İdeal Olan Ve İdeal Olmayan İmparator Fikirleri

Çin mitolojisinde ve genel olarak kültüründe ideal yönetici fikri büyük önem taşımaktadır Bu sebeple mitin ve tarihî gerçeklerin karışık olduğu ideal yöneticilerin hikâyeleri Çin mitolojisinda önemli bir yere sahiptir
Antik Çin tarihçilerinin kaydettiği önemli üç imparatora (San Huang) "Üç Hükümdâr" veya "Üç İmparator" dendiği de olur; bunlar aynı zamanda kutsal figürlerdir de Bu Üç Hükümdârdan ilki Fu Xi, Tai Haodur ve kendisine atfedilen zaman dilimi yaklaşık olarak MÖ 2900 civarıdır

Tanrıça Nü Wa'nın eşi ve veyahut kardeşi olarak çeşitli birçok kendine yer bulan Fu Xi'nin insanlara nasıl yemek pişirildiğini öğreten tanrısal hükümdâr olduğuna inanılırdı Sıklıkla bir yılanın vücuduna sahipmiş gibi betimlenen bu hükümdâr aynı zamanda eski tarihçiler tarafından ilk kez ağla balık tutmayı keşfeden kişi olarak da kaydedilmiştir

İkinci hükümdâr ise sabanı icat ettiğine ve insanlara ekin yetiştirmek için nasıl tarımsal alan açabileceklerini öğrettiğine inanılan, tarımın babası, Shen Nong, Yan Didir Kendisine atfedilen dönem yaklaşık olarak MÖ 2800 olan bu hükümdâr da tanrısal kökene sahipti ve bir insanın bedenine sahip olmakla birlikte bir kuşun kafasını barındırdığına inanılırdı Bu üç hükümdârdan sonuncusu, MÖ 2700 civarında yaşadığı atfedilmiş olan, Xian Yuan, Huang Didir



Sarı İmparatoru gösteren bir betimleme

Sarı İmparator olarak da anılan hükümdârın Çin halkının atası olduğuna inanılırdı Genellikle hikmet sahibi bir kişi olarak tanımlanan Huang Di'nin insanlara nasıl kayık, ok ve yay yapılacağını mucidi olmasının yanı sıra yazının da babası olduğuna inanılırdı Her ne kadar genellikle bu isimler Üç Hükümdâr olarak anılsa da, farklı isimleri barındıran Üç Hükümdâr listelerine de rastlamak mümkündür Bazı kaynaklarda Üç Hükümdârın sırasıyla Fu Xi, Nü Wa ve Shen Nong olduğu kaydedilirken bir başka kaynakta Üç Hükümdârdan ikincisinin Suiren olduğu kaydedilmiştir

Çin mitolojisindeki ideal yönetici fikri açısından önem taşıyan bir başka kavram da Beş İmparator (Wu Di) kavramıdır Buna göre adı anılan Beş İmparatorun ilki Sarı İmparatorken diğer dördü şu isimlerdir:

Gao Yang, Zhuan Xu (MÖ 2500 dolayları): Sarı İmparator lakaplı Huang Di'nin torunu olduğuna inanılan bu imparatorun cennet ile dünya arasındaki bağlantının yok edilmesini emrettiğine inanılır ve kendisi sert bir yönetici olarak tanımlanırdı

Gao Xin, Di Ku (MÖ 2400 dolayları): Yeni birçok çalgının icat edilmesini emrettiğine inanılır ve Zhuan Xu'nun kuzeni olarak tanıtılır

Yao, Tang Di Yao (MÖ 2300 dolayları): Sade ve mütevazi bir yaşam yaşadığı düşünülen Yao, özellikleri hasebiyle Konfüçyüs tarafından örnek bir yönetici olarak anılmıştır Mitlere konu olan bir başka yönü de, yönetmeye uygun olmayan oğlu yerine oğlu olmayan birisini kendisine varis ilan etmesidir

Shun, Yu Di Shun (MÖ 2300 dolayları): Konfüçyüs taraftarları tarafından övgüye mazhar olan bir başka imparatordur ve İmparator Yao'nun halefidir Dongyi olarak geçen imparatorun Çin'i 12 eyalete böldüğü belirtilir Mitlere göre cennettekiler tarafından korunurdu

Bunların dışında, Yu Di Shundan sonra geldiğine inanılan ve Xia HanedanlığınınDa Yu (Büyük Yu, MÖ 2200 dolayları), Beş İmparatorun son iki imparatoru olan (ve zaman zaman da İki İmparator olarak anılan) Tang Di Yao ve Yu Di Shun ile birlikte Konfüçyüs tarafından övülmüş, Bilge Krallar olarak anılmış ve bu fikriyatta örnek yöneticiler olarak addedilmişlerdir Bazı kaynaklardaysa Sarı İmparator yerine Shaohao, Beş İmparatordan biri olarakgeçer



İmparator Yao'yu gösteren bir betimleme

İdeal imparatorun yanı sıra Çin mitolojisi kötü imparator fikrini betimleyecek isimleri de içermektedir Kötü imparatorlara dair mitler genelde hazin sonlara sahiptirler ve böylece ilâhî güçlerin kötü imparatorları cezalandıracağı ve bozunmanın, ahlâkî tahrifin hanedanların, imparatorların sonu olacağı fikri mitolojide kendisine yer edinir Bilge Krallardan sayılan İmparator Yao'nun oğlu ile ilgili mit imparator olmaya uygun olmayacak karakter ve bu karakterdeki veliahtlara dair önemli bir mittir Mite göre oldukça mütevazi ve bilge olan Yao'nun oğlu ve veliahtı Dan Zhu babasından farklı olarak çok kötü bir ahlâka sahipti, bencil ve müsrifti Hizmetkârlarını çok çalıştırır, ölçüsüz davranırdı Onun davranışlarına örnek olarak garip bir hikâye anlatılır: Yao oğluna satranç oyununu öğrettiğinde, Dan Zhu normal bir satranç tahtasında taşlarla oynamak yerine, büyük bir araziyi satranç tahtası olarak kurmuş, satranç taşları yerine de canlı filleri ve gergedanları kullanmıştır Babası İmparator Yao onun uygunsuz hareketlerinden bıkarak onu güneye sürgüne gönderir, veliaht prens ise buna çok kızar ve babasına karşı ayaklanır Bununla birlikte, mitlere göre savaş konusunda da çok yeteneksiz olduğu için ordusunu kaybeder ve yenilgisi üzerine intihar eder Yine mitlere göre Dan Zhu'nun ruhu bir kuşa dönüşmüştür ve artık Zhu olarak isimlendirilen bu kuş kötü yönetilen ülkelerde bir işaret olarak görünür Yao ise kendine veliaht olarak, asilzade olmayan Shun'u seçer Çin mitolojisindeki hakim yönetici ve yönetim vurgularında, kötü yöneticiler veya yönetici adayları ve ahlâkî bozunma sadece yöneticinin veya yönetici adaylarının sonunu getirmekle kalmaz, tüm bir hanedanın sonunu getirebilecek şekilde yer alır Eğer ahlâkî bozunma ve ilgili yöneticinin uygunsuz hareketleri belirli bir seviyeyi aşarsa, mitlere göre ilâhî güçler devreye girer ve tüm bir hanedanın sonunu getirirler Bu bağlamdaki en önemli mitlerden biri Shang Hanedanlığının son imparatoru Zhou Xin hakkındadır Mitlere ve tarihî bilgilere göre Zhou Xin bir tiran ve zalimdir Zalimliklerine dair yazınlarda farklı örnekler verilmiştir; örneğin insanları canlı canlı kestirip anatomilerini incelediğinden bahsedilmiştir Kaynaklara göre sonunda halk ve Zhou Prensi imparatora karşı ayaklanır ve muzaffer olurlar; bu Zhou Xin'in yanı sıra Shang Hanedanlığının da sonu olur ve Zhou Hanedanlığı başa geçer