Kenevir Yetiştiriciliği Ve Hakkında Yönetmelikler

kenevir yetiştiriciliği ve ekim kontrolleri ve hakkında yasal yönetmelik



KENEVİR TARIMI

(Cannabis Sativa)

Kenevir eskiden beri ülkemizde yetiştirilen ve çeşitli şekillerde kendisinden faydalanılan bir kültür bitkisidir Kenevir saplarından lif elde edilen bir bitki olup, lifleri pamuk ve keten liflerine nazaran daha sağlam, fakat daha kabadır Bu liflerden kınnap,sicim ,halat, branda bezleri,çuval, torba, çanta, kese yapılır Kenevir tohumları %30-38 yağ, %25 kadar protein ayrıca lesitin ve K vitamini ihtiva eder Tohumları şekerlemelerde kullanılır Kavrularak çerezi yapılır İyi bir kuş yemidir Ayrıca yağı arap sabunu yapımında, vernik, yağlı boya ve cila imalında kullanılır Yağı çıkarıldıktan sonra geriye kalan küspesi iyi bir hayvan yemidir Sapları kağıt sanayiinin hammaddesi olup iyi cins kağıt yapılmaktadır Saplar aynı zamanda iyi bir yakacak hammaddesidir Kalorisi taş kömürünün yarısı kadardır İstenmeyen yönü ise önemli bir uyuşturucu olan esrar elde edilmesidir Devletin yasaklamasına ve kontrolüne rağmen kaçak yollarla esrar elde edilmekte ve ticareti yapılmaktadır

Dünya ve Ülkemizde Kenevir Üretimi
Kenevir eskiden lif bitkileri arsında önemli bir yere sahipken 2 Dünya savaşından sonra ekiliş alanlarında önemli bir düşüş olmuştur Sentetik liflerin kullanılmaya başlanmasıyla kenevir eski önemini yitirmiştir Ayrıca esrar elde edilmeside ekimi sınırlamış ve kontrol altına almıştır Bunun dışında jüt, manila, ve sisal kendirininde önemli rolü olmuştur
En önemli üretici ülkeleri; Rusya, Çin, Hindistan, Romanya, Macaristan, İtalya ve İspanya’dır Türkiye’de ise kenevir eskiden beri belirli bölgelerde ekimi yapılmaktadır

Başlıca Üretim Bölgelerimiz:
1-Kastamonu (Taşköprü) -Zonguldak Bölgesi: Türkiye’nin en yoğun kenevir ekim bölgesidir Bu bölgede genelde lif tipi kenevir yetiştirilir
2-İzmir (Tire-Ödemiş), Burdur Bölgesi: Türkiye’de en çok tohum üretimi bu bölgede yapılır
3-Samsun-Ordu-(Fatsa-Ünye) Bölgesi:Bu bölgede hem tohum hem de lif üretimi yapılır
4-Şanlıurfa (Suruç-Birecik), Malatya Bölgesi:Bu bölgede hem tohum hem de lif üretimi yapılır
5-Amasya (Merzifon-Gümüşhacıköy), Çorum ve Yozgat Bölgesi:Burada da hem tohum hem de lif üretimi yapılır

KENEVİR TARIMI

İKLİM İSTEKLERİ:

Lif tipi kenevir tarımı için yüksek nispi nem, uygun bir sıcaklık ve asgari 700 mm’lik yağış gereklidir Özellikle ekimden önce yağış gereksinimi fazladır İlkbahar geç donlarına karşı hassas olduğundan, -5 C0 den daha düşük sıcaklıklarda zarar görür Genelde kenevir adaptasyon kabiliyeti iyi olduğundan her türlü ekolojik koşullarda yetişebilir
Tohum üretimi için sıfır derecenin altında olmayan asgari 5 aylık ve lif eldesi için de 4 aylık bir gelişme süresine gereksinim vardır Kuraklık ve yüksek sıcaklık gelişmeyi hızlandırır Toprakta devamlı ve fazla bir nem olursa yapraklarda sararmalar oluşur ve bitkiler bundan zarar görür

TOPRAK İSTEKLERİ:
Hemen hemen bütün yetiştirme bölgelerinde derin sürülmüş, besin maddelerince zengin, nötr toprak reaksiyonundan zayıf alkali reaksiyona kadar pH= 7-7,5 arasında olan topraklar özellikle uygundur Dere ve nehir yataklarındaki besince zengin, kireçli, gevşek ve organik maddece fakir olmayan aluviyal topraklarda iyi kenevir yetişir

TARLA HAZIRLIĞI:
Bütün yazlık ekilecek tarla bitkilerinde olduğu gibi ilk yapılacak uygulama toprağın tavında derince işlenme işlenmesidir Derin toprak işleme kurak bölgelerde sonbaharda yapılmalıdır İlkbaharda ekimden önce tarla üzerinde oluşan yabancı otları temizlemek ve üstteki toprak tabakasını gevşek bir yapıya kavuşturmak için hafif sürüm yapılır Ortaya çıkan toprak kesekleri diskaro geçirilerek parçalanır, bunu takiben toprağın tesfiyesini sağlayan ekipmanlarla tarla toprağı ekime uygun hala getirilir

EKİM:
Kenevir tarımında ilkbahar son don tehlikesi geçtikten sonra yapılacak en erken ekimle yüksek verim alınabilmektedir Genelde bölgelere göre ekim zamanı Mart -Nisan aylarıdır Ekim mibzerle sıraya ekim şeklinde yapılmalıdır Bazı üreticilerimizin uyguladığın serpme ekimin ; fazla tohumluk kullanılması , tohumlukların aynı derinliğe düşürülememesi, üniform bir çıkış sağlanamaması Bakım işlerinden sulama, çapalama, ilaçlama gibi yetiştirme tekniklerinin uygulanamaması, tarım aletlerinin tarlaya sokulamaması gibi olumsuzlukları mevcuttur Bu nedenle serpme ekim modern tarımda önerilmemektedir Sıraya ekim yapıldığında uygulanan sıra aralıkları lif için üretimde 15-25 cm , tohum için üretimde 30-40 cm ‘dir Zira sık ekim lif kalitesinin artışına, seyrek ekim ise dallanmayı teşvik edeceğinden tohum veriminin artışına olanak sağlayacaktır
Atılacak tohumluk miktarı tohum üretiminde 4-5 kg/da, lif üretiminde ise 6-9 kg/da tavsiye edilir Ekim derinliği 2-3 cm olup, 4 cm’den daha derine ekilmesi çimlenen sürgünlerin toprak yüzeyine çıkışını güçleştirmektedir

BAKIM:
Ekonomik anlamda kenevir tarımı için ilk gelişme devrelerinde çapalama ve sulama gibi önemli bakım işlerine gereksinim duyar Yabancı ot kontrolü için yapılacak ilk çapalama bitkileri 5-10 cm boylandığında, ikinci çapa ise 25-30 cm boylanınca yapılır Yağışı yeterli olmayan kurak bölgelerde 2-4 kez sulama yapılmalıdır Kenevir topraktan fazla besin maddesi kaldırdığından toprak verimliliğinin muhafazası bakımından özellikle azotlu gübre başta olmak üzere ticari gübre uygulaması mutlaka yapılmalıdır Kenevir tarımında tavsiye edilen gübrelemede ahır gübresinin sonbaharda toprağa karıştırılması, ilkbaharda ekimle birlikte azotlu ve fosforlu ticari gübrelerle desteklenmesidir Dekara 2-4 ton ahır gübresi yeterli olmaktadır Ticari gübre olarak dekara saf halde 8-12 kg azot isabet edecek şekilde Amonyum sülfat veya Amonyum nitrat ve 6-8 kg/da fosfor isabet edecek miktarda süper
fosfatlı gübre verilmelidir

EKİM NÖBETİ:
Kenevir bitkisi üst üste aynı tarlaya ekilebilse de , tohum ve lif üretiminde artış sağlayabilmek, toprağın tek taraflı besin maddelerince sömürülmesini önlemek için ekim nöbeti uygulanmalıdır Her kültür bitkisinden sonra ekilebileceği gibi, her bitki için iyi bir ön bitkidir Baklagillerle ve tahıllarla ekim nöbetine girmektedir Yöredeki diğer kültür bitkileriyle ekim nöbetinde iyi bir uyum göstermektedir

HASAT:
Kenevirde erkek ve dişi bitkilerin olgunluk devrelerinin farklı zamanlara isabet etmesi kenevir hasadında zorluklar doğurmaktadır Erkek kenevirler, çiçeklenmeden kısa bir süre sonra yani ekimden 100 gün sonra hasat olgunluğuna erişirler Dişi kenevirlerin tohum olgunlaştırmaları ise erkek bitkilerin olgunlaşmasından 4 hafta daha geç olmaktadır Genel olarak çiçek tozlarından ibaret beyaz bir toz bulutunu andıran bir ortam oluştuktan 5-10 gün sonra erkek kenevirler hasat edilmektedir Yaklaşık Eylül ortalarına kadar sarkan tohum olgunluğunda saplar iyice odunlaştığından lif elde edilemez Bu nedenle sadece tohum hasatı yapılır Hem tohum hem de lif üretimi yapan bölgelerimizde erkek ve dişi kenevirler ayrı ayrı hasat edileceğinden tarlaya 2 kez girmek suretiyle iş gücü ve masraf artmaktadır Fakat ülkemizde kenevir tarımı çoğunlukla aile işletmeleri şeklinde yürütüldüğünden bu zor hasat şekli de bir sorun oluşturmadan uygulama alanı bulmuştur

KASTAMONU YÖRESİNDE HASAT YÖNTEMİ:

Bu yöntem erkek bitkiler olgunlaşınca dişi bitkilerle birlikte elle sökülerek veya biçim makineleriyle saplar dipten biçilerek hasat edilir Sapları kesilen erkek ve dişi kenevirler yanyana serilerek tarlada kurutmaya bırakılır Güneşlenme durumuna göre 10-15 gün içerisinde kuruyan saplar demetler halinde bağlanarak lif elde etmek amacıyla havuzlama işlemine tabi tutulur Ancak erkek ve dişi kenevir saplarını ayrı ayrı demet yapıp ayrı ayrı havuzlamaya bırakmak daha yararlı olmaktadır Çünkü erkek kenevir saplarından elde edilen liflerin kalitesi dişi kenevirlerden elde edilenlere göre daha yüksektir Bu yöntemde tohum elde edilemez

KENEVİR EKİMİ VE KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK
SAYI :20672
TARİH:21 Ekim 1990
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmelik, kenevire bağlı olarak uyuşturucu madde üretiminin önlenmesi amacıyla kenevir ekimi yapılacak bölgelerin tespiti, ekimlerin izine bağlanması, gerekli kontrollerin yapılması ve izinsiz ekimlere yapılacak olan işlemlere ait usul ve esasları belirlemek üzere hazırlanmıştır

Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, Kenevir ekiminin yapılmasına izin verilecek il ve ilçelerin tespit edilmesi, ekim izni alınmasında izlenecek usul ve esasları, ekimlerin kontrolü, hasadı, izinsiz ekilişlere uygulanacak işlemleri ve kontrollerde görevli personelin yetiştirilmesi ile ilgili çalışmaları kapsar

Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu yönetmelik; Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Teşkilatı ve Görevleri hakkında 3161 sayılı kanunun 33 üncü maddesi ile 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 3652 sayılı kanun ile değişik 23 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır

Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
İl Müdürlüğü : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını’nın İllerdeki Müdürlüğünü,
İlçe Müdürlüğü: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını’nın İlçelerdeki Müdürlüğünü,
Kenevir : Saplarından lif ile kağıt ve yakacak hammaddesi, tohumlarından yağ ve dişi bitkilerin çiçekli veya meyveli dal uçlarından esrar elde edilebilen, mahalli olarak bazı yörelerde kendir, hint keneviri, çedene veya çetene olarak isimlendirilen; başta cannabis sativa ssp sativa ve cannabis sativa ssp indica olmak üzere cannabis cinsine bağlı kültürü yapılan bütün tür ve alt türlere ait bitkileri,
Lif : Kenevir saplarından elde edilen, genelde yağlık, çerezlik ve kuş yemi olarak kullanılan tohumu veya kenevir üretimi için gerekli olan tohumu ifade eder

İKİNCİ BÖLÜM
Ekimle İlgili Hükümler

Ekim Bölgeleri
Madde 5- Lif, tohum veya her iki amaca yönelik kenevir ekimlerine müsaade edilecek il ve ilçeler aşağıdadır Bu il ve ilçelerin dışında her ne maksatla olursa olsun kenevir ekimi yasaktır

İl’in Adı İlçenin Adı
Amasya Bütün İlçeler
Antalya Bütün İlçeler
Burdur Bütün İlçeler
Bartın Bütün İlçeler
Çorum Bütün İlçeler
İzmir Bütün İlçeler
Karabük Bütün İlçeler
Kastamonu Bütün İlçeler
Kayseri Bütün İlçeler
Kütahya Bütün İlçeler
Malatya Bütün İlçeler
Ordu Bütün İlçeler
Rize Bütün İlçeler
Samsun Bütün İlçeler
Sinop Bütün İlçeler
Şanlıurfa Bütün İlçeler
Tokat Bütün İlçeler
Uşak Bütün İlçeler
Yozgat Bütün İlçeler
Zonguldak Bütün İlçele
Yeniden Ekim Bölgesi İhdası

Madde 6- Ekim bölgelerini azaltmak veya çoğaltmak Bakanlık yetkisindedir Yapılacak tetkik ve değerlendirmelere göre gerektiğinde talimatla yeni ekim bölgeleri ihdas edilebileceği gibi mevcut ekim bölgeleri de iptal edilebilecektir

Ekim İzni Müracaatı
Madde 7- Her ne maksatla olursa olsun kenevir ekimi yapacak çiftçiler, İl veya İlçe Müdürlüklerinden izin almak zorundadırlar Çiftçiler her yıl 1 Ocak-1 Nisan tarihleri arasında bulundukları yerin en büyük mülki idare amirliğine (EK:1)’deki örneğe göre doldurulmuş bir dilekçe ile müracaat ederler Müracaat tarihleri dışındaki çiftçi müracaatları değerlendirilmez ve kenevir ekimine izin verilmez Dilekçede, kenevirin ekiliş amacı olan lif ve tohum ayrı ayrı belirtilir Müracaatçıdan daha önce izinsiz kenevir ekme, esrar imal etme, dağıtma, ticaretini yapma ve kullanma suçu işleyip işlemediği konusunda Cumhuriyet Savcılığından belge getirmesi istenir Daha önce yukarıdaki suçlar ile Türk Ceza Kanunu’nun 403 ve 404 üncü maddelerinde yazılı suçlardan birini işleyenlerin müracaatları değerlendirilmez ve kenevir ekimine izin verilmez Bilimsel araştırmalar amacıyla yapılacak olan ekimler için de tarım il veya ilçe müdürlüklerinden izin alınır Araştırma parsellerinden elde edilen kenevir ürünü ve yapılan araştırmanın sonucu hakkında tarım il veya ilçe müdürlüklerine rapor verilir”

Ekim İzni Verilmesi
Madde 8- Kenevir ekim izni için müracaat eden üreticilerin dilekçeleri, bu iş için il veya ilçe müdürlüklerinde tutulan müracaat defterine kaydedilir ve müracaatçıya müracaatının alındığına dair bir belge verilir

İl veya ilçe müdürlüklerinde görevli ziraat mühendisleri veya ziraat teknisyenlerince müracaatçının tarlaları incelenir, tarlaların müracaat formuna uygun olup olmadığı tespit edilir ve birer krokileri çizilerek dosyalarına konulur Söz konusu krokinin bir örneği mahallin güvenlik güçlerine gönderilir Tarlalar, müracaat formundaki bilgilere uygun ise müracaatçıya Kenevir Ekim İzin Belgesi verilir Kenevir ekim ve üretiminden vazgeçen çiftçiler, aldıkları izin belgelerini il veya ilçe müdürlüklerine en geç 10 gün içerisinde geri verirler

İl veya ilçe müdürlüklerinin kontrol etme imkanı olmayan yerlerde ekim yapmak isteyenlere ekim izni verilmez

İzinsiz Ekimler
Madde 9- İzinsiz yapılan kenevir ekimleri hangi amaca yönelik olursa olsun kanun hükümlerine göre imha edilir ve ekicisi hakkında cezai işlemler uygulanır
İzin belgesi alınmasına rağmen belgede belirtilen alandan fazla yerde veya izin belgesinde kayıtlı yerden başka yerde ekim yapanlar hakkında da birinci fıkradaki hükümler uygulanır

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kontrol İşleri
Kontrol Mercii
Madde 10- : Kenevir ekimi için izin verilen ve ekim yapılan yerler, izni veren tarım il veya ilçe müdürlüklerinin ziraat mühendisleri veya ziraat teknisyenlerince ekimden hasada kadar devamlı kontrol altında tutulur ve amaca yönelik ekim yapılıp yapılmadığı izlenir
Ekim bölgeleri dışında yapılan kaçak kenevir ekimleri de il ve ilçe müdürlükleriyle mahallin güvenlik güçleri tarafından birlikte izlenir ve kaçak ekimler hakkında mevzuat hükümleri uygulanır

Kontrol Zamanı
Madde 11- İl ve İlçe Müdürlükleri teknik elemanları tarafından kenevir ekimleri ekiminden hasadına kadar kontrol edilir Teknik elemanlar kendi sorumluluk bölgelerindeki ekilişleri en az ayda bir defa kontrol ederler ve kontrol sonuçları ekicinin kartına işlenir

Madde 12- Kontrollerde dikkat edilecek şunlardır;
a) Kontrollerde esas amaç, esrar üretimine mani olmakla beraber kenevir üretim tekniği konusunda da çiftçilere yardımcı olmaktır
b) Kontrollerde ilk defa ekiliş izni olup olmadığına bakılır ve beyan edilen ekiliş miktarının aşılıp aşılmadığı tespit edilir
c) Ekilişin amacı dışında kullanılmasına kesinlikle müsaade edilmeyecektir Bu yolda işaretlere rastlandığı taktirde çiftçiler ikaz edilir İkaza uymayanlar için kanuni işlemler yapılarak izni iptal edilir
d) Kontrollerde çiftçilere kenevir ekimi, bakımı ve hasadı konularında teknik bilgiler götürülerek çiftçilerin daha teknik ve verimli çalışmaları sağlanır
e) Bitkilerden esrar alınabilecek çiçeklenmeden tohum elde edilmesi ve havuzlamaya kadar olan dönemlerdeki kontroller çok daha hassasiyetle yapılır Hasat sonrasında bitki artıklarından esrar elde edilmesini önlemek için kenevir bitkisinin artıkları hemen imha edilir
f) Her kontrolden sonra tespit edilen hususlar çiftçi kontrol kartlarına işlenir
Kontrollerde Görevli Personel

Madde 13- Kenevir ekim bölgelerindeki il ve ilçe müdürlüklerinde ekiliş alanları dikkate alınarak yeterli sayıda teknik eleman görevlendirilir

Teknik elemanlar ziraat yüksek mühendisi ve ziraat mühendisi olur Bunların bulunmadığı yerlerde ziraat teknisyenleri görevlendirilir
Görevlendirilen teknik elemanlar en kısa zamanda Bakanlığa bildirilir Bakanlıkça düzenlenecek olan hizmetiçi eğitim programları ile teknik elemanların kenevir tarımı ve kontrolü konularında yetiştirilmeleri sağlanır
Teknik elemanların görevleri ile ilgili her türlü ihtiyaçları görevli oldukları il ve ilçe müdürlüklerince karşılanır