10-10-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Yalnız Yaşayan Arılar
Yeryüzünün hemen her yerine dağılmış olan arı türlerinin büyük bölümü topluluk oluşturmaksızın, ayn yuvalarda yaşar Bu grubun en tanınmış örnekleri madenci arılardır Dişileri yeraltında 20 cm kadar derine inen yuvalar kazdıklan için bu anlara madenci an denmiştir Dişi arının genellikle seyrek otlar arasındaki çıplak bir alanda kazdığı bu yuva, kenarındaki küçük toprak tepeciğiyle hemen dikkati çeker Kazılan tünelin sonunda hepsi ayrı bir yöne giden yan tüneller bulunur Bu tüneller, bir annın yumurtadan çıkıp kanatlı bir erişkine dönüşmesine yetecek genişlikte odacıklardır Dişi arı bu odacıklardan her birine bal ve çiçektozundan hazırladığı bir "an ekmeği" ile bir yumurta bırakır, sonra yuvanın girişini toprakla kapatır Yumurtadan çıkan larvalar bu yiyeceklerle beslenip gelişerek pupa evresine girer ve baharda kanatlı bir an olarak dışarı çıkar
Toprakarıları gibi madenci anlann yaşam çevrimi de bir yıllıktır Yalnız yaşayan anlardan çoğu erişkin hale geldikten sonra birkaç haftadan fazla yaşayamaz Topluluk oluşturmayan anların ılıman iklimlerde yaşayan türleri kış aylannı olgun larvalar ya da genç erişkinler olarak toprakaltındaki odacıklannda geçirirler
Yalnız yaşayan arılardan çoğunun yuvası toprağın altında, bazılannınki de ağaçlann oyuklanndadır; bir bölümü de başka böceklerin açtığı oyuklarda yuvalanır Bu grubun en yaygın örneği olan yaprakkesen anların dişisi, yaşlı ağaç kütüklerinin çürümüş odununu oyar Daha sonra, keskin çeneleriyle kopardığı yaprak parçalarıyla bu oyuğun içinde ayn ayrı odacıklar yapar Büyükçe kesilmiş yaprak parçalan odaların duvan olur, daha küçük ve yuvarlak parçalar da kapak olarak kullanılır Üst üste yerleştirilen bu odacıklann her katı, yakından bakıldığında ince uzun bir puroyu andınr Dişi an bu odacıklara yumurtlar ve yumurtadan çıkan larvalann beslenmesi için yanlarına bal ve çiçektozu karışımından hazırladığı bir yiyecek topağı bırakır Çiçektozlarını karınlarının altında toplayan yaprakkesen arıların bazı türleri, yalnızca boş salyangoz kabuklannı yuva olarak kullanırlar
Ilıman iklimlerde yaşayan duvarcı anlann yuvası çimentodan yapılmış gibi sağlamdır Bu anlann dişisi korunaklı bir yerde, genellikle kayalann ya da saçakların altında yarım portakal büyüklüğünde bir yuva hazırlar Bir duvarcı ustasının elinden çıkmışçasına sağlam olan bu yuvanın içi çok sayıda odacığa bölünmüştür Bütün yalnız yaşayan arılar gibi bu anlann dişisi de yumurtlamadan önce yuvasına bal ve çiçektozu depolar
Yalnız yaşayan arıların en önemli ortak özelliği, yavrular için yeterince yiyecek bıraktıktan sonra yumurtalarla ve yavrularla bir daha hiç ilgilenmemeleridir Üstelik yavruların bakımını üstlenecek işçi anlar olmadığından, yalnız yaşayan arıların yuvaya bıraktığı yumurta sayısı bir düzineyi geçmez
|
|
|