, ribozom, golgi aygıtı, mitokondri, lizozom, peroksizom, mikrotubuluslar ve filamentler bulundurular Hareket organelleri olarak yalancıayaklar, kamçılar, siller, sirler ve tentaküller görülür Beslenme şekillerinde ototrof, saprozoyik, parazitik, kommensal, miksotrof ya da heterotrof beslenme görülür Boşaltımda en belirgin özelliklerinden biri; ritmik olarak şişen ve küçülen vurgan (kontraktil) kofulların bulunmasıdır Birçok denizel türde ve parazitlerde bu vurgan kofullar görülmez Çoğalmalarında; eşeysiz olarak; boyuna bölünme, çoğa bölünme, enine bölünme, zırh oluşturduktan sonra ikiye bölünme, hücre dışı tomurcuk oluşturma ve hücre içi tomurcuk oluşturma görülür Eşeyli çoğalmalarında; kaynaşma (hologami), merogami ve konjugasyon görülür Tek olarak ya da koloni şeklinde yaşayan tek hücreli canlılardır Bugüne kadar 60000 kadar türü tanımlanmış ve bunların yaklaşık 1/4'ü parazit olarak bilinir Bu grupta bulunan canlıların birçoğunun hem hayvan hem de bitki özelliği göstermeleri nedeniyle bakteriler ve küf mantarlarını ayrı bir grup içinde incelenmiş, bu gruba "Heterojen Protista" denilmiştir Fakat bugün birçok bilimadamı Protozoa'yı ayrı bir grup olarak alıp, 4-5 sınıf altında incelemeyi uygun bulur Yine de, bugüne kadar tartışmasız kabul edilen bir sistem kurulamamıştır Akrabalık ilişkileri olamadan, hareket sistemlerine göre yapılan sınıflandırma şöyledir: Flagellata Amoebozoa Sporozoa (Apicomplexa, Myxozoa, Microsporidia) Cnidosporidia Ciliata