Horon'un Kökeni Ve Kelime Anlamı Nedir? Horu Mu, Horon Mu? Horon Kökeni Türk Müziği

Horon'un Kökeni Ve Kelime Anlamı Nedir? Horu mu, Horon mu? Horon Kökeni Türk Müziği
Horon'un Kökeni Ve Kelime Anlamı Nedir? Horu mu, Horon mu? Horon Kökeni Türk Müziği

Horon'un Türk müziğinin adı ne????????????????????

LÜTFEN CEVAP!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!11

Horon'un Kökeni Ve Kelime Anlamı Nedir?

Türkler, tarihin akışı içinde Orta Asya'dan batı dünyasında doğru akarken, hiç kuşkusuz sosyal kültürel özelliklerini de birlikte götürmüşlerdir Yoğun göç dalgaları ve tutulan yeni ''yurtluklar-vatan''da karşılaşılan değişik ulus ve halklarla da etkileşimde bulunmuşlardır 1071 öncesi ve sonrasında Anadolu'ya akmaya başlayan Türk-*Budun-Boy ve Oymakları çok kısa bir zaman diliminde Anadolu'yu Türkleştirip, İslamlaştırırlar Yalnız Türkler, Anadolu'nun ötesindeki Türk ellerinde İslamiyet'i her ne kadar benimsememişlerse de eski ''Gök dinleri'' ya da ''şamanist'' inanımlarının kalıntılarını çağımıza dek yaşatabilmişlerdir Bugün Anadolu'nun kırsal ve dağlık kesimlerinde, Orta Asya'nın kültürel özelliklerini şamanist inanımlarını görmek mümkündür

Oğuz Türkleri 12 yy'dan itibaren sürekli ve yoğun bir şekilde Karadeniz yöresini yurt tutmaya başlarlar 200 yıl içerisinde bu olgu tamamlanır, tüm Karadeniz yörelerini fetheden ve Türkleştiren Oğuz Türklerinden olan ''ÇEPNİLER''ir Çepniler, bu yöreyi kıyı çizgisine paralel olarak doğu-batı yönünde fethederken Anadolu'nun iç kesimlerinden de diğer Türk boy ve oymakları Erzincan, Gümüşhane ve Harput dolaylarından sahile akmaya başlarlar 1461 yılı başlarında iç kesimlerden gelen 100000 Çepni Türk'ün Giresun-Trabzon arasına yerleştirildiğini, yine Yavuz Sultan Selim'in Trabzon'da, Şehzadeliği sırasında İran'da Şah İsmail'in kılıcından kaçan Akkoyunlu Türkleri'ni de Rize-Trabzon arasındaki yörelere yerleştirildiğini tarihi kaynaklardan biliyoruz Yöreye yapılan bu tarihi göç Doğu Karadeniz'in kısa bir zaman içinde Türkleşmesini sağlar

Türkler Doğu Karadeniz bölgesine yerleştiklerinde yabancı olmadıkları bir doğa parçasıyla karşılaşırlar Yöre çok engebeli, sarp, dik ve dağlıktır Öte yandan bölgeyi kuzey yönünde baştan başa kuşatan, sürekli dalgalı ve hırçın bir deniz vardır Bu acımasız özellikleri içeren bir doğa üzerinde mücadele veren insanların tipik, yöreye özgü Folkloru ve Halk Oyunları da böylece oluşur

Romanya'da düğünlerde oynanan halk danslarına ''Gagauz Türkleri ''nce ''horon" denilmektedir Yine eski bir Bulgar ve Peçenek Türklerinde varolması dikkate şayandır Öte yandan Erzincan, Malatya, Siirt ve Afyon'da birer yerin adı ''Horon''dur

Yunan XOGOS kelimesi ile büyük bir benzerlik gösteren horonun nereden geldiği hakkında bazı fikirler ortaya atılmıştır Bunlardan birisi Yunanlıların Karadeniz'in doğu sahillerine yerleşmiş olması, bir diğeri ise; horonun kemençe gibi Cenevizlilerden kalmasıdır Gerçekten Fransa'da ''Carole'' adı ile tanınmış bir oyun vardır ki bir halka oluşturularak oynanırdı ''Carole'' kelimesini Fransızca sözlükler bozuk Latince ''Carola'' olarak gösteriyorlardı Ancak, bu kelimenin diğer şekilleri olan ''Harol , Horol'' kelimeleri ve oyunun kalabalık oynanması dikkate alınırsa, Fransız oyunu ile Doğu Karadeniz oyunu (Horon) arasında şaşırtıcı bir benzerlik göstermektedir O halde Yunanca

XOGOS nedir?

HOGOS -Hora, raks, dans Yunanca- Türkçe sözlükte;

1 Takım, grup

2 Bir kilisenin görevlilerinden oluşan kilise korosu

3 Kilise görevlilerinin kilisede durdukları yer

Şimdi karşılaştırmaya geçelim:

a XOGOS kelimesinde ''topluluk'' esas olarak görülüyor Bu Karadeniz horonlarında da böyledir

b XOGOS kelimesinin üçüncü maddesi ''kilise görevlilerinin kilisede durdukları yer'' dir Kelimenin bu anlamı ile Carole kelimesinin ikinci anlamı olan ''Halka şeklinde oynanan oyun'' arasında açıkça görülen bir ilişki vardır

Mimari ve kuyumculukta daire teşkil eden birçok şeye ve 18 yy'da kilisedeki koro dairesine Carole deniyordu

Yukarıdaki karşılaştırmalar gösterir ki, Horon, Carole ve kelimeleri arasında bir anlam birliği oluşturur

Şimdi de bunlarla ilişkili olan diğer bir kelime üstünde duralım

Xor (hor) veya Kör -Destan söylenirken nakarat

xoroy (horoy)-Sırayla durmak (Pekarski-Yakut sözlüğü)

Esas vasıfları ''topluluk'' olan bu Yakutça kelimeler ile Karadeniz horonu, Fransız

''carole''sı ve Yunanca XOGOS arasındaki anlam birliğini tespit ettikten sonra yukarıdaki araştırmalarımızı şöylece özetleyebiliriz:

Horon, Carole, XOGOS ,Hor, Kör, Horoy kelimeleri birbirlerinden ayrı olmayıp, aynı Hor kökünün muhtelif şekilleridir

Bu açıklamalarla yöredeki ''horom'' ve ''horon'' kelimelerinin kullanımı arasında benzerlik olduğu görülmektedir Horom; mısır saplarının ve çayır (ot) 'ların 10-15 kucak bir araya getirilerek dikey durumda yığılıp, tarlada bulunan ''KABAK DEVEKLERİ'' ile üst kısımdan bağlanmasıdır Başka bir deyişle daire (halka) şeklinde sıkıca bağlamaktır

Yöre oyunlarını oynarken bir arada toplanarak sıkıca elele tutup daire halinde horon kurmalarındaki şekil ve benzerlik Horon ile Horom sözcüğünün gerek mana gerekse kelime yapısı bakımından birbirini tamamlamaktadır Horona başlarken ''Hayde bir horom kuralım'' sözü, bir araya toplanıp, sıkıca birbirimize bağlanalım demekten başka bir şey değildir

Horonların Oynandığı Yerler Ve Etkilendiği Unsurlar

Horonlar neşeli zamanlarda; Bayram, düğün, dernek, askere uğurlama ve arkadaşlar arasında düzenlenen eğlencelerde oynanır

Yürekleri dolduran coşkular, sevinçler buralarda horona dönüşür Nerede bir durak, bir oturak yeri varsa orası ''HORONDÜZÜ'' dür üstünde horon oynanmayan tek bir düzlük yoktur Karadeniz'de

Horon Karadenizin soluk alışı, yürek atışı, dalgalanışıdır

Horon doğa ile insanın elele, kol kola şahlanışıdır

İneğiyle, çadırıyla, çoluğu-çocuğuyla, silahıyla, giysisiyle dağlara çıkması, yol boyunca yol havalarının kemençe ve davul-zurna eşliğinde çalınıp söylenmesi, horon oynaya oynaya yolların bitirilmesi ve yayla düzüne silah atarak, nara atarak ve tabi ki horon oynayarak (sallama ritminde) kollar halinde girmeleri, halka içinde saatlerce horon oynamaları bahara olan özlemin coşkuya dönüşmesi, dile gelmesidir

Karadeniz'e özgü horonun yapısında tarım kültürünün varlığı apaçık ortadadır Horonda görülen öne eğilmeler ve kolların öne uzatılıp sallandırılması; tarlada kazma ile çapa yapılması gibidir Horoncuların el tutması ve hamle yapmaları ile belcilerin ''VOL ATMA'' hamleleri aynıdır

Karadeniz'de yalnız başına iş yapmak çok zor olduğundan horon; Karadenizlinin her işte elele verilmesini, birlikte çalışmaya duyduğu ihtiyacı anlatmasıdır

Doğa yapısının sert ve dağlık oluşu, denizinin ve havasının kararsızlığı horon oyunlarında göze çarpar

''Mısır Gumulları hep, beraber bağlanır;
İşte, horoncular da, öyle halkalanırlar

Dizili horon ise, bel bellmek gibidir;

Tavaya birer birer, hamsi dizilmesidir

Omuz titretmeleri, hamsi can çekişmesi;

Çıkarılan o sesler, rüzgarın ıslık sesi

Hele o silkenmeler, ağaçlarda fırtına;

O çabukluk benziyor, martı kanatlarına

Dalgalar gider-gelir, bir kararda durmazya;

Horoncular da öyle, uyar davul zurnaya

Kemençe; horonun sevgi küpü, kaşığıdır;

Neş'eli zannederler, en garip aşığıdır

Horon; yağmur duası, horon, çareye koşmak;

Zafer için zıplamak,, yahut suyu okşamak

Horon; tetikte dumrak, kayık küreği çekmek;

Horonda alın teri, horonda emek çekmek

Horon bayram yapmaktır, halk murada erince;
Canlanmayan var mıdır, oynayanı görünce

Bu sevinç gösterisi, hem bolluk, hem bereket,
Dağ-bayır, iniş-çıkış, elbet lazım hareket

Horon deyince akla Akçaabat geliyor,
Bunu hem Türkiye ve hem de Dünya biliyor

Karadeniz horonu, horonların beyidir,
Karadenizli korkmaz, eğlenceden bellidir

Fişek, saat ve çizme seferberlik işidir,
Kalleşlik edenleri hesaba çekişidir

Horon, bir oyun değil, bir folklor kanunudur,
Oyna horoncu oyna,i horon, milli konudur ''

Horonlar Üç Bölümden Oluşur

1 DÜZ HORON BÖLÜMÜ: Horon oynanmaya başlarken ağır tempoda oynanır Bundan ötürü oyunun bu bölümüne ''ağır horon bölümü'' de denir Oyun halkası saat ibresinin tersi yönünde döner Söylenen türkülere ellerle tempo tutulur Müzik ne kadar yüksek tempolu çalınırsa, oyuncular da o kadar kıvrak ve hareketli olurlar Ritim arttıkça vücut dikleşir, kollar yukarıya kalkar Gelen komutla ''yenlik yenlik'' ''alaşağı'' ya da ''ufak ufak'' diğer oyuncular da uyarılarak doğrudan sert bölüme geçildiği gibi yenlike bölüme de geçilir

2 YENLİK BÖLÜMÜ: Kollar aşağıya iner, dizler kırık ve bel kısmı dizlerin açısında öne doğru eğiktir Kol çıkarmalar ve omuz sallamalar bu bölümde ön plandadır Adımlar geriye, yana ve öne basarak belli alan içinde gezinilir Vücudun yapmış olduğu çalımlar yumuşak ve hafiftir Oyunun ritmi düz horon bölümüne oranla biraz daha hızlıdır Komutçudan gelen ''alaşağa'', ''aloğlum'', ''kimola'', ''taktum'', ''yıkoğlum'' veya ''ıslık'' şeklinde gelen komutla sert bölüme geçilir

3 SERT BÖLÜMÜ: Diğer bölümlere nazaran hareketler daha sert ve canlıdır Omuz sallamalar daha seri, ayaklar yere daha sert basar Oyunun en gösterişli, temposunun oldukça yüksek olduğu ve oyuncuların tüm yeteneklerini ortaya koyduğu bir bölümdür Oyuna devam edilecekse tekrar düz horon bölümüne geçilir

Türkler tarihin akışı içinde Orta Asya'dan batı dünyasında doğru akarken hiç kuşkusuz sosyal kültürel özelliklerini de birlikte götürmüşlerdir Yoğun göç dalgaları ve tutulan yeni ''yurtluklar-vatan''da karşılaşılan değişik ulus ve halklarla da etkileşimde bulunmuşlardır 1071 öncesi ve sonrasında Anadolu'ya akmaya başlayan Türk-*Budun-Boy ve Oymakları çok kısa bir zaman diliminde Anadolu'yu Türkleştirip İslamlaştırırlar Yalnız Türkler Anadolu'nun ötesindeki Türk ellerinde İslamiyet'i her ne kadar benimsememişlerse de eski ''Gök dinleri'' ya da ''şamanist'' inanımlarının kalıntılarını çağımıza dek yaşatabilmişlerdir Bugün Anadolu'nun kırsal ve dağlık kesimlerinde Orta Asya'nın kültürel özelliklerini şamanist inanımlarını görmek mümkündür

Oğuz Türkleri 12 yy'dan itibaren sürekli ve yoğun bir şekilde Karadeniz yöresini yurt tutmaya başlarlar 200 yıl içerisinde bu olgu tamamlanır tüm Karadeniz yörelerini fetheden ve Türkleştiren Oğuz Türklerinden olan ''ÇEPNİLER''ir Çepniler bu yöreyi kıyı çizgisine paralel olarak doğu-batı yönünde fethederken Anadolu'nun iç kesimlerinden de diğer Türk boy ve oymakları Erzincan Gümüşhane ve Harput dolaylarından sahile akmaya başlarlar 1461 yılı başlarında iç kesimlerden gelen 100000 Çepni Türk'ün Giresun-Trabzon arasına yerleştirildiğini yine Yavuz Sultan Selim'in Trabzon'da Şehzadeliği sırasında İran'da Şah İsmail'in kılıcından kaçan Akkoyunlu Türkleri'ni de Rize-Trabzon arasındaki yörelere yerleştirildiğini tarihi kaynaklardan biliyoruz Yöreye yapılan bu tarihi göç Doğu Karadeniz'in kısa bir zaman içinde Türkleşmesini sağlar

Türkler Doğu Karadeniz bölgesine yerleştiklerinde yabancı olmadıkları bir doğa parçasıyla karşılaşırlar Yöre çok engebeli sarpdik ve dağlıktır Öte yandan bölgeyi kuzey yönünde baştan başa kuşatan sürekli dalgalı ve hırçın bir deniz vardır Bu acımasız özellikleri içeren bir doğa üzerinde mücadele veren insanların tipik yöreye özgü Folkloru ve Halk Oyunları da böylece oluşur

Romanya'da düğünlerde oynanan halk danslarına ''Gagauz Türkleri ''nce ''horon" denilmektedir Yine eski bir Bulgar ve Peçenek Türklerinde varolması dikkate şayandır Öte yandan Erzincan Malatya Siirt ve Afyon'da birer yerin adı ''Horon''dur

Yunan XOGOS kelimesi ile büyük bir benzerlik gösteren horonun nereden geldiği hakkında bazı fikirler ortaya atılmıştır Bunlardan birisi Yunanlıların Karadeniz'in doğu sahillerine yerleşmiş olması bir diğeri ise; horonun kemençe gibi Cenevizlilerden kalmasıdır Gerçekten Fransa'da ''Carole'' adı ile tanınmış bir oyun vardır ki bir halka oluşturularak oynanırdı ''Carole'' kelimesini Fransızca sözlükler bozuk Latince ''Carola'' olarak gösteriyorlardı Ancak bu kelimenin diğer şekilleri olan ''Harol Horol'' kelimeleri ve oyunun kalabalık oynanması dikkate alınırsa Fransız oyunu ile Doğu Karadeniz oyunu (Horon) arasında şaşırtıcı bir benzerlik göstermektedir

HORON

İkizdere yöresinde yaşantının önemli kısmını oluştururdu Dede, baba, kaynana, torun, kız veya gelinin bir horonda buluştuğu çok olurdu Geçmişin temel eğlencesi, horon ile türkülerdi

Horon; Horon oynamak, horon kurmak, horon çevirmek, horona durmak, horon yapmak ve horon vurmak adlarıyla yörede bilinir

Şor Türklerinde or: Ot biçme (Şor Sözlüğü, Nadejda N Kupreşko Tannagaşeva-Doç Dr Şükrü Haluk)

Hakas Türklerinde oram: Kıvrım, büklüm (s 325, Örnekli Hakasça-Türkçe Sözlük) Yine Hakas Türklerinde horim: Yüksek kaya

Özbekçe orım: Hasat Orım-yığum: Ürün kaldırma (s 196, Özbekistan Türkçesi-Türkiye Türkçesi)

Divan�da orom: Ot kesimi, orum-bi: Bir orakta çıkarılan ot

Kazakça oram: Paket (s 212, Kazak Türkçesi Sözlüğü)

Tuva Türklerinde horum: Taş yığını (s 52, Tuva Türkçesi Sözlüğü, Ekrem Arıkoğlu-Klara Kuular)
Azerice hora: Biçilmiş otun yerinde biten taze ot Horum: Biçilen otların belirli büyüklükte kümelenerek bükülüp bağ haline getirilmesi (s 654, Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü, Seyfettin Altaylı)

İkizdere�de horom: Kesilen otların bir çeşit sıkıştırılmış ve paketlenmiş şekli (Horomlardan yapılan ot yükü, özellikle uzak mesafelerde sırtta taşınırken bozulmazdı)

Horom, Doğu Karadeniz�de aynı anlamda yaygın kelime

Horon, şekil olarak çayırda ve horom yapımında yapılan işleri yansıttığı için, orom veya horom kelimesinden gelmesi en geçerli ve mantıklı ihtimaldir Çünkü her folklor, çevre şartlarından bire bir etkilenir

Bazı izahatlarda horonun Yananca olduğu ve kilise korosundan geldi anlatılır Horonda en önemli figürler, ayak hareketleridir Ayak hareketlerinin sesi, kilisenin ilahi havasına katkısı ne olabilir? Kilisenin manevi, kasvetli ve ağır havası ile horonun coşkusunu ve neşesini bir arada düşünebilmek mümkün mü? İsimleri benzer olsa da, kilise korosuyla Karadeniz horonunu bir arada düşünmek çok gülünç olur
Gürcücede Horomi: Erkek dans adı Rumca hora, horom Yunanca horos: Dans, raks, balo, oyun, koro Rusça hor: Koro (Rusça-Türkçe Sözlük, Fono)

Lazca horon, hoğoni
Hopa Hemşin�de ğoron
Gagauz Türklerinde horu: Hora (bir halk oyunu) Horoya girme: Hora oyununa katılmak (s 118, Gagauz Türkçesinin Sözlüğü, Prof NA Baskakov)

Karaçay-Malkarlar Türklerinde horur: Eski Karaçay Şaman törenlerinde dans eden genç kız (s 221, Karaçay- Malkar Türkçesi Sözlüğü, Dr Ufuk Tavkul)

Kuman Türklerinde Horu: Sallanmak, yaylanmak (s 77) Horon: Horon(s 78, Kuman Lehçesi Sözlüğü, K Grönbech)

Kıpçakça urun-mak: Tepinmek, oynamak (s 222, Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Doç Dr Recep Toparlı) Yine Kıpçakça hor-mak: Sallanmak (s 85)

Trabzon bölgesinde oynanan horonlardan �düz horon�un, Gökoğuz (Gagauz) Türklerinde de �düz horu� olarak oynandığı anlaşılmaktadır (s 350, XV-XVI Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Dr M Hanefi Bostan)

Horon çeşitleri: Sıksaray, sallama, üçayak, atlama, düz horon, titreme, ağırlama, iki ayak, ters ayak gibi isimler Türkçe veya Türkçeleşmiş kelimelerdir

Maçka�daki horonlar: Siksara, ağırlama, biçak oyunu, dirvana, gız horonu, düz horon ve sallama çeşitleri diye belirtilmektedir (s127, Trabzon-Maçka Etimoloji Sözlüğü)
Eski Türk kültüründe kötü ruhları korkutan, �sürat ve kuvvet� anlamına gelen �Kolbas� adı, koruyucu adlar arasındadır (s 23, Tarihte Türklük, Prof L Rasonyi) Günümüzde Kolbastı, sürat ve kuvvet anlamına uygun olarak ve Şaman danslarını çağrıştırır şekilde Trabzon yöresinde oynanmaktadır

Yunan kaynaklarında genişçe yararlanarak yazılan �Pontus Kültürü� kitabında, Of yöresinin oyunları şöyle: Düz horon, sıksara, hotsarı (Hotsarı, oynanmamakta), körçek (köçek�ten), sallama, atlama, Dön Demirağa (s 172, Pontus Kültürü, Ö Asan) İşte çok ilginç Pontus horon isimleri! İşine gelen konuları evirip çevirerek ve hayal sınırlarını azami zorlayarak (bir örnek �ule� kelimesi, s 174, Pontus Kültürü, Ö Asan) geniş açıklamalar yapılırken, bölge çalgısı kemençeyi oluşturan kısımlardan Rumca veya Yunanca tek kelime yazılamamıştır (s186, Pontus Kültürü, Ö Asan)
Tulumdan ise tek cümle: O da, �Çok eski olmamakla birlikte tulum çalınırmış� (s 186) ve bitti Bölgemizde Pontus kültürünün temelini oluşturduğu iddia edilen kemençe, tulum ve horonun �Pontus kültürü�ndeki yeri!

Yöre ağzında Rumca kelimelerin çokça olması, Türkiye Türkçesi içinde bolca Yunanca kelimelerin bulunması ama horon çeşitleri arasında bölgede tek Rumca horon isminin bilinmemesi, tulum ve kemençeyi oluşturan parçalar içinde bir tane dahi Rumca veya Yunanca kelimenin olmamasının izahı nasıl yapılacak?

Kimileri kemençenin Yunanistan�da çalındığını ve benzer oyun veya giyimlerin aynı olduğunu icat bulmuş gibi söylerler Orada çalınan kemençenin ve oynanan horonun hiç birini değil Yunanlılar, İstanbul�da, İzmir�de veya Anadolu�nun başka yerlerinde yaşamış ya da göç etmiş Rumlar dahi bilmezler Yalnız Karadeniz bölgesinden gidenler, bölgemizden aldıkları kültürü Yunanistan�a taşımışlardır Dolayısıyla kemençenin Yunan kökenli olduğunu iddia etmek, ya cahilliktir ya hainliktir
Bugüne kadar yüz binlerce Yunan heykelleri içinde kemençe çalan bir heykele tesadüf edilmiş değildir ve bunlar içinde Karadeniz�in milli giysilerini çağrıştıran ne bir heykel ve ne de bir resme rastlanılmıştır

Yunanlıların kısa etekli milli kıyafetleriyle, Karadenizlinin milli kıyafeti arasında ortak nokta bulmak veya burun yapılarını kıyaslamak mümkün mü?
Bir kesim güruh da Türk isminin geçtiği yerde ve Türk�e ait olabilecek bir şeyde �Milliyetçi görüş� veya �resmi ideoloji� diye okuma, araştırma gereği duymadan ve yerine başka bir şey koyma ihtiyacı görmeden ret ederler Bu �reddiyeciler� ve �milliyetsiz görüşler�, özellikle Anadolu topraklarının özelliğinden kaynaklansa gerek, her zaman yoğunluğunu hissettirmişlerdir Bu konuda da her zaman yaptıkları ve beklenildiği gibi, bir yerlere yama olma gayretini göstermişlerdir, göstereceklerdir ve göstermektedirler