Kudüm-Kudüm Nedir/Nasıl Çalınır/Nerelerde Kullanılır

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

Yarım küre biçiminde bir çift küçük davuldan oluşan ve İslam musikisinin önemli çalgılarından olan ?kudüm? dindışı ve mehter müziğinde ?nakkare? adıyla anılmakta idi

?Kudüm?ün çapları yaklaşık 28-30 cm civarındaki davulları dövme bakırdan yapılmış olup biri büyük diğeri küçük iki çanağa benzer

Yüksekliği ise yaklaşık 16 cm

olan çanaklar dibe doğru daralırlar

Büyüğünün ağzına iki küçüğünün ağzına bir milim kalınlığında deri gerilir

Kudüm çanağı, eskiden dut ağacından yapılırmış

Birisinin üzerine deve, diğerininkine de merkep derisi gerilir

Iki canagin büyüklügünün birbirinden farkli olmasinin sebebi icra sirasinda farkli tini elde etmek icindir

Tiz ses veren davul (tek) sola;

öbürü (düm) sağa konur

Daha ince bir derinin gerildiği 'tek' boyut olarak da 'düm'den biraz küçüktür

Devrilip sallanmalarını önlemek için simit denen içi pamuk doldurulmuş bir çift meşin halka üstüne oturtulurlar

?Kudüm`ün bakır gövdesi metalik tınıyı gidermek amacıyla çoğunlukla dıştan meşinle kaplanır

Zahve denilen, kemikten ya da tahtadan yapılmış, uçları yuvarlak iki değnekle, bu enstrümana yavaş yavaş vurularak usûl tutulur

Mevleviler arasında yaygın olarak kullanılır

Bununla ilgili olarak bir anekdot anlatılır

Anekdot, Yenikapı Mevlevîhanesi şeyhi Osman Selâhaddin Efendi'ye aittir

Yenikapı Mevlevîhanesi'nin yakınındaki bir köşkte,

düğün münâsebetiyle hazır bulunan müzik ekibinin çifte nâra {kudüm'e benzer}sı patlar

Çalan çingene, o civardaki mevlevîhanede bunu bulacağını düşünerek, oraya koşar

Kudumzenbaşı'dan kudüm ister

Ancak bu yaman çalgıcının isterken, "kudûm-i şerif" demeyip;

"çifte nâra" deyişi de canını sıkar

Ona "çifte nâra demezler, kudûm-i şerif derler" karşılığını vererek, kapıdan koğar

Sonra gidip, durumu şeyhe şikâyet eder

Rind bir zat olan Osman Selâhaddin Efendi,

"neşelerini kaçırmayaydın, vereydin" deyince

kudûmzenbaşı

"ama efendim kudûm-ı şerife,

bu çingene çifte na'ra diyor" diye mukabele eder

Şeyh Efendi de şu karşılığı verir:

"Zararı yok; o, çingene eline düşerse çifte nâra,

tekkeye gelirse yine kudûm-ı şerif olur"

Gel dergeh-i munlâya da bak gör ne safa var,

Her bir elem-i mühlike bin derd-i deva var

Efsâne-i zühhâd gibi zerk u riya yok

Avâz-ı kudüm u ney ü tanbur-ı neva var

Hüseyn Fahreddin Dede

10-07-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kudüm-Kudüm Nedir/Nasıl Çalınır/Nerelerde Kullanılır Yarım küre biçiminde bir çift küçük davuldan oluşan ve İslam musikisinin önemli çalgılarından olan ?kudüm? dindışı ve mehter müziğinde ?nakkare? adıyla anılmakta idi ?Kudüm?ün çapları yaklaşık 28-30 cm civarındaki davulları dövme bakırdan yapılmış olup biri büyük diğeri küçük iki çanağa benzer Yüksekliği ise yaklaşık 16 cm olan çanaklar dibe doğru daralırlar Büyüğünün ağzına iki küçüğünün ağzına bir milim kalınlığında deri gerilir Kudüm çanağı, eskiden dut ağacından yapılırmış Birisinin üzerine deve, diğerininkine de merkep derisi gerilir Iki canagin büyüklügünün birbirinden farkli olmasinin sebebi icra sirasinda farkli tini elde etmek icindir Tiz ses veren davul (tek) sola; öbürü (düm) sağa konur Daha ince bir derinin gerildiği 'tek' boyut olarak da 'düm'den biraz küçüktür Devrilip sallanmalarını önlemek için simit denen içi pamuk doldurulmuş bir çift meşin halka üstüne oturtulurlar ?Kudüm`ün bakır gövdesi metalik tınıyı gidermek amacıyla çoğunlukla dıştan meşinle kaplanır Zahve denilen, kemikten ya da tahtadan yapılmış, uçları yuvarlak iki değnekle, bu enstrümana yavaş yavaş vurularak usûl tutulur Mevleviler arasında yaygın olarak kullanılır Bununla ilgili olarak bir anekdot anlatılır Anekdot, Yenikapı Mevlevîhanesi şeyhi Osman Selâhaddin Efendi'ye aittir Yenikapı Mevlevîhanesi'nin yakınındaki bir köşkte, düğün münâsebetiyle hazır bulunan müzik ekibinin çifte nâra {kudüm'e benzer}sı patlar Çalan çingene, o civardaki mevlevîhanede bunu bulacağını düşünerek, oraya koşar Kudumzenbaşı'dan kudüm ister Ancak bu yaman çalgıcının isterken, "kudûm-i şerif" demeyip; "çifte nâra" deyişi de canını sıkar Ona "çifte nâra demezler, kudûm-i şerif derler" karşılığını vererek, kapıdan koğar Sonra gidip, durumu şeyhe şikâyet eder Rind bir zat olan Osman Selâhaddin Efendi, "neşelerini kaçırmayaydın, vereydin" deyince kudûmzenbaşı "ama efendim kudûm-ı şerife, bu çingene çifte na'ra diyor" diye mukabele eder Şeyh Efendi de şu karşılığı verir: "Zararı yok; o, çingene eline düşerse çifte nâra, tekkeye gelirse yine kudûm-ı şerif olur" Gel dergeh-i munlâya da bak gör ne safa var, Her bir elem-i mühlike bin derd-i deva var Efsâne-i zühhâd gibi zerk u riya yok Avâz-ı kudüm u ney ü tanbur-ı neva var Hüseyn Fahreddin Dede