Öklid (Mo 330-275)

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

Öklid gelmiş geçmiş matematikçilerin içinde adı geometri ile en çok özdeştirilen kişidir

Geometri dünyasında kapladığı bu seçkin yeri kendisinin büyük bir matematikçi olmasından çok, geometrinin başlangıcından kendi zamanına kadar bilinen ismi ile Öğeler adını taşıyan kitabında toplamıştır

Öklid derlemesinin tutarlı bir bütün olmasını sağlamak için, kanıt gerektirmeyen apaçık gerçekler olarak 5 aksiyom ortaya koyar

Diğer bütün önermeleri bu aksiyomlardan çıkarır

Öklid soruları Cahit Arf'ı matematiğe yakınlaştırır

Eğitimini Akademi'de tamamladıktan sonra İskenderiye?de büyük bir matematik okulu kuran Öklid, çağlar boyu matematikle ilgilenen hemen herkesin gözdesi olmuştur

Geometriyi ispat ve aksiyomlara dayalı bir dizge olarak işleyen 13 ciltlik kitabı ?Elementler? bu alandaki ilk kapsamlı çalışmaydı

Kendinden önceki Tales, Pisagor, Platon, Aristoteles gibi matematikçi ve geometricilerin çalışmalarını temel alan Öklid?in bu yapıtı, iki bin yıl boyunca önemli bir başvuru kaynağı olarak kullanılmıştır

Düzlem geometrisi, aritmetik, sayılar kuramı, irrasyonel sayılar ve katı cisimler geometrisi Öklid?in kitabında ele aldığı başlıca konulardı

Öklid?in her önermeyi daha önceki önermelerden çıkarma yöntemi, kendisine atfedilen ?geometrinin babası? sözünü de haklı kılar

Kitapta yer alan aksiyomlara, teoremlere ve ispatlara dayanan sentez yöntemlerinin Batı düşüncesi üzerindeki etkisinin Kitabı Mukaddes'ten sonra ikinci sırada yer aldığı söylenir

Russell, Elementler'in bugüne kadar yazılmış en büyük kitap olduğunu ileri sürer

Einstein ise ?Gençliğinde bu kitabın büyüsüne kapılmamış bir kimse, kuramsal bilimde önemli bir atılım yapabileceği hayaline kapılmasın? der

Öklid geometrisi 19

yüzyılın başına kadar rakipsiz kaldı

Hatta 20

yüzyılın ortalarına kadar bile orta öğretimde geometri, Öklid'in öğelerine bağlı olarak okutuldu

Öklid'in yaşamı konusunda hemen,hemen hiçbir şey bilinmiyor

Önceleri bir Yunan kenti olan Megara'da doğduğu sanıldıysa da, sonradan Megaralı Öklid'in, Öğeler'in yazarı İskenderiyeli Öklid'den yüzyıl kadar önce yaşamış olan bir felsefeci olduğu ortaya çıkmıştır

Öklid üzerinde çalıştığı proje hakkında diyorki: "bir doğru istenildiği kadar uzatabilir

" ve "İki noktadan bir ve yalnız bir doğru gecer

"

10-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Öklid (Mo 330-275) Öklid gelmiş geçmiş matematikçilerin içinde adı geometri ile en çok özdeştirilen kişidir Geometri dünyasında kapladığı bu seçkin yeri kendisinin büyük bir matematikçi olmasından çok, geometrinin başlangıcından kendi zamanına kadar bilinen ismi ile Öğeler adını taşıyan kitabında toplamıştır Öklid derlemesinin tutarlı bir bütün olmasını sağlamak için, kanıt gerektirmeyen apaçık gerçekler olarak 5 aksiyom ortaya koyar Diğer bütün önermeleri bu aksiyomlardan çıkarır Öklid soruları Cahit Arf'ı matematiğe yakınlaştırır Eğitimini Akademi'de tamamladıktan sonra İskenderiye?de büyük bir matematik okulu kuran Öklid, çağlar boyu matematikle ilgilenen hemen herkesin gözdesi olmuştur Geometriyi ispat ve aksiyomlara dayalı bir dizge olarak işleyen 13 ciltlik kitabı ?Elementler? bu alandaki ilk kapsamlı çalışmaydı Kendinden önceki Tales, Pisagor, Platon, Aristoteles gibi matematikçi ve geometricilerin çalışmalarını temel alan Öklid?in bu yapıtı, iki bin yıl boyunca önemli bir başvuru kaynağı olarak kullanılmıştır Düzlem geometrisi, aritmetik, sayılar kuramı, irrasyonel sayılar ve katı cisimler geometrisi Öklid?in kitabında ele aldığı başlıca konulardı Öklid?in her önermeyi daha önceki önermelerden çıkarma yöntemi, kendisine atfedilen ?geometrinin babası? sözünü de haklı kılar Kitapta yer alan aksiyomlara, teoremlere ve ispatlara dayanan sentez yöntemlerinin Batı düşüncesi üzerindeki etkisinin Kitabı Mukaddes'ten sonra ikinci sırada yer aldığı söylenir Russell, Elementler'in bugüne kadar yazılmış en büyük kitap olduğunu ileri sürer Einstein ise ?Gençliğinde bu kitabın büyüsüne kapılmamış bir kimse, kuramsal bilimde önemli bir atılım yapabileceği hayaline kapılmasın? der Öklid geometrisi 19 yüzyılın başına kadar rakipsiz kaldı Hatta 20 yüzyılın ortalarına kadar bile orta öğretimde geometri, Öklid'in öğelerine bağlı olarak okutuldu Öklid'in yaşamı konusunda hemen,hemen hiçbir şey bilinmiyor Önceleri bir Yunan kenti olan Megara'da doğduğu sanıldıysa da, sonradan Megaralı Öklid'in, Öğeler'in yazarı İskenderiyeli Öklid'den yüzyıl kadar önce yaşamış olan bir felsefeci olduğu ortaya çıkmıştır Öklid üzerinde çalıştığı proje hakkında diyorki: "bir doğru istenildiği kadar uzatabilir" ve "İki noktadan bir ve yalnız bir doğru gecer"