Romanesk Sanat

ROMANESK SANAT

Avrupa'da ortaçağda mimarlık,resim ve heykel sanatlarında birbirini izleyen iki üsluptan birincisi En yüksek düzeyine 1075-1125 arasında ulaşan bu üslubun yerini 12yüzyılın ortalarından sonra gotik üslup almaya başlamıştırRomanesk sanat,Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Avrupa'nın siyasal kararlılığı ilk kez kavuştuğu Xyüzyılın ürünüdürÖnce yalnız mimarlık için kullanılan ama daha sonra öteki sanatları da kapsayan romanesk deyimi bir bakıma Roma,Karolenj,Otto dönemi,Bizans ve yerel Germen sanat geleneklerinin birbiriyle kaynaşmasını anlatırEn önemli sayılan yapıtları Fransa'da gerçekleştirildiyse de ,romanesk sanat Bizans geleneğini sürdüren bir iki Doğu Avrupa ülkesi dışında bütün Avrupa'ya yayıldıBu yaygınlık nedeniyle sayısız yerel yorumlar da ortaya çıktı

Romanesk mimarlık büyük ölçüde manastırların yönetiminde geliştiği için kesişlerin beğeni ve isteklerine göre de bir yerden ötekine büyük değişiklikler gösteriyorduAma kapı,pencere ve arkadlarda yarım daire biçimli beşik kemerlerin ,döşemeleri taşımak için beşik ve çapraz tonozların,kemer yüklerini karşılamak amacıyla çok kalın dış duvarların ve kalın ayakların kullanılması bütün yapılarda rastlanan ortak özelliklerdirFransa'da geliştirilen iki kilise planı yaygın biçimde kullanıldıBunların her ikisi de ilk Hıristiyan bazilikalarının planının genişletilmesine dayanıyor,ışınsal düzenlenmiş şapellerle ambülatuvarlarla ve yan neflerin üzerine gelen galerilerle donatılıyor,batı yüzlerinde de çan kuleleri yapılıyorduBu yapıların içinin bölümlere ayrılarak düzenlenmesi de o dönemdeki dinsel dünya görüşünün bir ifadesi,hatta belki de bir ölçüde feodal hiyararşinin yansımasıydıRomaneks mimarlığının en önemli ( aynı zamanda onu Gotik mimarlıktan ayıran) özelliği,boşluğun heykel gibi ele alındığı meakn düzenleme analıyışıydıGotiğe özgü sivri kemerlerin görülmeye başladığı geç dönem yapıları bile,eğer etkileri iç mekan düzenlenmesinden kaynaklanıyorsa ,romanesk sayılır

Romaneks dönemin özelliklerinden biri de yaklaşık 600 yıllık bir aradan sonra yapılarda heykele yeniden yer verilmeye başlamasıydıKatedrallerin büyük kapıları çevresinde sütun başlıklarında Hıristiyan mitolojisini anlatan kabartmalar yapılıyorduDoğal nesneler,gücünü soyut çizgilerden ve dışavurumcu bir biçim bozma yaklaşımından alan görsel imgelere dönüştürülüyorduBu yoğun ve dinsel anlam yüklü sanat izleyen gotik dönemin daha ince ve yumuşak sanat anlayışıyla tam bir karşılık halindeydi

Romanesk dönem resim sanatının en önemli örnekleri kiliselerin duvarlarını süslemek amacıyla üretildiGünümüze kalan parçalardan bu duvar resimlerinin de heykel sanatındakine benzer bir anlayışla ele alındığını göstermektedirKitap resimlerinde de çizgisel bir stilizasyon eğilimi görülüyorduHem heykel,hem de resim sanatı benzer kaynaklardan esinleniyorduO çağın ilahiyatı ,Kitabı Mukaddes'te yer alan olaylar azizlerin yaşamları her iki sanat dalında da ele alınan ortak konulardı

Kaynak:AnaBritannica cilt 26 frmsinsinet için derlenmiştir