Hidrolojik Döngü - Su Döngüsü

Bugün kullandığımız suyun milyonlarca yıldır dünyada bulunduğu ve miktarının çok fazla değişmediği doğrudur Dünyada su hareket eder formu değişir bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır fakat gerçekte asla yok olmaz Buna Hidrolojik Döngü (Su Döngüsü) denir
Su döngüsünü oluşturan basamaklar

Bu döngüde suyun hareket etmesini sağlayan beş değişik olay vardır:

1- Yoğunlaşma (kondansasyon)
2- Yağış (precipitation)
3- Toprağa geçiş (Infiltration) ve yeraltı sularının oluşumu
4- Yüzeyel akıntı (Runoff) ve yüzey suları ile yeraltı sularının oluşumu
5- Buharlaşma (Evapotranspiration)
Su buharı yoğunlaşarak bulutları oluşturur koşullar uygun olduğunda yağış meydana gelir Yağış şeklinde yeryüzüne düşen su toprağa sızarak yeraltı sularına veya yüzeyel akıntı olarak okyanuslara denizlere karışır Yüzey sularının buharlaşmasıyla su atmosfere geri döner

Yoğunlaşmauyun buhar formundan sıvı formuna değişim sürecidir Havadaki su buharı konveksiyon yardımıyla artar Ilık-nemli hava yükselirken soğuk hava aşağı doğru hareket eder Ilık hava yükseldikçe sıcaklığı azalıp enerjisini kaybettiğinden gaz halden sıvı veya katı (kar veya dolu) haline döner
Yoğunlaşmayı buzdolabından soğuk bir su şişesi aldığınızda ve oda ısısında bıraktığınızda şişe yüzeyinde açıkça görebilir su şişesinin oda ısısında nasıl “terlediğini” rahatlıkla izleyebilirsiniz

Yağış: Yağmur sulusepken kar kar veya dolu olarak bulutlardan salınan sudur Atmosferde yoğunlaştığı atmosferik hava akımında kalmasının zorlaştığı durumda su buharından sonra yağış meydana gelir

Toprağa geçiş: Dünya yüzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirirler
Toprağa sızan su miktarı toprağın eğimi bitkilerin tipi ve miktarı toprağın su ile doygun olup olmamasına bağlı olarak değişir Yüzeyde büyük yarıklar delikler bulunması toprağa su geçişini kolaylaştırır

Yüzeyel akıntı: Çok fazla yağış olduğunda toprak suya doyar ve suyun fazlasını alamaz Kalan su toprağın yüzeyinden akar (Runoff) Suyun toprağa emilemeyen kısmı yüzey suları olarak isimlendirilir Yüzeyel sular kar ve buzların erimesiyle de oluşabilir
Yüzey suları çaylara derelere ve nehirlere akar Yüzey suları daima daha alçak noktalara doğru taşınır dolayısıyla okyanuslara karışır

Yeraltı suları: Dünya yüzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirir
Yeraltı sularının bir bölümü derinde kapalı bir su katmanına ulaşır ve kullanılabilmeleri için yeryüzüne özel bir yöntemle çıkarılmaları gerekir
Yeraltı sularının diğer bir bölümü ise basınç etkisiyle üst toprak katmanlarına doğru hareket eder ve yeryüzüne ulaşır Bu sulara kaynak suyu denir
Yeraltı suyu toprak katmanlarından geçerken temas ettiği yüzeydeki mineral vb maddeleri de yapısına alır Bu maddeler suyun yararlı bileşenlerini (demir magnezyum vb) oluşturabileceği gibi arsenik nitrat tarım ilacı kalıntıları gibi zehirli maddeler de olabilir Toprak sarsıntıları yağmur ve eriyen kar suları bu zehirli maddelerin suya karışma riskini artırır Bu nedenle suyun bileşimindeki değişikliklerin sürekli izlenmesi ve güvenli hale getirilmesi için etkin filtrasyon yöntemleriyle arındırılması gereklidir

Buharlaşma: Bitkilerin nemlenmesiyle ve toprağın buharlaşmasıyla oluşan sudur Evapotranspiration atmosfere yeniden giren su buharıdır
Evapotranspiration buhar olarak atmosfer içinde artmaya başlayan su moleküllerinin neden olduğu güneş enerjisinin suyu ısıttığı durumda oluşur
Görüldüğü gibi gereksinmemiz olan suyun bize ulaşması için birçok oluşum gerçekleşmektedir Ve bu oluşumlar daima iş başındadır Uç örneklerde ise döngü farklı şekillerde gerçekleşir Örneğin Antartika donmuş olduğundan buharlaşma oluşmaz (buzlar sublimation adı verilen bir oluşumla doğrudan su buharına dönüşür) Yine örneğin Sahra Çölü çok kurak olduğundan yağış olmaz (su yere düşmeden buharlaşma oluşur) Ancak döngü hep sürer
İşte bu nedenle her gün içtiğimiz su dinozorlar dünyayı dolaştığında da aynı döngü içerisinde dünyamızda dolaşmaktaydı

İNSAN VE SU
İnsan hiçbir şey yemeden haftalarca yaşayabilirken su içmeden en fazla 1 hafta yaşayabilir İnsan vücudunun yüzde 66'sı insan beyninin yüzde 75'i sudur
CANLI VARLIKLAR VE SU
Tavuğun yüzde 75’i Karpuzun yüzde 95’i
Filin yüzde 70’i Ağacın yüzde 75’i sudur
Portakalın yüzde 80’i

DÜNYADA TATLI SU
Canlı organizmaların yüzde 60-90'ı sudan oluşmaktadır Canlılar için bu kadar önemli olan tatlı su doğada çok kısıtlı olarak bulunmaktadır Yeryüzü su kaynaklarının yalnızca yüzde 15'i canlı organizmaların kullanabileceği tatlı sudur
DÜNYA VE SU
· Dünya yüzeyinin yüzde 80’i sudur
· Dünyadaki tüm suların yüzde 97’si deniz ve okyanuslardan oluşur
· Dünyadaki donmuş haldeki su oranı yüzde 2’dir
· Dünyadaki tüm suların sadece yüzde 1’i içilebilir niteliktedir
SANAYİ ÜRETİMİNDE SU KULLANIMI
· 1 Hamburger üretimi için 4 lt
· 4 Adet otomobil lastiği üretimi için 7500 ton
· 1 Otomobil üretmek için 150 ton
· 1 Ton çelik üretmek için 240 ton
· 1 Fıçı bira elde etmek için (arpanın yıkanmasından başlayıp bira haline getirilmesine kadar) 5600 lt
· 1 Kutu meyve ya da sebze konservesi elde etmek için 35 lt
· 1 Kg kumaş için (baskılı boya yapılıyorsa) 200 lt
· 1 Kg kumaş için (baskısız boya yapılıyorsa ) 120 lt
· 1 Satranç tahtası üretmek için 16 lt
· 450 Gram plastik üretmek için 90 lt
· 450 Gram pamuk ya da yün üretimi için 381 lt
· 1 Varil ham petrolü rafine etmek için 7 ton su kullanılmaktadır
EV VE BİREYE GÖRE SU TÜKETİMİ
· Bir insanın günlük su tüketimi: 190 lt
· Bir evin yıllık su tüketimi: 400 bin lt
*
Bir evin günlük su tüketimi dağılımı;
· Banyo için: 60-115 lt
· Bulaşık için (makine kullanımı halinde): 110 lt
· Bulaşık için (elle yıkama): 75 lt
· Çamaşır makinesi: 110 lt
· Tuvalet: 26 lt
· Diş Fırçalama: 4 lt
· İçme suyu: 4-8 lt

SAĞLIKSIZ SULAR
Dünyada halen 15 milyon insan su ihtiyacını son derece sağlıksız koşullarda tedarik ediyor
KİRLİLİK TEHDİT EDİYOR
Dünya nüfusunun yüzde 60’ı akarsu boylarında yaşıyor ve bu kaynakların birçoğu insanlar tarafından hızla kirletiliyor Çevre uzmanlarına göre; sanayi atıklarının su kaynaklarına boşaltılması sonucu oluşan yoğun kirlenme ileride içme suyu ihtiyacının karşılanmasında büyük sorunlar yaratacak