Mani Nedir? Mani Neye Denir? Mani Ne Demektir? Mani Nelerdir? Maniler Nelerdir?

Mani Nedir? Mani Neye Denir? Mani Ne Demektir? Mani Nelerdir? Maniler Nelerdir?
Mani Nedir? Mani Neye Denir? Mani Ne Demektir? Mani Nelerdir? Maniler Nelerdir?
MANİ, Türk halk edebiyatında koşma ile birlikte şiirde iki ana biçimden biridir Halkın ortak ürünü olan, yaratıcılarının adları bilin*meyen mâniler genellikle yedi heceli dört dizeden (dörtlük, kıta) oluşur Birinci, ikinci ve dördüncü dizeler uyaklıdır (a-a-x-a) 5, 6, 7, 8, 10, 14 dizeli ve dizeleri 5, 8 ya da 11 heceli mâniler de vardır

Mâni Anadolu'nun çeşitli yörelerinde deği*şik adlarla bilindiği gibi, Anadolu dışında da mâne, bayatı, hoyrat gibi adlarla anılır Mâni sözcüğünün kökeni kesin olarak bilinmemek*le birlikte bu sözcüğün "mâna" (anlam) söz*cüğünden türediği görüşü yaygındır
Mâniler genellikle düğün, askere gitme, bayram, niyet çekme ya da tutma, çalışma, sevgi gibi bir durum söz konusu olduğunda söylenir Böylece ortam ve duruma göre niyet mânileri, çalışma ya da iş sırasında söylenen mâniler, atışma mânileri, semai kahvelerinde söylenen mâniler, düğünlerde söylenen mâni*ler, bekçi ve ramazan davulcularının mânileri, âşıkların ve halk hikayecilerinin mânileri gibi bölümlere ayrılır

Mâniler yapılarına göre düz mâni ve kesik mâni diye de ikiye ayrılır Tam mâni de denen düz mâniler yedişer heceli dört dizeden olu*şur Ayaklı mâni ya da cinaslı mâni diye de adlandırılan kesik mânilerin ilk dizelerinde hece sayısı eksiktir İlk dize 3, 4 ya da 5 heceden oluşur Bu tür mânilerin uyakları cinaslıdır Kesik mâninin ilk dizesinin hece sayısı "adam aman; âşık der ki" gibi sözcük*lerle tamamlanırsa "doldurmalı kesik mâni" denir 4-18 dizeden oluşan kesik mânilerde uyak a-a-x-a-x-a-x-a ya da a-x-a-x-a-x biçiminde olur
Mâniler çoğunlukla kadınlar tarafından üretilip söylenir Karşılıklı iki kişi tarafından söylenen mâniler de vardır Ayrıca bazı âşık*lar ve tekke şairlerinin de mâni söylediği bilinmektedir Bu tür mânilerin ilk dizesinde şairin adı ya da mahlası yer alır