İngiltere İle Musul Sorunu

İngıltere ile musul sorunu

Lozan Baris Antlasmasi'ndan sonra, Türkiye'yi en çok mesgul eden ve bir ara baris için de tehlikeli olan sorun Ingiltere ile Musul Antlasmazligi olmustur Lozan Konferansi'nda Türk-Irak sinirinin çizilmesi hususu müzakere konusu oldugundan, Türkiye halen Irak sinirlari içinde kalan Musul ve Süleymaniye bölgeleri halkinin büyük çogunlugunun Türk olmasi dolayisiyla, bu bölgelerin Türkiye'nin sinirlari içinde bulunmasi gerektigini savunmustur Ingiltere ise buna itiraz ederek, bu bölgelerin Irak sinirlari içinde oldugunu iddia etmistir Böylece Irak sinirimiz Lozan'da kesin bir sonuca baglanamamis, Antlasmazligin giderilmesi için iki taraf karsilikli görüsmelerle soruna bir çözüm bulacaklarini, sayet anlasamazlarsa, Milletler Cemiyeti Konseyi'ne gidilecegi hususunda mutabakat saglamislardi

Uyusmazligi gidermek için 1924'te Istanbul'da toplanan konferansta, Ingilizler Musul Vilayetinden baska Hakkari vilayetinin de Irak sinirlarina katilmasi talebini ileri sürmüstür Basarili olmayan ikili görüsmeler sonunda, Lozan Baris Antlasmasi hükümleri uyarinca mesele Milletler Cemiyeti Konseyi'ne getirildi Konseyin teskil ettigi bir Komisyonun verdigi rapora uyularak, Milletler Cemiyeti de Musul'u Irak'a birakmanin uygun olacagini belirtti Türkiye, Milletler Cemiyeti Konseyi'nin bu tavsiye karari üzerine, Antlasma yolunu tercih ederek Ingiltere ile 5 Haziran 1926 tarihinde bir antlasma imzalamistir Bu antlasma ile Türk -Ingiliz siyasi uyusmazligi bir çözüm sekline baglanmis, Musul bunalimi sona ermis ve Türk - Irak siniri da çizilmistir

Musul bunalimi, Türkiye ile Sovyet Rusya'yi birbirine yaklastirmis, 17 Aralik 1925'de Paris'te "Türk-Sovyet Dostluk ve Saldirmazlik Pakti"nin imzalanmasina neden olmustur