Avrupa Birliği Üyeleri Nasil Bir Örgüt Modeli İsiyorlar?

AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELERİ NASIL BİR ÖRGÜT MODELİ İSİYORLAR?

Bu ödevde Avrupa Birliği'ne ilişkin kurultayda ele alınacak temel konular hakkında 15 üye ülkenin görüşleri üzerinde durulacak ve bu görüşlerden hareketle her bir üye tarafından nasıl bir AB modeli önerildiği konusunda saptama yapılmaya çalışılacaktır

Anayasal bazda önerilen modellere değinmeden önce anayasal düzenlemenin ve bir anayasa oluşturulmasının vatandaşlar Avrupa'sından halklar Avrupa'sına geçişi simgelediğini belirtmekte yarar vardır Öte yandan halklar birliği en geniş anlamıyla federasyon demektir ve bu nedenle üye ülkelerin anayasa talepleriyle federatif talepler arasında nispeten de olsa bir bağ kurmak mümkündür AB üyesi ülkelerin bir kısmı bir anayasa oluşturulmasını istemekte,bir diğer kısmı ise sorunları oluşturulacak bir anayasa aracılığıyla değil de hukuk kuralları ve konvansiyonlar aracılığıyla çözmeye yönelik bir tutum sergilemektedir O halde bir yanda anayasaya evet diyenler bir yanda ise hayır dememekle birlikte evet de demeyenler bulunmaktadır Anayasaya evet diyen devletler Almanya,Fransa, Portekiz,İtalya,Belçika,Avusturya ve İrlanda'dır Bu devletlerden Almanya, Fransa,İtalya,Belçika,Avusturya ve İrlanda'nın anayasal federalizme dayanan bir modeli öngördükleri söylenebilir Öte yandan yukarıda ismi geçen tüm devletler kurumsal-hukuksal akıma uygun bir tavır sergilemektedirler Denilebilir ki AB bünyesinde küçük,daimi ve adhoc komiteler kurulmuştur fakat sistemin süreklilik kazanabilmesi için yeni kurumlar yaratılması ve tüm üye devletleri ortak bir noktada birleştirecek,bağlayacak birtakım kural ve organların oluşturulması gerekmektedir Bir anayasa oluşturulmalı ve tüm kuralların işleyişinin denetimim için oluşturulacak bu anayasa temel kriter olmalıdır Yukarıda ismini saydığımız devletlerden yalnızca İrlanda Temel Haklar Şartı'nın sadece siyasal bağlayıcılığının olması gerektiğini dile getirmekte ve anayasaya evet demeyen devletlerden olan Finlandiya da bu konuda İrlanda ile aynı fikri savunmaktadır Anayasaya evet demeyen devletler genel olarak Temel Haklar Şartı'nın hukuki bağlayıcılığının olmasından yana bir tavır sergilemektedirler Ayrıca yine genel olarak şartın Birlik antlaşmalarına eklenmesine olumlu yaklaşırlar Bu devletler İspanya,Hollanda,Lüksemburg,İsveç ve Danimarka'dır Bu devletlerin önerdikleri model bu noktada anayasal federalizmden çok normatif federalizme uygun düşmektedir Bu devletler sadece birtakım düzenlemelerle Avrupa'nın şekillendirilmesi gereği üzerinde dururlar ama bunu gerçekleştirmeye yönelik bir anayasa talebinde bulunmazlar ve herhangi bir denetleme mekanizması öngörmezler Yapısal,köklü değişikliklerdense birtakım normlar ve konvansiyonlar aracılığıyla varolan ya da olası sorunları çözmeyi tercih ederler Öte yandan daha önceden de belirttiğimiz üzere Finlandiya hem bir anayasa istememekte hem de Temel Haklar Şartı'na hukuki bağlayıcılık kazandırılması ve şartın antlaşmalara dahil edilmesi fikirlerine karşı bir tutum sergilemektedir İngiltere ise Temel Haklar Şartı'nın içerik olarak benimsenmesi ama hukuki bağlayıcılığının olmamasını istemektedir ve yazılı bir Ab anayasası oluşturulması fikrine sıcak bakmamaktadır O halde genel bir ifadeyle denilebilir ki istisnalar olmakla birlikte federasyon isteyen devletlerin birçoğu bir AB anayasası oluşturulması fikrini de desteklemişlerdir Yine federalizme yönelik talepleri bulunan devletlerden bir kısmı normatif bir kısmı ise anayasal federalizme yönelik yaklaşımlar içerisine girmişlerdir

AB ve üye devletler arasındaki yetki paylaşımı konusunda federatif düzenleme isteyen ve istemeyen devletler diye mutlak bir ikili ayrım yapmak çok da doğru olmayacaktır Fakat yine de genel hatlarıyla bakıldığında ve birtakım nüanslar göz ardı edildiğinde 15 üye devletten Almanya,Fransa,Portekiz,Yunanistan ve İtalya federalizme olumlu yaklaşan devletler olarak nitelendirilebilir Bu devletlerin başlıca ortak noktaları ulus-devletlerden oluşan bir federalizm modelini desteklemeleridir Yine bu devletlerden Almanya Fransa ile güçlü bir işbirliği kurma gereği üzerinde durarak siyasal-tarihi akıma da gönderme yapmakta ve ikame ilkesini benimseyerek tıpkı İsveç ve Danimarka gibi kurumsal federalizme yakın bir tutum sergilemektedir Almanya güçlü bir işbirliği ve simetrik karşılıklı bağımlılıktan yanadır ve homojen bir yapı oluşturulması yoluyla AB bünyesindeki bütünleşmeyi hızlandırma taraftarıdır Yine Almanya çok vitesli bir Avrupa modelinden söz ederken Finlandiya bu fikre tamamıyla karşı çıkmakta Fransa ise çekirdek 6 kurucu ülke fikrini savunmaktadır Federalizme sıcak bakan devletler aynı zamanda egemenliklerini de koruma çabasındadırlar Aslında federalizm fikrine sıcak bakmayanların da temel hareket noktası da yine mevcut egemenliğin muhafazası konusudur Öte yandan federalizm yanlısı devletler arasında da görüş ayrılıkları bulunmaktadır Örneğin Almanya Önceden de söylediğimiz gibi çok vitesli Avrupa fikriyle sıralı gelişme modelini önerirken Yunanistan senkronize gelişme modelini önermektedir Federasyon fikrine karşı çıkan başlıca devlet İngiltere'dir İngiltere küçük bir ada devleti olduğu için federalizm mevcut sınırlarının ortadan kalkacak olması onu korkutmakta ve bu durumun kendisine hiç yoktan bir maliyet yükleyeceğini düşünmektedir Öte yandan Finlandiya ise kesin bir tavır sergilememektedir Başta Belçika ve Lüksembourg olmak üzere birtakım devletler ise topluluk metodunun güçlendirilmesinden yanadır Denilebilir ki federalizm fikrine karşı olan devletlerin bu karşı oluşlarının altında farklı nedenler yatmaktadır Yine AB üyesi devletlerden Danimarka, bir yandan ulus-devletlerin bağlayıcı topluluğu fikrini savunarak İngiltere'ye yakın bir tutum sergilemekte öte yandan ise kurumsal federalizmin bir yansıması olarak nitelendirebileceğimiz ikame ilkesinin geliştirilmesini savunarak Fransa ve Almanya ise yaklaşmaktadır Bu ilke konusunda federalizm taraftarı olmayan Hollanda ve İsveç de benzer tutumlar sergilemektedirler O halde AB üyesi 15 ülkeye bakıldığında bunların bir kısmının farklı temellere dayandırılmış olsa da federal modellere sıcak baktığı,birçoğunun ise AB ile üyesi olan devletler arasındaki yetki alanlarının belirlenmesi ve genelde devletlerin yetki alanlarını AB kurumlarına devretmemesi konusunda hemfikir oldukları göze çarpmaktadır

Kurumsal reformlar konusunda ülkelerin tutumları kendilerini yakın hissettikleri modellerle doğru orantılıdır Her bir devlet savunduğu yapıya uygun bir kurumsal düzenlemeden yanadır Yine önerdikleri modellerle bağlantılı olarak üye devletlerin güçlendirilmesini istedikleri organlar da farklılık göstermektedir Farklı yöntemlerle de olsa yine tüm üye devletler AB mevzuatının sadeleştirilmesinden yana bir tutum sergilemektedirlerYine 15 üye devletin birçoğu ulusal parlamentonun AB içerisindeki rolünün arttırılmasından ve nerdeyse bu devletlerin hepsi ulusal parlamento ile AP ilişkilerinin güçlendirilmesinden yana bir tutum içerisindedirler Üye ülkelerin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası konusundaki görüşlerine ise daha çok kendi çıkarları yön vermektedir Örneğin bir ada devleti olan İngiltere stratejik ve coğrafi konumu gereği güvenlik alanında barış operasyonlarının arttırılmasına yönelik taleplerde bulunmaktadır

Sonuç olarak denilebilir ki AB üyesi olan 15 ülkenin talepleri göz önünde bulundurulduğunda bu taleplerin herhangi bir modelle birebir örtüştüğünü ya da herhangi bir modelden kaynaklandığını söylemek mümkün değildir AB üyesi ülkeler, bir yandan politik bir birlik kurmak için çabalarken diğer yandan da vazgeçmeleri bir kenara bırakmaları gerekenlerden vazgeçememektedirler Bu nedenle ne örgütün gelecekteki yapısı ne de üye devletlerin kafalarındaki model ve yaklaşımlar konusunda kesin bir yargıya varmak mümkün değildir Nasıl ki Avrupa Birliği'nin oluşumu ve bugünkü aşamasına gelişi uzun bir zaman sürecin eseriyse tüm bu soruların kesin cevaplarına ulaşılması da zaman alacaktır