Bilimsel Araştırma (Apa )İlkeleri

ARAŞTIRMA MAKALESİ NEDİR ?

Araştırma makalesi, sadece bir sorunun cevaplandırılmasından ziyade çok daha kompleks doğal, enstrumental, ekonomik veya hukuksal vb bir sistemin kavranabilmesi için çoğunlukla birden fazla materyal ve yöntem kullanılarak yapılmış çalışmalardan elde edilen sonuçların aralarında yorumlanarak alanda yeni karar, öneri ve buluşlara varmak üzere hazırlanmış bilimsel bir yazıdır

Araştırma makalesinin yazımı sırasında,Hedefler açıkça belirtilmeli,

Anlatımda son derecede açık ve net ifadeler kullanılmalı,

Kısaltmalardan kaçınılmalı, abartılı ve iddialı bir anlatımdan sakınılmalı, argo ve anlaşılması zor meslek dili kullanılmamalı,

Daima kısa ve öz anlatım tercih edilmeli, iki cümle ile ifade edilebilecek kavramlar için paragraf kullanılmamalıdır

Giriş:

Konuyla ilgili yakın geçmiş, teori ve hipotezler genel bir çerçeve içinde sunulmalı, güncel kaynaklarla bağlantı kurulmalıdır Ayrıca şu sorulara net cevaplar verilmelidir

Araştırıcının hedefleri nelerdir?

Hipotezler nelerdir?

Materyal ve Metot:

Okuyucuya tam olarak ne yapıldığı anlatılmalı, okuyucuya bu denemeyi kendisi yapacakmışcasına detay sağlanmalıdır Ayrıca şu sorulara net cevaplar verilmelidir

Kullandığınız metot daha önce kullanılanlardan daha gelişmiş midir? Eğer öyleyse hangi açılardan daha iyidir?

Kullandığınız metot ile ileri sürdüğünüz hipotezleri ne ölçüde kanıtlayabildiniz?

Bağımlı, bağımsız ve kontrol değişkenleri nelerdir?

Yapılanlar karşılığında hangi sonuçları bekliyordunuz?

Sonuçlar:

Sonuçların özetini ve/veya istatistik testlerin kritik değerleri ile birlikte sonuçlarını içerir Ayrıca şu sorulara net cevaplar verilmelidir

Araştırıcı ümit edilmeyen bir sonuçla karşılaşmış mıdır? Eğer karşılaştı ise ihmal edilebilir mi? Sebebi nedir?

Sonuçlar nasıl değerlendiriliyor?

Bu sonuçlardan nasıl anlamlar çıkarılabilir?

Tartışma:

Sonuçlardan çıkan anlamların yorumudur

Anlamlar verilerinizle çok iyi bir uyum sağlamış mıdır?

Sonuçlardan çıkan anlamlar daha önceki çalışmalarla uyum sağlıyor mu?

Yeni hedefler önerilebilir mi? Eğer önerilebilirse nelerdir?

Duyarlı ve global düzeyde uygulanabilir yorumlar yapılabiliyor mu?

DERLEME YAZISI NEDİR?

Bir derleme yazısı akademik bilimsel dergilerde yayınlanmış olan temel kaynakların bir sentezidir Derleme yazısı kaynakların anlaşılır hale getirilmesini ve yararlı analizlerin formüle edilebilmesini sağlar Derleme yazarı yeni bir araştırma yapmaz ancak kendi alanındaki yayınlanmış makalelerden yararlanarak alanına yeni bir bakış açısı sağlar Birkaç tip derleme yazısı yazılır:

a) Durum değerlendirmesi

Belli bir bilimsel sahada en güncel araştırma konusunda yapılır Bu derleme alana daha öte araştırmalar yapılması için yeni bir bakış açısı sağlar

b) Tarihi gelişim derlemesi

Bir bilimsel sahada tarihi gelişimleri anlatır Bilimsel alanın nasıl oluştuğunu geliştiğini, alandaki önemli buluşların kilometre taşlarını eğer varsa modelleri ve evolusyonunu derler

c) Perspektiflerin karşılaştırılması

Bir bilimsel alanda ortaya çıkmış olan farklı görüş veya bakış açılarını değerlendirerek yeni bir bakış açısı geliştirir

d) İki farklı bilimsel alanın derlemelerinin sentezini yapan derleme

Farklı bilimsel alanlarda çalışan bilim adamları bazan ayni konulara yönelirler Bu durumda kendi alanlarının araştırma ve değerlendirme yöntemlerini kullandıklarından değişik sonuçlar elde edebilirler Bunları analizleyen ve sonra sentezleyen derlemelerdir

e) Teorik modellerle ilgili derlemeler

Bilimsel alanlardaki ayni konuda fakat farklı teorik modellerin analizini içerir ve daha kapsamlı modeller için yeni yaklaşımlar veya aksiyomlar önerir

DERLEME YAZISI NE DEĞİLDİR VEYA ÇEVİRİ NEDİR?

Yukarıdaki paragraflardan görüldüğü gibi,

a) Bir veya birkaç makaleden yapılmış çeviriler derleme değildir Bunlar, önce analizlenip sonra tekrar sentezlenmedikçe yani bunlardan türetilen yeni bir görüş açısı olmadıkça derleme sayılamazlar Belirli bir alanda makalelerin analizlenmesi ve sentezi ise yıllar içinde olgunlukla gelişen bir deneyim gerektirir

b) Derlemelerin kaynakça bölümünde yer alan yayınların bizzat derleyici tarafından temin edilip okunması gerekir Bir kaç yayının çevirisinin yapılıp, literatür listesinin birleştirilerek derleme gibi sunulması bilimsel etik dışı bir davranıştır

c) Derlemeler prensip olarak dergilerin hakemler komitesinin deneyimli bilim adamlarına davet ile hazırlattıkları yazılardır Derlemeler ancak yazarlarının belirli bilim alanlarında isim yapmış olmaları ile değerli bir hal alırlar

d) Sosyo-ekonomik kaygılar veya atama yönetmelikleri gereği derleme yapılmaz Ancak belirli bir bilim alanında hatırısayılır bir bilgi birikimi ya da ihtiyaç olması halinde deneyimli araştırıcı veya araştırıcılarca derleme hazırlanabilir Böylece birçok yayının sentezini yapılması ve adeta bir "öz" çıkarılması mümkün olur

Araştırma notu:

Tam bir hedef ve şablona göre şekillendirilmiş, spesifik bir soruya cevap vermek için konusunda uzman bir kişi tarafından hazırlanmış bir bilimsel yazıdır Dolayısı ile, araştırma notları özellikle yöntemler ve geliştirilmeleri ile ilgili araştırmalardır Bazı örnekler şunlardır;

çeşitli alanlarda kullanılan klasik metodların komputerize edilerek otomasyonu,
yeni kimyasal, fiziksel, ekonomik analiz yöntemlerinin geliştirilmesi ve önerilmesi,
bilinen matematik, istatistik ve ekolojik modellerin lokal veriler kullanılarak kritize edilmeleri,
sadece tür bildirimlerine ait sistematik çalışmalar,
çeşitli balık, yumuşakça, krustase vb canlıların tür düzeyinde büyüme, ölüm, yaşam vb fonksiyonlarının bulunmasına ya da test edilmesine yönelik çalışmalar,
balık ağlarının veya benzeri yakalama araçlarının seçicilikleri ile ilgili çalışmalar,
Su ürünleri ile ilgili dalyan, kooperatif, yetiştirme çiftliği ve benzeri çalışmaların ne şekilde kredilendirilebileceğine dair ekonomik veya hukuki sorulara cevap arayan ve uygun modeller öneren bir yazılar

Araştırma notunu hazırlayan uzman, spesifik soruya cevap ararken veya sonuçları irdelerken grafik yöntemlerden yararlanır, bilinen çağdaş bilgisayar uygulamalarını verimli bir şekilde kullanarak yeni çözümler önerir, anormallikleri saptayarak eksiklikleri giderir

Araştırma notu ülkemizde sanılanın aksine, sadece belirli bir hedefe odaklanması nedeniyle pek çok önemli buluşun sunulduğu değerli bir bilimsel yazı biçimidir

İnternet kanalı ile elde edilen dökümanların kaynaklar bölümünde verilmesi

1 WWW (World Wide Web) sayfaları

"www" kısaltması ile elde edilen dökümanlar özelliklerine göre aşağıdaki gibi refere edilirler:

Dosya dökümanları;
*yazar adı (eğer verilmişse) açık olarak verilir

*www ortamına giriliş tarihi ya da son revizyon tarihi (eğer verilmişse) parantez içinde verilir

*belgenin adı açık olarak verilir

*tüm çalışmanın adı (eğer veriliyorsa) altı çizilerek verilir

*URL (tüm adres) köşeli parantez "<" ve ">" içinde verilir

*belgenin kullanım tarihi (parantez içinde) verilir

Örnekler:

Kişisel sayfalar:

Pellegrino, J (1997, September 24) Homepage <http://wwwenglishekuedu/PELLEGRI /personalhtm> (1997, November 12)

Genel web sayfası:
Harris, J G (1997, April 19) The return of the witch hunts Witchhunt Information Page <http://liquid2-sunmitedu/fells shorthtml> (1997, November 19)

Shade, L R (1994, February 14) Gender issues in computer networking <http://wwwmitedu :8001/people/sorokin/women/lrshtml> (1997, November 26)

Kitaplar
Darwin, C (1845; 1997, June) The voyage of the Beagle Project Gutenberg <ftp://uiarchivecsouiucedu/pub/etext /gutenberg/etext97/vbgle10txt> (1997, October 1)

Elektronik dergiden bir makale veya derleme (ejournal)
Browning, T (1997) Embedded visuals: Student design in Web spaces Kairos: A Journal for Teachers of Writing in Webbed Environments, 3(1) <http://wwwasttuedu /kairos/21/features/browning/indexhtml> (1997, October 21)

Elektronik magazinden bir makale veya derleme (ezine)
Myhrvold, N (1997, June 12) Confessions of a cybershaman Slate <http://wwwslatecom /CriticalMass/97-06-12/CriticalMassasp> (1997, October 19)

Devlet yayın ve raporları
Bush, G (1989, April 12) Principles of ethical conduct for government officers and employees Exec Order No 12674 Pt 1 <http://wwwusogegov/exorders/eo12674 html> (1997, November 18)

2 e-mail mesajları
Kişisel konuşma niteliğinde olan, dolayısı ile başka araştırıcılar tarafından elde edilmesi mümkün olmayan e-mail mesajlarının kaynaklar bölümünde verilmesine olumlu yaklaşılmamaktadır Bunun yerine, bu tip mesajlardan elde edilen bilgiler kişisel konuşma olarak (pers comm) kaynaklar bölümünde verilmeden metin içinde sunulabilirler Ancak, dünya genelinde, konularında otorite olan ve tanınan bilim adamları ile yapılan üst düzeyli e-mail görüşmelerinin kaynaklar bölümünde verilebilmesi mümkündür Bu durumda, şu kurallara uyulmalıdır

*yazar adı (eğer biliniyorsa)

*yazarın e-mail adresi, altı çizili olarak, köşeli parantezler içinde verilir

*yayın tarihi, parantezler içinde verilir

*mesajdaki "subject" satırı verilir

*iletişimin tipi verilir (kişisel e-mail mesajları, genel dağıtım sitesi e-mail

mesajları, iş görüşmesi e-mail mesajları), kareli parantezler içinde verilir

*görüşmenin gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnekler

Franke, N <franke1@llnlgov> (1996, April 29) SoundApp 202 [Personal email] (1996, May 3)

Robinette, D <robinetted@ccmailgateekuedu> (1996, April 30) Epiphany project [Office communication] (1996, May 23)

Web tartışma forumlarından gönderilen dökümanların kaynaklar bölümünde verilmesi için aşağıdaki bilgilerin sağlanması gereklidir

*yazar adı

*yazarın e-mail adresi, altı çizili olarak, köşeli parantezler içinde verilir

*yayın tarihi, parantezler içinde verilmelidir

*mesajdaki "subject" satırı ya da postalamada kullanılan başlık (title) verilir

*mesajın tipi eğer uygunsa, kareli parantezler içinde verilir

*URL, altı çizili olarak, köşeli parantezler içinde verilir

*görüşmenin gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnekler

LaLiberte, D <liberte@ncsauiucedu> (1996, May 23) HyperNews instructions < http://union ncsauiucedu/HyperNews/get/hypernews /instructionshtml > (1996, May 24)

Saffran, A <saffran@wisbarorg> (1996, January 5) It's not that hard [Reply to HyperNews instructions, by D LaLiberte]

<http:// unionncsauiucedu/HyperNews/get/hypernews /instructions/90/1/1html> (1996, May 24)

4 Listserv mesajları
Bir listserv mesajını dökümanlamak için şu bilgiler sağlanır

*yazar adı (eğer biliniyorsa)

*yazarın e-mail adresi, altı çizilerek, köşeli parantezler içinde verilir

*yayın tarihi, parantezler içinde verilir

*mesajdaki "subject" satırı verilir

*listserv ın adresi, altı çizilerek, köşeli parantezler içinde verilir

* görüşmenin gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnek

Parente, V <vrparent@mailboxsyredu> (1996, May 27) On expectations of class participation <philosed@suedsyredu> (1996, May 29)

Bir "list server" ya da bir "web address" inden alınabilen bir dosyayı dokümanlamak için şu bilgilere gereksinim vardır

*listserv adresi, köşeli parantezler içinde verilir

*listenin yer aldığı arşiv için ya da URL için adres, köşeli parantezler içinde

verilir

* görüşmenin gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnek

Carbone, N <nickc@englishumassedu> (1996, January 26) NN 960126: Followup to Don's comments about citing URLs <acw-l@uni cornacsttuedu> via <http://wwwttu edu/lists/acw-l> (1996, February 17)

5 Haber grupları mesajı (newsgroup message)
Bir haber grubu mesajından elde edilen bilginin dökümanlanması için şu bilgiler gereklidir

*yazar adı (eğer biliniyorsa)

*yazarın e-mail adresi, altı çizilerek, köşeli parantezler içinde verilir

*yayın tarihi, parantezler içinde verilir

*mesajdaki "subject" satırı verilir

*haber grubunun adı, köşeli parantezler içinde verilir

* görüşmenin gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnek

Slade, R <res@mathsbathacuk> (1996, March 26) UNIX made easy <altbooksreviews> (1996, March 31)

Eğer, tüm çabalara rağmen yazarın adı temin edilemezse, yazarın e-mail adresi kullanılır Bu durumda, kaynaklar bölümündeki alfabetik sıralamada yazarın e-mail adresindeki ilk harf esas alınır

Örnek

<lrm583@aolcom> (1996, May 26) Thinking of adoption <altadoption> (1996, May 29)

6 Anlık görüşme (real-time communication)
MOO, MUD, IRC ve ICQ gibi bir karşılıklı anlık görüşme bilgisinin dökümanlanması için aşağıdaki bilgiler gereklidir

*Konuşmacı veya konuşmacıların isimleri (eğer biliniyorsa) ya da site adı

*konuşmanın tarihi, parantezler içinde verilir

*konuşmanın adı (eğer uygunsa)

*bağlantını tipi (grup tartışması, kişisel görüş bildirimi)

*URL yada komut satırı yönelimleri ile adres, açılı parantezler içinde verilir

* görüşmenin gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnekler

LambdaMOO (1996, May 28) Seminar discussion on netiquette <telnet://lambdaparc xeroxedu:8888> (1996, May 28)

Harnack, A (1996, April 4) Words [Group discussion] telnet mooduorg/port=8888 (1996, April 5)

7 Telnet bildirimleri

Bir telnet sitesinin ya da telnet'ten elde edilebilecek bir dosyanın döküman haline getirilebilmesi için, aşağıdaki bilgilere gerek vardır

* yazar adı (eğer biliniyorsa) verilir

*yayın tarihi (eğer biliniyorsa), parantezler içinde verilir

*dökümanın adı (eğer biliniyorsa) verilir

*tüm çalışmanın adı(eğer temin edilebiliyorsa) altı çizili (italik) olarak verilir

*telnet kelimesi verilir

*boşluk bırakmadan tüm telnet adresi verilir

*dökümanın kullanımındaki yönelimler verilir

* uygulamanın gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnekler

Aquatic Conservation Network (nd) About the Aquatic Conservation Network National Capital Freenet telnet freenetcarleton ca login as guest, go acn, press 1 (1996, May 28)

California Department of Pesticide Regulation (nd) Pest management information CSU Fresno ATI-NET telnet caticsufcsufres noedu login as super, press a, press k (1996, May 28)

8 FTP bildirimleri

Dosya nakil protokolü (file transfer protocol) ile yüklenebilen dosyaların dökümanlanması için gerekli bilgiler aşağıdaki gibidir

* yazar adı (eğer biliniyorsa) verilir

*yayın tarihi (eğer biliniyorsa), parantezler içinde verilir

*dökümanın adı (eğer biliniyorsa) verilir

*herhangi bir basılmış yayın bilgisi, altı çizilerek verilir

*ftp kısaltması verilir

*FTP sitesinin adresi verilir

*dökümanın bulunabilmesi için tüm geçilen yollar verilir

* uygulamanın gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnekler

Altar, T W (1993, January 14) Vitamin B12 and vegans ftp://wiretapspiescom Library /Article/Food/b12txt (1996, May 28)

Fukuyama, F (1993, May) Immigrants and family values <ftp://heathercsucdavisedu/pub /Immigration/Indexhtml> (1997, November 19)

US Senate (1997, January 21) Safe and Affordable Schools Act of 1997 Cong Rec <ftp://ftplocgov/pub/thomas/c105/s1is txt> (1997, October 21

9 Gopher bildirimleri

Gopher araştırma protokolü (gopher search protocol) kullanılarak temin edilen bilgilerin dökümanlanması için aşağıdaki bilgiler gereklidir

* yazar adı (eğer biliniyorsa) verilir

*yayın tarihi (eğer biliniyorsa), parantezler içinde verilir

*dökümanın adı verilir

*herhangi bir basılmış yayın bilgisi, altı çizilerek verilir

*URL, köşeli parantezler içinde verilir

* uygulamanın gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnek

Smith, C A (1994) National extension model of critical parenting practices <gopher://tinmanmesumnedu:4242/11/Other/Other/NEM_Parent> (1996, May 28)

Gopher komutlarını kullanarak ulaşılan bir bilgi bölgesinin dökümanlanması için aşağıdaki bilgilerin temini gereklidir

*gopher kelimesi verilir

*site adı verilir

*tüm menü seçimlerini içeren yollar ile ilgili komutlar bildirilir

Örnek

Association for Progressive Communications (1997, March) About the APC <gopher://gopher/humanrightsorg About IGC Networks/Association for Progressive Communications/About the APC (1997, December 11)

10 Bağlantılı veri dökümantasyonu (Linkage data)

Daha büyük bir web sayfasından bağlantı kurulan (links) başka sayfaların kaynaklarda kullanılması için aşağıdaki bilgiler gereklidir

* yazar adı (eğer biliniyorsa) verilir

*yayın tarihi (eğer biliniyorsa), parantezler içinde verilir

*dökümanın adı verilir

*Bağlantının sağlandığı ana sayfanın adı lnk ("linked from") kısaltması ile italik olarak verilir

*Dosyaya bağlanılan dökümanın başlığı verilir

*Ek bağlantı detayları (eğer mümkünse) verilir

*herhangi bir basılmış yayın bilgisi, altı çizilerek verilir

*URL, kaynak döküman için, köşeli parantezler içinde verilir

* uygulamanın gerçekleşme tarihi, parantezler içinde verilir

Örnekler

Miller, A (nd) Allison Miller's home page Lkd EKU Honors Program Home Page, at "Personal Pages" <http://wwwcsceku edu/honors> (1996, April 2)

Teague, J C (1997, March 11) Frames in action Lkd Kairos: A Journal for Teachers of Writing in Webbed Environments at "Cover Web: Tenure and Techno-logy" <http://englishttuedu/kairos/21> (1997, November 19)

Kaynak
American Psychological Association (1994) Publication Manual of the American Psychological Association (4th ed) Washington, DC: American Psychological Association