Açıkta Serbest Sistem Besicilik

Açıkta Serbest Sistem Besicilik

Genç erkek sığırların büyüme dönemlerinde, uygun yemlerle, en kısa sürede ekonomik canlı ağırlıklarına ulaştırılmalarına BESİ denir

Bu tanımdan giderek besiciliğin önemli noktalarına değinebiliriz En başta genç erkek sığırların iyi besi tutacağı bilinmelidir Doğu bölgelerimizden satın alınan iki-iki buçuk yaşlarındaki erkek danalar kısa sürede besi alırlar ve kazançlı olabilirler Bu tip besi şekli yukarıdaki tanıma tam olarak uymaz Buna ?telafi edici ağırlık artışı? adı verilir Gerçek anlamda besi, büyümenin yemle kamçılanmasıdır

Uygun yemlerden söz ederken protein, enerji, vitamin, mineral, kaba ve kesif yem, su ve kuru madde açısından uygun rasyonlar kastedilmektedir Besi danalarının canlı ağırlık artışları beslenmelerine bağlı olacağı gibi, ırklarına da bağlıdır Etçi ırk sığırların erkek danaları daha hızlı canlı ağırlık artışı sağlarlar Hereford, Şarole, Angus, Limousin, Belçika mavisi gibi ırkların yemden yararlanma oranı yüksektir Aynı zamanda, kesim sonrası, kıymetli et dediğimiz kontrfile, bonfile, antrikot, nuar, sokum, yumurta vb kısımları da daha büyüktür Ülkemizde bu ırkların danaları henüz çok az olduğundan besicilikte Holstein, Brown Swiss gibi sütçü sığırlar; Simmental gibi kombine ırkların erkek danalar , melezler ve Doğu Anadolu bölgemizdeki sığırlar kullanılmaktadır Doğu Anadolu sığırları üç aylık kısa dönem besilere uygundur Ancak, gerçek anlamda, altı aylık uzun dönem besicilik için Holstein, Brown Swiss, Simmental ve bunların melezlerini tercih etmek yerinde olur Irklara göre besi sonunda ulaşılacak canlı ağırlık değişir

Kültür ırklarında en uygun kesime gitme canlı ağırlığı 550 kg, en fazla 600 kg?dır Bu ırkların erkek danaları daha uzun süre beslenirlerse ağırlık artışı sağlayabilirler Fakat, kazandıkları artış yedikleri yemle kıyas edildiğinde ekonomik olmaz Yani daha çok yedikleri halde aynı ağırlık artışını sürdürürler Çünkü her hayvan canlı ağırlığına orantılı biçimde yem tüketir

Açıkta serbest sistem besicilik ülkemizin çok yağış alan Doğu Karadeniz bölgesi dışında kesinlikle tavsiye edilebilecek bir yöntemdir Açık Serbest Sistemde danalar daha hızlı artış sağlarlar, daha sağlıklı olurlar, kesim sonrası tercih edilen yağsız et elde edilir İlk defa yapılacak besi yerleri için sabit yatırım tutarı çok düşüktür Açıkta besicilik için akla her zaman soğuktan dolayı zararlar gelse de, soğuktan değil, sıcaktan korkmak gerekir

Soğukla veya aşırı rüzgarla ilgili olarak aşağıdan yukarıya doğru kullanılan perde sistemleriyle geçici önlemler almak mümkündür Sıcak, sığırların iştahını kesen ve ağırlık artışını azaltan en önemli etkendir Sıcak günlerde danaların korunabilmesi için bir gölgelik yapılması, üzerlerine su püskürtülmesi yerinde olur Kapalı ahırlar canlı ağırlık artışını azaltacağı gibi solunum yolu enfeksiyonlarının artmasına sebep olabilir

Açıkta serbest sistemin en önemli özelliklerinden biri yem ve suyun serbest tüketime sunulmasıdır Danaların önünde daima yem bulunmalı, suluklar şamandıralı olmalıdır Her bir bölmeye konulacak hayvan grupları mümkün olduğu kadar bir seferde oluşturulmalı, gruplar arasında değişiklikler yapılmamalı, mutlaka yapılması gerekiyorsa gece yapılmalıdır Gruplar birbirine yakın cüssedeki danalardan oluşturulmalı, çok küçüklerle, çok iriler aynı padoğa konulmamalıdır

Sundurmalı açık sistem besi yerlerinde hayvan başına 10 ? 20 m2 net alan düşünülmeli, grupları oluşturabilme açısından, danalar yirmişerlik gruplar halinde konulmalıdır Eğer hayvan başına 20 m2 alan tahsis edilirse gübre temizliği yağış durumuna göre dönem sonunda yapılabilir Şayet 10 m2 alan tahsis edilirse gübre temizliğini dönem içersinde birkaç kez yapmak gerekli olabilir Yeterli alan varsa hayvan başına 20 m2 ayrılması tavsiye edilir

Besi yerleri sadece hayvanların konuldukları padoklardan ibaret değildir İndirme ? bindirme padokları, aşılama ve ilaçlama için sıkıştırma boksları planlanmalıdır Kayıt sistemine, özellikle giriş ? çıkış ağırlıklarına ve tarihlerine önem verilmelidir

Açık serbest sistemde yemlik üzerine bir sundurma konulabilir Sundurma her iki tarafa eğilimli olursa çatının hayvanlara doğru olan eğimine bir oluk sistemi konulması gerekir Ancak dışa doğru tek eğim özellikle tavsiye edilir ABD'deki büyük besi yerlerinde yemlik üzerinde de sundurma yoktur

Yemliklere bir boyun demiri veya bir çelik halat konulması gerekir Çelik halatlar gerildiğinde yüksekliği ayarlı şekilde yapılabilir Danalar küçükken daha alçak, danalar büyüdükçe biraz daha yüksek şekilde germek mümkündür

Açık besi yerlerinin ortalarına küçük tepecikler yapılırsa çok yağışlı havalarda danalar bu yükseltileri kullanırlar Çevre çitleri demir borulardan, tahta kalaslardan yapılabileceği gibi daha ince materyelden de yapılabilir Böyle durumlarda elektrikli çitler kullanılmasında fayda vardır

Suluklar mutlaka şamandıralı olmalıdır Kışın donmadan, yazın ısınmadan korumak için çift cidarlı suluklar tercih edilebilir Bir suluk her iki bölmenin ortak kullanımına sunulabilir

Açık sistem barınaklarda hiçbir şekilde duvar yapılmamalıdır Ancak; hakim ve şiddetli rüzgarlardan korunmak isteniyorsa perde gerilebilir Perde tamamen geçici bir önlem olup, gerekmedikçe kullanılmaz Kalıcı duvarlar örmekten kaçınılmalıdır

Besi Danalarının Yem Formülasyonları Hakkında Önemli Bilgiler:

1-Besi danaları arpa-buğday-mısır gibi taneli yemlerden tükettikleri zaman canlı ağırlık artışı sağlarlar Taneli yemler daima iri kırılmış veya ezilmiş olmalı, kesinlikle un haline getirilmemelidir

2-Rasyonda kaba yem, kesif yem, protein-enerji dengeleri çok önemlidir Asidoz yapmayacak kadar kaba yem (yonca, saman) verilmeli, ancak kaba-kesif yem oranı

% 15 - % 85 gibi tutulmalıdır

3-Su ve yem tamamen serbest olmalıdır

4-Hayvanların yem tüketimi canlı ağırlıklarına orantılıdır

5-Yem değişikliklerinde ve ilk defa besiye başlandığında mutlaka 10-15 günlük alıştırma periyodu geçirilmelidir

6-Yem formülasyonlarında posaların %10 civarında kuru madde ihtiva ettikleri akılda tutulmalıdır Silajlar ise kesim dönemine bağlı olarak % 30 civarında kuru madde içerirler Zaten bunun altında kuru madde içeriği olan silajlar ?Kaliteli silaj? değildirler

Bazı Örnek Rasyonlar:

Örnek rasyonlar olmakla beraber koşullara bağlı olarak, yem ham maddelerinin fiyatlarına ya da bulunabilirliklerine bağlı olarak rasyonlar değişebilir Ancak; başlanan formülasyonun besi dönemi boyunca değiştirilmemesi işkembe fonksiyonları ve dolayısıyla besinin iyi sonuç vermesi bakımından çok önemlidir