İllerimiz İsimlerini Nerden Almış?

ADAPAZARI

Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır "Pazar sözüne gelince: Burası onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün "Ada" ve "Pazar" sözcüklerinin birleşmesinden oluştu Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidir

AFYONKARAHİSAR

Afyon Türkülerinde sık sık "Hisar" sözcüğü geçer "Hisarın bedenleri çevirin gidenleri" Bu hisar sözcüğünün Afyon Türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler "Hisar" kuşatma anlamına gelir Acılarla elde edilen yere "Karahisar" dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahisar'ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir "Afyonkarahisar" adını aldı

ANTAKYA

MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya'yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldı

ANKARA

İslam kaynaklarında Ankara'nın adı Enguru olarak geçer Kimilerine göre Ankara sözü Farsça "Üzüm" anlamına gelen Engür'den, ya da Yunanca'da Koruk anlamına gelen"Aguirada'dan türemiştir

Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki "Eğmek" anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de; "Kıvrıntı",, anlamına gelen ankaba'dan veya Latince'den çengel anlamına gelen uncus'dan türediği ileri sürülmektedir Frig dilinde Ank "engebeli, karışık arazi anlamına gelir" Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır

ANTALYA

MÖ llci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü

ARTVİN

İskitler tarafından kuruldu Artvin sözü iskitçe'dir

AYDIN

İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey'den aldı Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir

AMASYA

Amasya şehrini tarihçi Strabon'a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen "Amasesia" ismini verdi

AKSARAY

Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı Şelir "Aksaray" adını işte bu beyaz saraydan aldı

AĞRI

İsmi sınırları içindeki "Ararat" dağından alır Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı

BALIKESİR

Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleokastio'dan türediği sanılmaktadır Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir Çünkü Kesir Arapça'da çok anlamına gelmektedir

BAYBURT

Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı "Paypert" ya da "Pepert" idi Bayburt adı buradan gelmektedir

BİLECİK

Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı Osman bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi

BİNGÖL

Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi

BİTLİS

Kimi tarihçilere göre, "Bageş" ya da "Pagiş" sözcüklerinden türemiştir Kimilerine göre de Büyük İskender'in komutanı "Lis" ya da "Badlis" burada bir kale kurmuş Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş

BOLU

Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu

BURDUR

Eski adı Askaniya'dır İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır

BURSA

Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias'ın adı verildi (MÖ:llyüzyıl)

ÇORUM

Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadır

ÇANKIRI

İlkçağda "Gangra" kalesinin eteğinde kuruldu İsmini Gangra kalesinden alan Çankırı'ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu

ÇANAKKALE

Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz'daki şehir ve kasabaların en büyüğü ve il merkezidir Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde kurulmuştur Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır Bugünkü ismini buradan alır

DENİZLİ

Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur İl eski Türkçe'de ülke, memleket anlamına gelir Yani deniz memleketi denilirBir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynaklanmaktadır

DIYARBAKIR

Bakır ülkesi anlamına gelmektedir Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir'dir Bekir'in memleketi anlamına gelir Bunun nedeni de Bekir b Va'il adlı Arap göçebe boyunun buraya yrleşmiş olmasından kaynaklanır Diyarbakır'ın eski adı Amid veya Amed'dir Gelen veya bizim anlamına gelir Dede Korkut kitabında Amid'e Hamid de denilmiştir

ESKİŞEHİR

Eski adı (dorlion) Doylaion'dur 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi 1175 yılında burasını Bizans geri aldı Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona "Bizim eski Şehrimiz" anlamına gelen Eski Şehir adını verdi

ERZURUM

Ardı Rum kelimesinden gelir Yani Rum toprağı demektir Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir Erzen darı demektir Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır

ERZİNCAN

Erzincan ovasından adını alır Ezirgan diye halk tarafından söylenir Buranın eski adı Eriza'dır

ELAZIĞ

1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz'in onuruna "Mamuretülaziz" adı verildi Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı 1937 yılında Elazığ'a çevrildi

EDİRNE

Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir "Hadrianopolis" dını alır Hadrianus'un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonradan değşimlere uğrayarak Edirne halini aldı

GÜMÜŞHANE

Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiştir

GAZİANTEPŞehrin eski adı Ayıntab'dır Kelime anlamı, pınarın gözü demektir Halk bunu Antep olarak değiştirmiştir Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921'de çıkartılan bir yasayla Gazi ünvanı verildi

İZMİR

Şehrin asıl adı "Smyrna"dır İzmir kelimesi smyrna'nın halk arasındaki kullanış şeklidir Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras'ın kızı Smyra'dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli'dir Kimi kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlar'dır (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir

İSTANBUL

MÖ 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir

Roma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla "Antion" olarak anıldı

Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi Şehre "Konstantin veya Konstanpolis" adı verildi Araplar "Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis" demişlerdir Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan "Stin-polis" deyimi kullanıldı İşte İstanbul bu "Stin-Polis" şehrinden türetildi

Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında "İslambol" adını verdiler Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi

KÜTAHYA

Frigler buraya "Katyasiyum veya Katiation" adını vermişlerdir Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştir

KONYA

İsa'dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St Paul burayı ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti Bu nedenle Hıristiyanlar ona, "İsa'nın tasviri" anlamına gelen "ikonyum" adını verdiler Abbasiler burayı alınca "Kuniye'ye" çevirdiler Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi

KOCAELİ

Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı buraya Kocaeli

KIRŞEHİR

Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur

KAYSERİ

Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler Yani İmparator şehri anlamına gelir Daha sonra Kayseri olarak halk arasında yayıldı

KASTAMONU

Şehrin eski adı "Tumana"dır Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti İşte Kastamonu Gas ve Tuman'ın birleşmesinden meydana gelmiştir

KARS

MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilmiştir Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelir

KAHRAMANMARAŞ

Asıl adı Markasi'dir Halk dilinde Maraş olarak değişmiştir Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca savunduklarından meclis tarafından ll Şubat 1922'de kahraman ünvanı verildi

KARAMAN

İlk ismi Laranda'dır Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi Karamanoğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman adı verildi

MUŞ

Bir rivayete göre süryanice'deki suyu bol anlamına glene Muşa'dan diğer bir rivayete göre ise Şehrin kurucusu "Muşet'den gelmiştir

MUĞLA

Eski adı "Mobolla"'dır Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir

MARDİN

Mardin adı Süryanice'de Marde'den geldiği rivayet edilir Romalılar "Maride" Araplar ise "Mardin" adını vermişlerdir Diğer bir rivayet göre ise kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelimesinden geldiği söylenmiştir

MANİSA

Yunanca Magnesya'dan gelmiştir Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdiler

MALATYA

Hititler döneminde buranın adı "Meliddu"dur Halk tarafından Malatya olarak değişmiştir

NEVŞEHİR

Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı "Muşkara" idi Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi

NİĞDE

İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimlerini vermişler Arap kaynakları şehre "Nekide veya Nikde" demişlerdir Halk ise şehre Niğde adını vermiştir

ORDU

Eski adı "Kotyora"dır Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştır

RİZE

Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır

SİİRT

Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anlamına geldiği söylenir Diğer bir ravayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidir

SİVAS

Adının nereden geldiği konusunda her hangi bir kayda rastlanmamıştır

SAMSUN

Eski adı "Amisos"dur Samsun ismi bu kelimenin halk arasından değiştirilmesidi

SAKARYA

Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır

TUNCELİ

Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli adı verilmiştir Yani tunçülkesi demektir

TRABZON

"Trapezus" sözcüğünden gelir Anlamı dörtköşe'dir

TOKAT

Eski adı "Komana Pontika"idi Tokat adının Pontika adının halk arasından değişmiş şeklidir

TEKİRDAĞ

Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır

URFA

Eski adı "Orhoe veya Orhai"dir Dah sonra Araplar tarafından "R"ya çevrilmiştir Bir diğer rivayete göre ise Kürtçeden gelmekte olup R yani güneş demektir Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kuruldu

UŞAK

Çocuk veya genç adının halk dilinden söylenişidir Bazı rivayetlere göre ise uşak (ayınla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği söylenmiştir

VAN

Van'ı Asur kraliçesi Semiramis kurdu Bundan dolayı şehre "Şahmirankent" adı verildi Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildi