İlk Meclis Duvarına Asılan Ayet-İ Kerime

23 Nisan 1920’de açılan TBMM'nin duvarına levha halinde asılan ayet-i kerime, aslında resmi özel tüm kurumların ve şirketlerin toplantı salonlarına asılması gereken anlam içeriyor İşte tüm ayrıntıları ile ilk Meclis'ten manzaralar

Ankara’da 23 Nisan 1920’de açılan ilk Meclis’in duvarına, aslında resmi özel tüm kurumların ve şirketlerin toplantı salonlarına asılması gereken bir ayet asılmıştı
Nitekim ilk Meclis’in açıldığı gün Meclis duvarına, Kur’an-ı Kerim’in 42 suresi olan Şûrâ suresinin 38 ayetinde geçen ve “İşlerini istişare ile yürütürler”, anlamına gelen (Ve emruhum şûrâ beynehüm) ilahi kelamı bir levha halinde asıldı Hakikaten ilk Meclis öyle çalıştı Tüm işlerini ciddi bir meşveret ile danışarak yaptı
Muhalefetin Anayasa değişiklik tekliflerinin görüşüldüğü Meclis çalışmalarını sabote etmeye yönelik girişimleri, ilk Meclis’in çalışma ciddiyetine ne kadar ihtiyacımız olduğunu da gösterdi
TBMM, 23 Nisan 1920-16 Nisan 1923 tarihleri arasındaki I Dönem çalışmaları sırasında 2 yıl 11 ay 21 gün (toplam 1088 gün) faaliyette bulundu 338 kanun çıkardı Bunun dışında Başkanlığa 78 gensoru önergesi sunuldu 625 soru önergesi verildi I Dönem Türk Parlamento Tarihinde milletvekillerinin dönemin kısalığına rağmen kürsüde en çok söz aldıkları ve konuştukları dönem oldu Konuşma sayısı 2027’si gizli oturumlarda olmak üzere 13 bine varmakta ve bir gün içinde kürsüye çıkan milletvekili sayısı günlük ortalama 24’ü bulmaktaydı
Bu dönem zarfında 552 birleşimde 1039’u açık, 238’i gizli, 19’u kısmen açık kısmen gizli toplam 1296 oturum hâlinde toplantı gerçekleşti TBMM’nin gizli oturumlarının özellikle cephelerde sıcak savaşın yoğun olarak yaşandığı zamanlara denk gelmesi, gizliliğe ne kadar önem verildiğini göstermesi ve devlet ciddiyetinin ne kadar ön plânda tutulduğunu yansıtması açısından dikkat çekicidir
Sayın Bülent Arınç’ın Meclis Başkanı iken 23 Nisan 2003 tarihinde verdiği bilgilere göre, Mebusların yaklaşık yüzde 60'ı yabancı dil biliyordu Bunların yarısı da birden fazla dil biliyordu
İlk Meclis’in milletvekillerinin istatistiki bilgilerine bakıldığında, memurların % 27, eşrafın % 14, serbest meslek sahibinin % 13, askerin % 13, din adamının % 11 oranında olduğu görülür Ülkenin o zamanki eğitim durumu göz önüne alındığında Meclis'in son derece yüksek bir entelektüel seviyeye sahip olduğu görülür
İlk Meclis’teki milletvekillerinden 92 tanesi Son Osmanlı Meclisi Mebusan'ın üyeleridir Bunların 14 tanesi Malta'da İngilizlerin sürgüne gönderdiği ve bir şekilde oradan kaçarak gelen mebuslardı Bu kişiler, Meclisi Mebusan'ın geleneğini, kurallarını ve havasını ilk Meclise taşıdılar İlk Meclis'te kullanılan iç tüzük Osmanlı Meclisi Mebusanı'nın tüzüğüdür ve 7 yıl yürürlükte kalmıştır İlk Meclis Başkanı seçiminde, Mustafa Kemal Paşa ile yarışan ve sonra onun yardımcısı olan iki kişi, Mevlana Hazretlerinin soyundan gelen iki çelebiydi Meclisin içi tam bir Anadolu fotoğrafıydı Etnik açıdan, kültürel açıdan, inanç açısından Anadolu'nun aynasıydı
İlk çıkarılan kanun
İlk Meclis’te çıkarılan ilk kanun, aslında Osmanlı Meclisi Mebusan'ın son gündem maddesiydi Ancak işgal kuvvetleri Meclisi Mebusan'ı kapatınca son madde İlk Meclis'in birinci gündemi olarak tekrar görüşüldü ve karara bağlandı Bu aynı zamanda iki Meclis arasında bir bağın olduğunu ve millet iradesinin kesintiye uğramadığını göstermekteydi
Kanunun metninde dikkat çeken bir başka nokta üzerine yazıldığı kağıttı Kanun, bir bakkal defterinin sayfalarından bile daha zayıf bir kağıda elle yazılmıştı Yokluk içinde çalışan ama yine de devlet ciddiyetini ve onurunu her şeyi ile koruyan ve uygulayan bir Meclis vardı
Yazımızı, ilk Meclis’in açılış gününe dair notlarla bitirelim
Mustafa Kemal Paşa, 22 Nisan 1920’de bütün vilâyetlere bir tamim yayınladı Mübarek bir gün olduğu ve hayırlara vesile olacağı düşüncesiyle Meclis’in 23 Nisan Cuma günü açılacağını açıkladı
23 Nisan 1920 günü geldiğinde Hacı Bayram Camii’nde büyük bir kalabalık toplandı Cuma namazının kılınmasının ardından cemaat cami avlusundaki yerini aldı En önde yeşil örtülü bir rahlenin üstüne konulmuş olan Kur’ân-ı Kerîm’i ve Lihye-i Saadet’i başının üstünde taşıyan bir kişi vardı Törene katılmış olanların geçeceği yolun iki tarafına halk ve asker sıralanmıştı Yavaş yavaş yürüyen ve her tür insandan meydana gelmiş olan bu alay, tekbir getire getire Meclis’in toplanacağı binanın önüne geldi ve durdu
Meclis salonunda herkes yerini aldıktan sonra hocalar, dua ayetlerini hep bir ağızdan okudular Bir kısmı da Buharî okuyordu Camide indirilen hatimlarin duaları da burada yapıldı Hacı Bayram Velî Türbesinden alınan Sancak, kürsüye dikildi Rahle üstünde getirilen Kur’an-ı Kerim ve Sakal-ı Şerif te kürsüye kondu
Dualar okunduktan ve kurbanlar kesildikten sonra milletvekilleri binaya girdiler Meclis saat 1445’te milletvekillerinin en yaşlısı (Reisi Sin) olan Sinop milletvekili Şerif Beyin bir konuşmasıyla açıldı Bu kısa konuşmanın son cümleleri, “Milletimizin dahili ve harici istiklâl-i tam dahilinde mukadderatını bizzat deruhte ve idare etmeye başladığını bütün cihana ilân ederek Büyük Millet Meclisi’ni açıyorum” oldu
Meclis’in açılışının ertesi günü, yani 24 Nisan 1920’de beş oturum yapıldı Bunlardan dördüncü oturum gizli yapıldı Meclis’in beşinci oturumunda Mustafa Kemal Paşa 110 oyla birinci başkan seçilirken, Celâlettin Arif Bey 109 oyla ikinci başkan seçildi Celâlettin Arif Bey, Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın başkanıydı İstanbul’un işgali üzerine Anadolu’ya geçmişti
(Konu hakkında ayrıntılı bilgi için: Türk Kurtuluş Savaşı, Osman Özsoy, Timaş Yayınları kitabına bakılabilir 0212 511 24 24)
İşlerini istişare ile görme ve ona göre kararlar alma halis niyeti ile yola çıkan ilk Meclis’in bu yaklaşımını günümüzdeki Meclis’te benimsemelidir Meclis’i çalışamaz hale getirmeye yönelik görüntüler bu Meclis’e yakışmamaktadır
Bu ülke için gayret gösteren tüm geçmişlerimizin ruhu şad olsun