Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi - Fatih Sultan Mehmet Dönemi

OSMANLI DEVLETİNİN YÜKSELME DEVRİ (1453-1579)

Yükselme Devri Padişahları:
Fatih (IIMehmet), IIBayezıt, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, II Selim, III Murat
FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ (1451-1481)

İSTANBUL'UN FETHİ (29 MAYIS 1453):

İSTANBUL'UN FETHİNİ GEREKTİREN SEBEPLER:
1)- Bizans'ın Osmanlı şehzadelerini koruyarak ve kışkırtarak, taht kavgalarına neden olması,
2)- Bizans'ın Osmanlı'ya karşı düzenlenen Haçlı seferlerini teşvik etmesi,
3)- Osmanlı toprak bütünlüğünü bozan bir konumda olması (Osmanlı topraklarıyla çevrili bir ada görünümündeydi Osmanlı'nın Anadolu'dan Rumeli'ye, Rumeli'den Anadolu'ya geçişi zordu)
4)- İstanbul'un boğaza hakim bir konumda olması ve bu yüzden Karadeniz Akdeniz su yolunun anahtarı konumunda olması
Fatih Sultan Mehmet'in, bakır üzerine altın kaplı miğferi

FATİH'İN FETHİ KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN ALDIĞI TEDBİRLER:
1)- Bizans'a denizden gelebilecek yardımı önlemek amacıyla Anadolu Hisarı'nın karşısına Rumeli hisarını yaptırdı
2)- Bizans'a Balkanlardan gelebilecek muhtemel Haçlı yardımını önlemek için sınır boylarına akıncı birlikleri gönderdi
3)- Surlara karşılık, Şahi adı verilen büyük toplar döktürdü
4)- Haliçteki zincire karşılık gemileri karadan yürüterek Haliç'e soktu

Topkapı semtindeki surların önünde sergilenen Şahi topu

İSTANBUL'UN FETHİNİ KOLAYLAŞTIRAN NEDENLER:
1)- Bizans ordu ve donanmasının zayıf oluşu,
2)- Kuşatma sırasında Avrupa'dan yardım alamaması
NOT: Bizans kuşatma sırasında sadece Venedik ve Cenevizlilerden yardım alabilmiştir
NOT: Cenevizliler kuşatma sırasında ticari kaygılarından dolayı hem Osmanlılara, hem de Bizans'a yardım etmişlerdir
İstanbul kuşatmasında yapılıp kullanılan beş katlı, orta boyda bir yürüyen kule
İSTANBUL'UN FETHİNİN DÜNYA TARİHİ BAKIMINDAN SONUÇLARI:
1)- Venedik ve Ceneviz ticareti olumsuz yönde etkilenmiştir
2)- Bin yıllık Bizans imparatorluğu tarihe karışmıştır
3)- Ortaçağ kapanmış, Yeniçağ başlamıştır
4)- İstanbul'dan kaçan Bizans'lı bilim adamları Avrupa'da Rönesans ve reform hareketlerinin başlamasında etkili olmuşlardır
5)- Feodalite(derebeylik) sistemi çözülmeye başlamıştır
İSTANBUL'UN FETHİNİN TÜRK TARİHİ BAKIMINDAN SONUÇLARI:
1)- Osmanlı Devleti Yükselme dönemine girmiştir
2)- Başkent Edirne'den İstanbul'a taşınmıştır
3)-Osmanlı toprak bütünlüğü sağlanmıştır Osmanlı'nın Anadolu - Rumeli geçişi kolaylaşmıştır
4)- Osmanlı toprakları arasında sürekli sorun çıkaran bir fitne yuvası ortadan kaldırılmıştır
5)- Karadeniz - Akdeniz deniz ticaret yolunun denetimi Osmanlılar'a geçmiştir
6)- Osmanlı Devleti İslam dünyasında haklı bir şöhret ve itibara kavuşmuştur

FATİH DÖNEMİ ÖNEMLİ OLAYLARI
1)-BALKANLARDA FETİHLER
a)- Belgrat hariç bütün Sırbıstan fethedildi,
b)- Arnavutluk fethedildi
c)- Bosna-Hersek fethedildi
d)- Eflak-Boğdan fethedildi
e)- Mora Yarımadası fethedildi

2)-DENİZLERDE FETİHLER VE SEFERLER
a)- Bazı Ege adaları alındı Eğriboz adaları alındıRodos (İmroz, Taşoz, Semadirek, Midilli adası kuşatıldı, fakat alınamadı)
b)- Kırım Hanlığı Osmanlılara bağlandı
c)- Otranto (İtalya Seferi) yapıldı

3)- ANADOLU'DA FETİHLER
a)- Cenevizlilerden Amasra alındı
b)- Candaroğullarından Sinop alındı
c)- Karamanoğullarından Konya ve Karaman alındı
d)- Trabzon Rum İmparatorluğuna son verildi(1461
e)- Otlukbeli Savaşı yapıldı(1473) (Akkoyunlu Devleti hükümdarı Uzun Hasan ile Fatih Sultan Mehmet arasındaki bu savaşı Osmanlılar kazandı)

FATİH DÖNEMİNDE YAPILAN FETİHLERİN YORUMU:
Fatih Sultan Mehmet fetihlerini rastgele değil, belirli amaçlar doğrultusunda yapmıştır Bu amaçları şöyle sıralayabiliriz:
1)- Karadeniz Ticaretine Egemen Olmak,
2)- Anadolu Türk Birliğini sağlamak,
3)- Anadolu'da Faaliyet Gösteren Devletleri Etkisiz Kılmak,
4)- Ege ve Akdeniz Ticaretine Egemen Olmak,
5)- Bizans'ın Yeniden Dirilmesini Önlemek,
6)- Katolik Roma'yı Ele Geçirmek

1)-KARADENİZ TİCARETİNE SAHİP OLMAK İÇİN YAPILAN FETİHLER:
Bosna-Hersek, Eflak-Boğdan, Cenevizlilerden Amasra'nın alınması, Trabzon Rum İmparatorluğu'nun fethi ve Kırım Hanlığının Osmanlılara bağlanması bu amaçla yapılan fetihlerdir (Bu yerlerin hepsi Karadeniz kıyısındadır Böylece Karadeniz bir Türk gölü haline gelmiştir)

KIRIM HANLIĞININ OSMANLILARA BAĞLANMASI:
Hatırlanacağı gibi Altınorda Devletinin parçalanmasıyla kurulan Türk Hanlıklarından biri de Kırım Hanlığıdır Fatih döneminde Kırım Hanının ölümü üzerine oğulları arasında taht kavgaları başlamış, Kırım Halkı Fatih'ten yardım istemiştir Fatih Gedik Ahmet Paşa komutasındaki Osmanlı Donanmasını Kırım'a göndererek bu hanlığı Osmanlılar'a bağlamıştır Böylelikle:
1- Karadeniz bir Türk gölü haline gelmiştir
2- Kırım Ordusu Osmanlıların Avrupa'ya yaptığı seferlerde YARDIMCI KUVVET olarak büyük yararlar sağlamıştır
3- Osmanlı Devleti Kırım Hanlığı sayesinde Orta Asya Türkleriyle temas sağlamıştır

2)- ANADOLU TÜRK BİRLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN NELER YAPMIŞTIR?
Candaroğullarından Sinop'u alarak bu beyliğe son vermiştir Ayrıca Karamanoğullarından Konya ve Karaman'ı alarak büyük ölçüde Anadolu Türk birliğini gerçekleştirmiştir

3)- ANADOLU'DA FAALİYET GÖSTEREN DEVLETLERİ ETKİSİZ KILMAK İÇİN NELER YAPMIŞTIR?
IV Haçlı Seferi sırasında 1204 yılında kurulan Trabzon Rum İmparatorluğunu ortadan kaldırdı Doğu Anadolu'da hakimiyet kurmak isteyen AKKOYUNLU devletini 1473'te Otlukbeli Savaşında yendi

4)- EGE VE AKDENİZ TİCARETİNE EGEMEN OLMAK İÇİN NERELERİ ALDI?
Venedikliler'in elinde bulunan Ege adalarını (İmroz, Taşoz, Limni,Bozcaada,Semadirek,Midilli,Eğriboz)
aldı Rodos adası kuşatıldı,ancak alınamadı Akdeniz'deki Kefolonya, Zanta ve Ayamavra adalarını aldı Böylece Karadeniz'de faaliyet gösteren Cenevizlilerden sonra, Akdenizde faaliyet gösteren Venedik ticaretine de büyük darbe vurdu

OSMANLI-VENEDİK DENİZ SAVAŞLARI
Sebepleri: Osmanlıların; İstanbul'u fethetmeleri, Karadeniz ve Ege ticaretini denetimleri altına almalarının Venedik ticaretine darbe vurması
Sonuç : Venedik donanmasının Osmanlı donanmasından güçlü olmasından dolayı Venedikliler'e karşi bir üstünlük sağlanamamıştır Fatih olası bir Haçlı ittifakını engellemek amacıyla 1479'da Venedikliler'e ticari ayrıcalıklar vermiştir

NOT: Osmanlı Devletinden ilk ELÇİ bulundurma hakkını ve ilk ticari ayrıcalıkları elde eden devlet Venedik'dir

5)- FATİH'İN HIRISTIYANLIK MÜCADELESİ NASILDI?
Hırıstiyanlığın iki merkezi vardı Biri KATOLİKLİĞİN merkezi ROMA(VATİKAN), diğeri de ORTODOKSLUĞUN merkezi İstanbul(FENER) idi
Fatih İstanbul'u alarak, buradaki Ortodoks cemaati dini inanç ve ibadetinde serbest bırakmış ve tüm Ortodoks Hırıstiyanların koruyuculuğunu üslenmiş, böylece hırıstiyan dünyasındaki MEZHEP BİRLİĞİNİ engellemiştir

(İstanbul'un Fethinden önce Katolik ve Ortodoks mezhepleri birleşmeye çalışıyorlardı)
Fatih Katoliklerin merkezi Vatikan'ı da(Roma) ele geçirmek istiyordu Bu yüzden GEDİK AHMET PAŞA komutasındaki Osmanlı donanması İtalya'nın güneyine çıkarma yapmış ve buradaki OTRANTO kalesini ele geçirmiştir Ancak Fatih'in ölümü İtalya Seferinin yarıda kalmasına sebep olmuştur

6)- BİZANS'IN YENİDEN DİRİLTİLMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPTI?
Bizans hanedan üyelerinin kaçtığı Trabzon Rum imparatorluğuna son verdi,yine Bizans hanedan üyelerinin kaçtığı MORA Yarımadası'nı fethetti