Esnek İmalat Sistemleri

Esnek İmalat Sistemleri ( FMS ) :
Teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler üretim metot ve sistemlerini de hızla değiştirmektedir Bu değişime ve gelişime bağlı olarak üretimde yeni teknolojiler ve üretim sistemleri kullanılmaktadır Değişen ve gelişen teknoloji ile birlikte günümüzde pazarların genel görünümü ve yapısı tüketiciler tarafından belirlenmektedir Tüketicilerin ihtiyaç duydukları mamullerin değişik çeşitlerini ve şekillerini arzulamaları talepte esneklik ve dalgalanma yaratmakta, üretimde hız ön plana çıkmaktadır İşletmelerin bu taleplere cevap vermeleri ancak yeni üretim teknolojilerine uyum sağlamalarıyla mümkün olabilecektir Bunlar; bilgisayar destekli üretim, bilgisayar destekli tasarım bilgisayara dayalı üretim, tam zamanında üretim ve robotlarla üretimdir Üretim sistemindeki bu değişmelerle birlikte işletmelerin tüketici isteklerine cevap verebilmeleri, Bilgisayarla Bütünleştirilmiş İmalat Sistemlerinin bir uzantısı olarak gelişen Esnek İmalat Sistemleri (Flexible Manufacturing Systems : FMS ) ile mümkün olabilecektir
Esnek üretim sistemleri yoğun otomasyon ve teknoloji ağırlıklı üretimin yapıldığı, üretim faktörlerinin hızla üretime yönlendirilebildiği ve zamanında tüketicilere ulaştırılarak nakte çevrildiği, insanların bu ortama uyum gösterdiği ve değişikliklere hızlı cevap verebildiği üretim süreci olarak tanımlanabilir
Esnek üretim sistemleri bilgisayar destekli tasarım, imalat, taşıma ve diğer bilgisayar destekli sistemler ile entegre olarak çalışmaktadır Bu sistemlerin kullanımı; işletmelerde verimliliğin artması kalite düzeyinin yükselmesi, üretim miktarının artması, işçilik maliyetlerinin düşmesi ve kontrol etkinliğinin artması gibi önemli yararlar sağlamaktadır
(1) Esnek imalat sistemlerinin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir[*]Ürün çeşidinin fazla olduğu işletmelerde uygulanabilir [*]Aynı gruptan olup farklılık gösteren parçaları üretmek amacıyla kullanılmaktadır [*]Genel amaçlı makine-teçhizatı içermektedir [*]Mamul, yarı mamul ve hammadde otomatik bantlarla, malzeme ve taşıyıcılarla hareket ettirilebilmektedir [*]Makine-teçhizatı, malzeme taşıma sistemini kontrol eden ana bir bilgisayar vardır [*]Farklı parçaların üretilmesi makineler üzerinde gerçekleşen otomatik değişikliklerle mümkün olabilmektedir [*]Üretimde personel müdahalesi asgariye indirilmiştir [*]Fabrikaya hammadde girişinden mamul çıkışına kadar kalite kontrol, tasarım, üretim gibi tüm işlemler otomasyona dayalı olarak bilgisayarlarla gerçekleştirilmektedir (2) Esnek imalat sistemlerinin başlıca yararları şu şekilde sıralanabilir;
Müşteri istekleriyle doğru orantılı olarak CAD sayesinde ürün tasarımı hızla geliştirilmektedir[*]Sistemde otomasyonun hakim olması dolayısıyla işçilik maliyetleri azalmıştır [*]Anabilgisayarda sistemdeki aksaklıklar anında görülebilmektedir [*]Üretimin otomasyona dayalı olarak gerçekleştirilmesi süresini kısaltmıştır [*]Üretimin tamamen robotlar ve otomatik tezgahlarla yapılması ürünlerin standart hale gelmesini sağlamıştır [*]İşgücü, tasarım ve üretim gibi maliyetlerin azalması sonucu verimlilik artmıştır [*]Ürün çeşitliliğinin fazla ve kalitesinin standart olması dolayısıyla müşteri tatmini artmıştır [*]Makine kullanım oranı artmış ve yer tasarrufu sağlanmıştır [*]Sıfır stokla çalışma sonucu stok tutma maliyetleri azalmıştır [*]Maliyetlerin düşmesiyle birlikte karlılık artmıştır [*]Sistemin kurulmasıyla birlikte işletmenin rekabet gücü artmıştır (3) Esnek imalat sistemlerinin faydaları yanında bazı sakıncaları da vardır Bu sakıncalar şu şekilde sıralanabilir:
Kurulacak sistemin maliyeti oldukça yüksektir[*]Sisteme tam uyum gösterebilecek yazılım geliştirmek güçtür [*]Sistemde çalışacak personel bulma ve bunları eğitme güçlüğü vardır [*]Otomasyon sonucu personel miktarında azalma olacaktır Bu personeli tekrar istihdamında zorluklarla karşılaşılabilinir [*]Sermayesi yeterli olmadığından sistemi kuramayan işletmeler rekabet gücünü kaybedebilir [*]Sıfır stokla çalışıldığından, ekonomik göstergelerdeki dalgalanmalar işletmeyi etkileyebilir [*]Teknolojik gelişmeler işletmeyi sık sık revizyona girmek durumunda bırakabilir İmalat sektöründe olduğu gibi günümüzde hizmet üretiminde de esneklik ön plana çıkmıştır Hizmet üreten işletmeler müşteri isteklerine cevap verebilmek için teknolojideki gelişmelere ayak uydurmak zorundadırlar Bu yüzden firmalar tam bir otomasyon ile birlikte, taleplerde meydana gelen değişimlere hızla cevap verebilmelidirler Müşteri tercihleri doğrultusunda sunulan hizmetlerde çeşitliliği arttırmalıdır
Uluslararası rekabetin arttığı, müşteri ihtiyaç ve isteklerinin farklılaştığı, global pazar anlayışının geliştiği ortama işletmeler uyum sağlamalıdırlar İşletmelerin rekabet gücünün artması ayakta kalabilmeleri verimliliğin yükseltilmesi ve üretim miktarının arttırılması için yeni teknolojilere yatırım yapmaları gerekmektedir Otomasyona ve bilgisayara dayalı modern üretim sistemlerini uygulayabilmek için işletmelerin gerekli araştırmaları yapmaları ve Japonya’da olduğu gibi devletin bu konuda öncü olması gerekmektedir