10-09-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
En Mahir Fakat En Beceriksiz
Binlerce yıldır harika bir şekilde ördükleri ağlar üzerinde hayat süren ve avlanan Örümceklerin çeşitli ağ tipleri hasıl etmekte gösterdikleri eşsiz maharetleri bu sahada araştırma yapan biologları hayretler içinde bırakmaktadır
Hemen hepimiz örümcekleri tanır, hatta bir çoğumuz onlardan korkarız Fakat pek azımız onların gerçek hayatlarını yakından tanırız Bazı örümcekler ağızlarındaki sivri aletlerle insan derisinde delik açabilirler Bununla beraber çok az örümcek bir insanı veya büyük bir hayvanı zehirleyebilir En çok korkulan, örümceklerin en büyüğü Lycosa tarentula bile nisbeten zararsızdır Bununla beraber Latrodectus mactans örümceğinin ısırması oldukça acı verir ve ayrıca mide bulantısı, nefes alamama, kas spazmı gibi hadiselere de sebeb olabilir Yetişkinler çok defa bu durumlardan kurtulsalar bile, küçükler için Latrodectus örümcekleri öldürücü olabilir ABD'de yaşayan kahverenkli Loxosceles recluses örümceği ve Brezilyada kurt örümceği (Lycosa rapteria) yavaş iyileşen yaralara sebebiyet verir
İpek İpliğin Sırrı: Örümcekler hakkındaki en enteresan ve mühim husus karınlarındaki salgı bezleri sayesinde ipek üretme kabiliyetleridir Bu kabiliyet, karnın arkasında iki veya üç (nâdiren dört) eğirici içinde gizlidir Her eğirici birkaç yüz minik eğirici tüpten müteşekkildir Bezlerde üretilen sıvı haldeki ipek bir veya daha fazla eğiriciden geçerken koyulaşarak tekbir iplik haline getirilir Hava ile temastan önce belli bir şekil ve hareketle dışarı çıkarılan ipek havada derhal katılaşır
Fonksiyonuna göre örümcek ipeği çok çeşitli hususiyetler gösterebilir İpeğin bu vasıfları, kuru ve sert olmaması veya yapışkan ve esnek olması şeklindedir Çapları 0,005 mm ? 0,03 mm arasında değişebilen bu iplikler ince bir şerit halinde olabilir Örümcekler yaptıkları bu ipek ipler üzerinde gezindikleri yerlerde birçok ağlar, yumurta keseleri ve çeşitli iplik yollar meydana getirirler Yapışkan ipek iplikler ise, bilhassa av için kurulan tuzak ağlarında kullanılırlar
Günümüze kadar örümceklerde değişik çeşitlerde ipek hâsıl eden yedi ayrı ipek bezi olduğu tesbit edilmiştir Her örümcekte takriben dört veya beş ipek bezi bulunmaktadır Örümceğin arka ayağı çeşitli kıvrım ve tırnaklarla hususi surette donatılmıştır Bunlar eğiricilerden gelen katılaşmış ipliğe kılavuzluk eder ve onu gergin tutarak başka ipliklerle bağlantısını temin eder veya sadece destek vazifesi görürler Eğer ipek yapışkan ise örümcek gövdesini yaklaştırmaktan kaçınır ve onu kendisinden büyük bir ustalıkla uzak tutar Tamamen ilâhî bir sevk tarafından yapılan bu hareketlerin mükemmelliği karşısında ilim çevreleri hayretini gizleyememektedir İnsanoğlu dikiş nakış kursu görmeden bu işleri başaramazken, bu örümceğin böyle bir işi başarabilmesi oldukça düşündürücüdür
İpek Çeşitleri: Tarama ağlan, ağ uzantıları, yumurta keseleri, birbirine bağlı daire halinde ağlar, sarma ağlar, sarma ince tabaka halinde ağlar, bütün bunlar örümcek ipeğinin dış dünyada aldığı çeşitli dokuma şekilleridir Hepimiz ev tavanlarında, ağaç dallarında ve çok yerlerde öıümcekleri ince bir ip üzerinde gezinirken görmüşüzdür
|
|
|