Kan Grubu Nasıl Belirlenir?Kan Nakilleri Nasıl Yapılmalıdır?

Aşağıdaki sorular kan verici ve kanı alacak olan kişiyi korumak amacıyla düzenlenmiştir Unutmayın ki verdiğiniz kan korumasız, kanı reddetme şansı olmayan masum bir hasta ya da yeni doğmuş bir bebeğe verilebilir Örneğin AİDS testiniz negatif olsa bile AİDS virüsü taşıyor olabilir, kendinizi iyi hissetseniz dahi bu virüsü bulaştırabilirsiniz Formu doldurduktan sonra kafanızda kan verme konusunda hala şüpheleriniz varsa kimseye bir açıklama yapmadan kan bankasını terkedebilir veya kan bankası doktoruyla özel olarak görüşebilirsiniz

TEŞEKKÜR EDERİZ

○Bugün kendinizi kan verecek kadar iyi sağlıklı hissediyor musunuz?

○Bugüne kadar size kan vermeniz gerektiği söylendi mi?

○Hastane, doktor, hemşire, iğne, kan tutma vb korkularınız varmı?

○Son 2-3 ay içinde kan veya kan ürünü (plazma, trombosit vb) verdiniz mi?

○Son 3 gün içinde aspirin yada aspirin benzeri ilaç kullandınız mı?

○Son 3 gün içinde dişhekimine gittiniz mi?

○Son 1 ay içinde aşı yaptırdınız mı?

○Son 1 ay içinde ilaçla veya başka bir şekilde tıbbi tedavi gördünüz mü?

○Şeker hastası mısınız? veya tedavi görüyormusunuz?

○Sara (epilepsi) hastası mısınız? veya tedavi görüyormusunuz?

○Bugüne kadar kalp, akciğer, böbrek hastalığı geçirdiniz mi?

○Bugüne kadar hiç sarılık (10 Yaş sonrası), karaciğer iltihabı, karaciğer hastalığı geçirdiniz mi?

○Son 1 yıl içinde sarılıklı veya hepatitli bir şahısla yakın ilişki içinde oldunuzmu? ○Size hepatit immünglobülini (serumu) verildi mi?

S○on 1 yıl içinde kan veya kan ürünü verildi mi? Doku veya organ nakli yapıldı mı?

○Son 1 yıl içinde önemli hastalık (doktor kontrolünde), ameliyat geçirdiniz mi? veya size

cerrahi bir müdahelede bulunuldu mu?

○Bu güne kadar kanser, kan hastalığı veya kanama problemli bir hastalık geçirdiniz mi?

○Son 3 yıl içinde yurt dışında bulundunuz mu?

○Son 1 yıl içinde kulak veya cildinizin başka bir yerini deldirdiniz mi? Döğme, akupuntur, yaptırdınız mı? Kaza ile iğne batması oldu mu?

○Bu güne kadar pıhtılaşma (hemofili gibi) hastalığı nedeniyle faktör konsantresi kullandınız mı? Böyle bir uygulama içerisinde olan şahısla bir kez dahi olsa **** yaptınız mı?

○1 yıl içinde kuduz aşısı oldunuz mu? Sahipsiz veya şüpheli bir hayvan tarafından ısırıldınız mı?

○Son bir yıl içinde frengi (sifiliz) testiniz pozitif oldu mu? veya bu süre içinde sifiliz bel soğukluğu hastası oldunuz mu? veya Tedavi gördünüz mü?

○Bu güne kadar size büyüme hormonu (growth hormon) verildi mi?

○Verem hastalığı geçirdiniz mi? Yakın zamanda tekrarladı mı?

○Sedef hastalığı geçirdiniz mi? Bu hastalık için ilaç kullandınız mı? (Tegison)

○Sivilce tedavisi için ağızdan ilaç alıyor musunuz?

○Son 3 yıl içinde sıtma hastalığı geçirdiniz mi? Sıtma hastalığı tedavisi gördünüz mü?

○Son 1 yıl içinde para karşılığı **** yaptınız mı?

○Bugüne kadar homoseksüel biriyle, son 1 yıl içinde yabancı uyruklu biriyle **** yaptınız mı?

○Bugüne kadar uyuşturucu (ooooo, esrar vs) kullandınız mı? Uyuşturucu kullanan biriyle bir kerede olsa **** yaptınızmı?

○AİDS misiniz? Şüpheleriniz var mı? Bu özellikte olan biriyle bir kere bile olsa **** yaptınız mı?

○Kan testi yaptırmak için mi bağışta bulunuyorsunuz?

○Bugüne kadar; beklemediğiniz hızlı kilo kaybı, gece terlemeleri, deri altında veya üstünde mavi mor lekeler, bir aydan fazla süren bezeler, 10 günden fazla süren yüksek ateşli hastalık, uzun süreli tedaviye cevap vermeyen ishal, ağız içinde beyaz lekeler, alışmadık yaralar oldu mu?

○Kadınlar için: Son iki ay içinde düşük yaptınız mı? Kürtaj oldunuz mu? Hamile misiniz? Hamilelik şüphesi duyuyor musunuz?

Yukarıdaki açıklamaları okudum Kan vermem konusunda bir sakınca olmadığını düşününüyorum Kan alacak olan doktor hemşire laboratuar teknisyenlerini kan vermenin oluşturabileceği tıbbi yan etkilerinden kanun karşısında kendim veya vekillerim tarafından yapılacak olan her türlü şikayet ve tazminat taleplerinden sorumlu tutmayacağımı bildiririm

RED NEDENİ: BAĞIŞ YAPANIN

PROTOKOL NO: ADI SOYADI:

İMZASI

Kimler kan verebilir?

Donör: Kan bağışı yapan kişi

Yaş: 18 - 65 yaşları arasında olan her sağlıklı kişi kan verebilir

Sıklık: Erkekler,en sık 2 ayda bir; kadınlar ise, en sık 3 ayda bir olmak üzere ve yılda toplam 4 üniteyi geçmemek koşuluyla kan verebilirler

Vücut Ağırlığı: 50 kg'ın üzerinde olan herkes kan bağışı yapabilir

Miktar: Bağışlanan kan standart olarak 450 mL'dir İnsan vücudunda toplam 5000-6000 mL kan olduğu düşünülürse, bu miktar, toplam kan hacminin sadece % 7,5-9' u kadardırKan bağışını takiben, eksilen sıvı hacmi, damar dışındaki sıvının, damar içine geçmesiyle saatler içerisinde karşılanır Hücrelerin yenilenmesi süreci ise, 2 ay kadardır Düzenli aralıklarla yapılan kan bağışının sağlık açısından herhangi bir sakıncası olmadığı gibi, aksine bir çok yararı mevcuttur

Anemi: Kansızlık, elbetteki kan bağışı için engeldir Günlük yaşamın olağan sayılabilecek ve çoğunlukla psikolojik kaynaklı olan halsizlik, bitkinlik gibi durumlar, anemi olarak algılanmamalıdır Anemi tanısı, kan testleriyle yapılmaktadır Kan bağışı için kriter hemoglobin değeridir

Saklama: Kanın saklanma süresi, torba içindeki antikoagülan solüsyonun niteliğine bağlıdır Bugün kullanılmakta olan torbalarda bu süre 35-42 gündürBu süre, kanın tüketimi için fazlasıyla yeterli bir depolama süresidir

Sterilite: Kan torbaları, tek kullanımlık ve steril olarak imal edilmektedir Bu sebeple, kan bağışı sırasında donöre herhangi bir hastalık bulaştırılması söz konusu değildir

Yan Etki: Kan bağışının, kilo aldırma, zayıflatma, halsiz bırakma, kaşıntı ve bağımlılık gibi yan etkileri yoktur

İlaç Kullanımı: Almış olduğunuz ilaçlar, kanınıza geçmektedir Bu ilaçlardan bazıları kan bağışı yapmaya engel teşkil ederKan bağışından önce, eğer sağlığınız açısından mecbur değilseniz, ilaç almayınız Almak durumundaysanız, kan verip veremeyeceğinizi kan merkezi doktorlarımıza danışabilirsiniz

1 Aspirin kullanımı: Kan bağışına engel değildir Sadece, trombosit amaçlı kal alımında veya tromboferezde dikkat edilmelidir

2 Tegison (Sedef hastalığında kullanılan bir ilaç) kullananlar, ilacı kestikten 3 yıl sonra kan verebilir

3 Accutan veya benzeri retinoik asit türevi ilaçları kullananlar, ilacı bıraktıktan 4 hafta sonra gönüllü donör olabilir

4 Faktör konsantresi kullananlar, donör olamazlar

Tansiyon: Sistolik kan basıncı 180 mmHg'yı, diastolik kan basıncı ise, 100 mmHg'yı aşmamalıdır

Kimler kan veremez?

1 Hepatit B (Hiçbir zaman kan veremezler)

2 Hepatit C (Hiçbir zaman kan veremezler)

3 AIDS (Hiçbir zaman kan veremezler)

4 Sıtma (Tedavinin sağlanmasından 3 yıl sonradan itibaren kan verebilirler)

5 Frengi geçiren hastalar, iyileşmeden 1 yıl sonra kan verebilirler

6 Creutzfeldt-Jacob hastalığı olanlar, hiçbir zaman kan veremez

7 Chagas Hastalığı ( Alınan kan sadece fraksinasyon amaçlı kullanılabilir)

8 Tüberküloz (Tedavinin sağlanmasından 5 yıl sonra kan verebilirler)

9 Diabet (İlaç kullanmayan veya ilaç kullandığı halde, kan şekeri regüle edilmiş olanlar kan verebilir)

10 Anemi (Anemi teşhisi konmuş kişiler kan bağışçısı olamazlar)

11 Gebeler kan veremez Doğum veya gebeliğin sonlan(dırıl)masından 6 hafta sonra kan verebilirler

12 Koroner kalp hastalığı, angina pektoris, ciddi kardiyak aritmi, serebrovasküler hastalıklar, arteriyal tromboz veya rekküren venöz trombozu olan kişiler kan veremezler

13 Allerji ( Astım hastaları kan veremez Polen allerjisi olanlar ise, sadece allerjileri oldukları dönemde kan veremezler)

14 Otoimmün hastalığı olanlar kan veremezler

15 Kanama diatezi (Kanama eğilimi) olanlar ömür boyu kan veremezler

16 Bronşit (Kronik bronşit hastaları kan veremez)

17 Kronik nefrit ve pyelonefritli hastalar kan veremez Akut glomerulonefrit geçirmiş olanlar ise, iyileşmeden 5 yıl sonra bağış yapabilir

18 Malign (Habis) hastalığı olanlar, gönüllü donör olarak kabul edilmezler

19 Brusella almış olanlar, tam iyileşmeyi takiben iki sene sonra kan bağışı gönüllüsü olabilirler

20 Epilepsi hastaları, kan veremezler

21 Osteomyelit geçirmiş hastalar, tam düzelmeden 5 yıl sonra kan verebilirler

22 Cerrahi: Büyük ameliyatlardan sonra 6 ay boyunca kan bağışı alınmazMide rezeksiyonu geçirenler ise, hiçbir zaman donör olamazlar

23 Transfüzyon: Kan veya kan ürünü alan donörler, 1 yıl boyunca kan veremezler

24 Attenüe virus aşısı yapılmış olanlar 3 hafta kan veremez( Su çiçeği, sarı humma, kızamık, kızamıkçık, oral polio, kabakulak)

25 Ölü bakteri aşısı olanlar, 5 gün donör olamazlar( Kolera, tifo, antrax)

26 İnaktif virus aşısı ve toxoid alanlar ise 3 gün kan veremezler ( Polio-injeksiyon , influenza, rabies, difteri, tetanoz)

Kan Bağışı nasıl yapılır?

Kan merkezine gelen gönüllüler yani donörler, ilk olarak donör formunu doldurur Bu form, kişinin donör olup olamayacağını anlamaya yönelik bazı sorulardan oluşmaktadır Formun ikinci sayfasında ise, kişiye ait kimlik, adres ve bağış bilgileri bulunmaktadır Donör olabilmek için gerekli koşullardan biri, Hemoglobin düzeyinin istenilen değerlere sahip olmasıdır Toplumumuzda oldukça sık rastlanan anemi hastalığı, yani kansızlık, elbetteki kan bağışı için en sık karşılaşılan engeldir Erkeklerde 13,5 g/dL'nin, kadınlarda ise,12,5 g/dL'nin üzerindeki hemoglobin değerleri donör olunması için yeterlidir Bu testler, kan merkezlerinde Bakır Sülfat Solüsyonu kullanılarak yapılmaktadır

Kişinin hemoglobin düzeyi, kan bağışı için uygunsa, arteriyal tansiyon ölçümüne geçilir Sistolik tansiyon 180 mmHg'nın, diyastolik tansiyon ise 100 mmHg'nın üzerinde olmadığı sürece, kan bağışı yapılabilir Kan alma yatağına uzanan gönüllü donörler, kan alımı için uygun bir damar belirlenir ve antiseptik bir solüsyonla, içten dışa doğru dairesel olarak cilt temizliği yapılır Antiseptik solüsyonun etkinliğini sağlayabilmesi için kuruması beklenmelidir Bu süre, kullanılan sıvıya bağlıdır, ancak genellikle 30-45 sn kadar beklemek yeterli olur Ardından sterilite şartlarını bozmamak kaydıyla, damara girilir

İğnenin damara sokulmasıyla birlikte kan torbası dolmaya başlar Torba içindeki antikoagülan sıvı ile kanın iyice karışması sağlanmalıdır Bu işlem manuel olarak yapılabileceği gibi, otomatik kan alma cihazları (Sağ alttaki fotoğraf) ile daha sağlıklı olarak gerçekleştirilebilir

Kan alma işlemi yaklaşık olarak 6-10 dakika kadar sürer Bu süre komponent imalatı açısından önemlidir İğnenin damardan çıkarılmasınından sonra, cilt bölgesi tekrar dezenfekte edilir ve steril bir gazlı bezle kapatılır Donörün birkaç dakika kompres yapması sağlanır Kan torbasının seti kapatıldıktan sonra iğneye doğru olan kısım kesilir Setin bu kısmından alınan kan örneği test çalışmalarında kullanılır İğne kısmı da kesilerek setten ayırılır

Gönüllü donör,bağıştan sonra ikram bölümüne alınır ve yiyecek-içecek ikramı yapılır

Kan Vermenin Faydaları

Kemik iliğinin yağlanmasını önleyip, kan yapımı canlı tutulur

Verilen kanın yerine, anında vücuttan genç hücreler dolaşımına katıldığı için, bağışçı daha dinç ve canlı olur

Kandaki yüksek yağ oranı düşer

Kan bağışı kalp krizi ihtimalini %90 azaltır

Kan bağışlayan kişide baş ağrısı, stres, yüksek tansiyon, yorgunluk gibi rahatsızlıkların giderilmesinde çok büyük katkısı olur

Kan bağışçısı her kan verdiğinde:

AIDS , Hepatit B , Hepatit C , Sifiliz

Kan grubu taramasından ücretsiz olarak yararlanmış olur

Trafik kazasında yaralanan bir kimsenin, kan uyuşmazlığı olan bir bebeğin, kan bulunmazsa ölecek bir hastanın sizin verdiğiniz kanla kurtulmasının, size verdiği manevi duygu ölçüsüzdür Bağışınız çok insancıl ve onurlu bir davranıştır

Sürekli ve düzenli kan bağışlayanlara:

10 bağışta Bronz Madalya

25 bağışta Gümüş Madalya

35 bağışta Altın Madalya

40 bağışta Plaket verilerek taltif edilir

Kan bağışında bulunanlara KAN SİGORTA KARTI tahsis edilir Bu kart gerçekleşmesini arzu etmediğimiz acil kan ihtiyaçlarında size ve soyadınızı taşıyan tüm yakınlarınıza tüm Kızılay Kan Merkezlerinden azami öncelikli kan alma ve sosyal güvencesi olmayanlar için ücretsiz kan temin edilmede kullanılır

Kan bağışı tecrübeli hekimlerimiz tarafından muayene edilerek gerçekleştirilir

Bağışladığınız kanlara hangi işlemler uygulanır?

Kan bağışından sonra kanınızın hangi grup (A,B,O,AB ve Rh tipi) olduğu tespit edilir

4 ana kan grubu olmasına rağmen 400 den fazla grup ve faktör bilinmektedirGerekli durumlarda bazı alt gruplar da araştırılmaktadır

Kan grubu tespitinden sonra kanınızda AIDS, Hepatit B , Hepatit C, Sifiliz hastalıkları araştırılmaktadır Yapılan testlerde bu hastalıklardan herhangi birine karşı iki kez üst üste şüpheli bulunan kanlar imha edilmektedir

Günümüzde hastaların artık nadiren tam kan ihtiyacı olmaktadır Bu nedenle kan grubu bakılmış ve tarama testleri yapılmış kanlar kan bankalarında son derece yararlı bölümlere ayrılarak kullanılana dek uygun ısı ve ortamlarda saklanır Kanlardan elde edilen ürünlerin her biri farklı hasta ve hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır

Genellikle tek bir bağış kanı birden çok hastanın ihtiyacını kartılamaktadır