Aydınlanma Ve Erken Dönem Britanya Çağrışımcılığı

İlk Felsefe Üzerine Altıncı Meditasyon? da Descartes, çağrışım görüngüsünü kabul etmişti, ama bundan sonra onun çalışmasında çağrışım, temelde duyusal görüngülerin içine gömüldü Çağrışımlardan şüphe ediyordu, çünkü çağrışımlar, karışmış (duyusal) ideaları gerektiriyordu (Sullivan, 1977, s 161)

Aydınlanma sonrasında çağrışım düşüncesini yeniden masaya yatıran, Britanya Görgücü ve Çağrışımcıları olmuştur James Drever (1965) bu konuda ilginç bir benzetme yapmaktadır:

?Britanya psikolojisinin öyküsü, pek çok başka öyküde olduğu gibi üç karakterle başlar: bir İngiliz, bir İrlandalı ve bir İskoç; yani Locke, Berkeley ve Hume? (Drever, 1965, s 328)

Bu karakterlerden John Locke?a geçmeden önce, onun felsefesini derinden etkilemiş olan ve Britanya Görgücülüğünün başlangıcı olarak kabul edilebilecek olan Thomas Hobbes üzerinde durmak yerinde olacaktır

Hobbes ve onun Britanya geleneğindeki ardılları için zihin bilgiyi çağrışımlar vasıtasıyla elde etmektedir Çağrışımlar çoğunlukla doğa içinde mekanik genel ilkeler çerçevesinde organize olurlar Hobbes için, duyuların çağrışımı, olayların zaman ya da mekan içindeki ardıllığı, hafıza içinde zihin tarafından depolanan idea birimlerinin biçimlenmesi için hazırlanmıştır Hobbes?un psikolojisinde motivasyonel ilke, istektir Eninde sonunda bir fizyolojik süreç hazzı arama ve acıdan kaçınma tarafından yönetilir Hobbes?a göre, düşünce dizileri istek tarafından yönlendirilir ve dışsal duyulara dayalıdır Hobbes, rüyaların duyular tarafından düzenlenmemiş düşünce dizileri olduğunu ileri sürer Çağrışımsal mekanizmaların belirleyicileri, duyular tarafından düzensiz düşünce dizilerinin içine doğru inşa edilmişlerdir (Brennan, 1991, s 94)

Hobbes?un düşüncelerin çağrışımı teorisi, Aristoteles?in teorisindeki benzerlik ve zıtlık ilkelerini kapsamaktadır Ona göre ardıllık da çağrışım dizilerinin temel ilkelerinden biriydi Ayrıca ?kontrol altında olan? ve ?serbest olan? çağrışımlar arasında da bir ayrım yapmaktaydı

Britanya klasik psikolojisinin kuruluşunu sağlayan ilk isimlerden biri de şüphesiz John Locke?dur Locke, İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme adlı eserinde, düşüncelerin çağrışımı üzerine bir bölüm ayırmıştır Bu bölümde Locke, öncelikle çağrışımın tasvirini vermektedir Ona göre:

?İdelerimizin bir bölümü arasında doğal bir karşılıklılık ve bağlantı vardır; bunları özgül varlıklarına dayanan bu birlik ve karşılıklılığa dek izleyerek birarada tutmak usumuzun görevi ve üstünlüğüdür Bunun dışında, idelerin, tümüyle ?rastlantı ve alışkanlığa? bağlı başka bir bağlantısı da vardır Gerçekte hiç de yakın olmayan ideler, kimi insanların zihinlerinde öylesine birleşmiştir ki bunları ayırmak olanaksızdır; bunlar herzaman yanyanadır ve birinin anlığa gelişiyle birlikte eşi de ortaya çıkar; böyle birleşen idelerin ikiden çok olması durumunda da bu dağılmaz takım her zaman birlikte görünür? ( Locke, 1996, s 232-233)