Ömer Faruk Osmanoğlu

Ömer Faruk Osmanoğlu Son Osmanlı Halifesi II Abdülmecit'in oğlu

Fenerbahçe Spor Kulübü Eski Başkanı

27 Şubat 1898 tarihinde İstanbul'da doğdu Babası son Osmanlı halifesi II Abdülmecit, annesi ise Şehsuvar Başkadın Efendi idi Kız kardeşi ise başka bir anneden doğan Dürrüşehvar Sultan'dı Almanya'da Potsdam Askeri Akademisi'ni bitirdi I Dünya Savaşı'nda Verdun cephesinde savaştı Türkiye'ye döndükten sonra sonra kuzeni son Osmanlı padişahı Vahdeddin'in kızı olan Sabiha Sultan ile evlendi Bu evlelekten üç çocukları oldu: Neslişah Sultan, Hanzade Sultan ve Necla Sultan

Ömer Faruk Efendi futbola olan ilgisiyle tanınır 21 yaşındayken 1919 yılında Fenerbahçe Kulübü'nün başkanlığına seçildi 4 Mart 1924 tarihinde TBMM'nin kabul ettiği hilafetin kaldırılması ve Osmanlı Hanedanı'nın sınırdışı edilmesi kanunu gereğince sınır dışı edildi Bu tarihe kadar 5 yıl Fenerbahçe Kulübü'nün başkanlığını sürdürmüştü Türkiye'ye bir daha gelemedi 45 yıl sürgünde yaşadı 28 Mart 1969 tarihinde Kahire'de vefat etti

Ancak ölümünden 5 yıl sonra Osmanlı Hanedanının üyesi olan erkeklerinin ülkeye dönmelerine izin verildi Yıllar sonra hükümetin "sessizce nakledilmesi şartıyla" verdiği özel bir izinle naaşı Türkiye'ye getirildi ve Cağaloğlu'ndaki Sultan MahmutTürbesi'ne defnedildi

HAKKINDA YAZILANLAR

Sürgündeki şehzade vatan ve Fenerbahçe hasretiyle can verdi

Murat Bardakçı
Hürriyet 16 Ocak 2006

Sürgün, padişah torunları için ıstırap, sefalet ve sıkıntı ile beraber hayal ve bekleyiş demekti Türkiye'ye girişleri yasak olan Son Osmanlılar,
yıllar boyunca memleketten gelecek olan "Artık dönebilirsiniz" haberini hayal etmişlerdi

Bu izni bekleyenler arasında Son Halife Abdülmecid Efendi'nin oğlu olan ve 1919 ile 1924 yılları arasında Fenerbahçe Kulübü'nün başkanlığını yapan
Şehzade Ömer Faruk Efendi de vardı

İşte, sürgündeki şehzadenin 1966'da yazdığı bir mektubunun bazı bölümleri:
Ömer Faruk Efendi, sürgünde bil bağlı olduğu kulübünden "Cánım Fenerbahçe" diye bahsediyor ve satırlarında kahreden bir vatan hasretini naklediyor Kader, Fenerbahçe Kulübü'nün sabık başkanına memleketini bir daha görmeyi nasib etmeyecek, Ömer Faruk Efendi sürgünde can verecek ve Türkiye'ye ancak cenazesi gelebilecekti

BAŞLARKEN

Kanal D'de, önümüzdeki 18 Ocak Çarşamba gününden itibaren benim hazırladığım dört bölümlük bir belgesel yayınlanacak: "Son Osmanlılar" Konusunda bir "ilk" olan bu belgeselde, 1924 Martı'nda Türkiye'den sınırdışı edilen Osmanlı Hanedanı'nın bazı mensuplarının sürgünde yaşadıkları ve filmlere bile taş çıkartacak derecede hüzünle yüklü gurbet hayatlarından kesitler yer alıyor Üç gün devam edecek olan bu yazı dizisinde, belgeselin tanıtımının yanı sıra hanedanın kadın mensupları için 28, erkekleri için de tam 50 yıl devam eden bu sürgünün hüzünlü ve şaşırtıcı bazı anlarını okuyacaksınız

Sürgün, birçok Son Osmanlı için ıstırap, sefalet ve sıkıntı ama daha da önemlisi, hayal ve bekleyiş demekti

Türkiye'ye girişleri yasak olan Son Osmanlılar, yıllar boyunca memleketten gelecek olan "Artık dönebilirsiniz" haberini hayal etmişlerdi Bu hayal,
hanedanın kadınları için 28, erkekleri için de tam 50 sene boyunca devam edecek ve geçen her gün sürgündeki Osmanlılar'a acı, sıkıntı ve hüzün
getirecekti

Gurbetin getirdiği bütün bu acıları çekerken memlekete dönebilme hasretiyle yanan Son Osmanlılar'ın arasında Şehzade Ömer Faruk Efendi de vardı

Ömer Faruk Efendi, Son Halife Abdülmecid Efendi'nin oğluydu İstanbul'da, 1898'de doğdu Almanya'da Potsdam Askeri Akademisi'ni bitirdi, ilk dünya savaşında Verdun cephesinde savaştı, sonra Türkiye'ye döndü ve bir kuzeniyle, zamanın hükümdarı Sultan Vahideddin'in kızı Sabiha Sultan ile evlendi ve üç çocukları oldu: Neslişah, Hanzade ve Neclá sultanlar

Şehzade, 1919'da Fenerbahçe Kulübü'nün başkanlığına seçildiğinde henüz 21 yaşındaydı Başkanlığı 1924 Martı'na, hanedanın bütün mensuplarıyla beraber
Türkiye'den sürgüne gönderilmesine kadar, beş sene devam etti

Faruk Efendi, memleketini bir daha göremedi Sürgünü tam 45 sene boyunca yaşadı ve hayata ailenin erkeklerine memlekete dönebilme izninin
verilmesinden beş yıl önce, 1969'da Kahire'de, memleket ve İstanbul hasreti içerisinde veda etti Mezarı yıllar sonra, Ankara'nın "sessizce
nakledilmesi şartıyla" verdiği özel bir izinle Türkiye'ye getirildi ve gurbette can veren şehzadenin naaşı, Cağaloğlu'ndaki Sultan Mahmud
Türbesi'ne defnedildi

Aşağıda, Şehzade Ömer Faruk Efendi'nin Kahire'den 1966'nın 20 Temmuz günü İstanbul'da yaşayan dostu meşhur tarihçi İsmail Hami Danişmend'e gönderdiği mektubun Fenerbahçe ile ilgili kısımları yer alıyor Şehzade, mektubunda seneler önce başkanlığını yaptığı Fenerbahçe Kulübü'nün o zamanki
başkanı Faruk Ilgaz'dan bir mektup aldığını söylüyor, kulübün kendisini hatırlamasından duyduğu memnuniyeti anlatıyor ve gözyaşlarını tutamadığını
yazıyor

Sürgündeki şehzadenin mektubunun sonlarında geçen "Beyefendi" bahsini biraz açayım: Ömer Faruk Efendi şehzadelere "Efendi hazretleri" diye hitap
edilmesi gerektiği halde kulüpten gelen mektupta kendisine "Muhterem Beyefendi" dendiğini yazıyor ama Fenerbahçe aşkından dolayı bu protokol
hatasına önem vermediğini anlatıyor

CANIM FENERBAHÇE

İşte, Şehzade Ömer Faruk Efendi'nin Fenerbahçe'den bahsettiği mektubunun bazı bölümleri: "Pek muhterem beyefendi,

İçimden, bu sene bir kavuşma senesi olacak diye geldi! Sonra, o kavuşma kim ile? Sevgili vatanım ve 15 senedir görmediğim çocuklar ile mi, yoksa
toprak ile mi diye düşündüm!

'Maneviyatınızı bozmayın, ye'se kapılmayın' buyuruyorsunuz ama buna imkán kaldı mı? İnsan taştan çelikten olsa yine dayanmaz! Kaçıncı senedir bu tahammülümüz! Artık tahammül edebilme imkanları da kalmadığı gibi işkencenin de bir derecesi var Öyle bir hále geldim ki ne isteyeceğimi bilemez oldum

Geçen gün postacı geldi ve büyükçe bir zarf uzattı Üstünde cánım Fenerbahçe Spor Kulübü'nü görünce şaşırdım Mektubu okuyunca büsbütün
hayretlere düştüm Kulübün yeni müdürü, sabık reislerinin resmini istiyor!
Salonlarını tezyin (süslemek) için! Kırk küsur senedir böyle bir aláka görmediğimden şaşırdım ve mütehassis oldum, teessür duydum ve gözlerimden
yaşlar boşandı Yeni ve eski birer fotoğrafımı, kulüp ázálarıyla çıkmış olan bir eski resmimi ve göstermiş oldukları aláka dolayısıyla teşekkürlerimi
yazdım ve gönderdim Yeni reisin ismi de Faruk olduğundan, adaşlık hasebiyle bir sempati doğmuş olacak! Bana gönderdikleri kulübün ismi, işareti ve
arkasına yazdıkları beni çok mütehassis etti: 'Kulüp erkánı, eski reislerine saygılarını sunarlar' Şimdi resim çerçeveye geçmiş halde yanımda duruyor

'Muhterem Beyefendi' diye yazmalarına dikkat bile etmedim Çünki, bilmediklerinden! Bundan birkaç sene evvel de biri bana kezá 'Beyefendi'
diye hitap edince 'Affedersiniz ama ben efendi değilim Öyle olmuş olsa idim memleketten çıkarılmazdım Bana çok pahalıya malolan unvanımdan vazgeçmeyin, rica ederim' demiştim Bunu size gülün diye yazıyorum Gülmeyi bile unutmak üzereyim ve unutmamaya uğraşıyorum Ömer Faruk"

Osmanlı tahtının várisini haçların arasına defnettik

İSTANBUL'da 1909'da doğan Mehmed Orhan Osmanoğlu, Osmanlı hükümdarı İkinci Abdülhamid'in torunuydu 15 yaşındayken ailesiyle beraber sürgüne
gönderildi ve gurbette hayatını kazanmak için otomobil tamirciliğinden kamyon şoförlüğüne kadar her işte çalıştı

Orhan Efendi, kendisiyle tanıştığım 1970'lerin sonunda Paris'teki Amerikan Askeri Mezarlığı'nın bekçiliğini yapıyordu!

Sonra mezar bekçiliğinden 160 dolar aylıkla emekli oldu ve Güney Fransa'nın Nice şehrine yerleşti Aramızdaki dostluk seneler geçtikçe arttı ve o
yıllarda Osmanlı Hanedanı'nın "reisi" yani en yaşlı şehzadesi olan Orhan Efendi'yi 1992 Ağustosu'nda Hürriyet'in davetlisi olarak on günlüğüne
İstanbul'a getirdim Sekiz dili rahatça konuşabilen ama gözleri artık çok az gören Orhan Efendi vatanına 68 yıl aradan sonra ilk defa geliyordu ve
gelişi gazetelerin manşetlerinde yer almıştı

Mehmed Orhan Osmanoğlu, tam 70 senelik sürgününü, Nice'deki tek odalı evinde 1994'ün 12 Mart akşamı noktaladı Vefat haberini alır almaz Nice'e
gittim ve çileli şehzadeyi şehrin "Doğu Yakası Mezarlığı"nda toprağa verdik

Cemaat, sadece altı kişiydi: *Sultan Abdülmecid'*in soyundan gelen ve Nice'de yaşayan Melike ve Emire hanımsultanlar, hanımsultanların Katolik
olan Fransız eşleri, Gazi Osman Paşa ile Sultan Abdülhamid'in torunu Bülent Osman ve ben Osmanlı tahtının várisinin cenaze namazını, Melike
*Hanımsultan'ın şehrin Arap mahallelerinde bulduğu ve Bülent Osman'ın bahşiş vererek mezarlığa gelmeye binbir güçlükle ikna edebildiği dört Tunuslu kıldı

Sultan Abdülhamid'*in torunu, Osmanlı Hanedanı'nın sabık reisi ve saltanat yıllarındaki resmi unvanı "Şehzáde-i civan-baht devletlu necabetlu Mehmed Orhan Efendi Hazretleri" olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Mehmed Orhan Osmanoğlu, son uykusunu şimdi Nice'in "Doğu Yakası Mezarlığı"nda,
haçların arasında uyuyor Haçların mevcudiyetinin sebebi mezarın bulunduğu yerin Müslümanlar ve Hıristiyanlar tarafından ortaklaşa kullanılan ama
"fakirlere mahsus" bölüm olması ve şehzadenin mali imkánsızlıklar yüzünden ancak buraya defnedilebilmesi