Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Nedir? Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Nedir? Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Hakkında
Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Nedir? Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Hakkında

Dil, insanlar arasında iletişimi sağlayan bir araç olarak tanımlanmıştır

Dilin kullanımı insanlık tarihiyle başlamış daha sonra zamanla gelişmiştir

Zaten insanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özellik de aralarında bir iletişimin olması değil midir? Bu iletişim önceleri sadece konuşma iken zamanla yazının icadıyla birlikte yazışmaya kaymıştır

Ve yazı insanların vazgeçilmezi olmuştur zamanla

Tabi ki konuşmayı bırakmamış, yazının önem kazanmasıyla konuşma da başka bir vadide önemini devam ettirmiştir

Ortaya iki dil çıkmış biri yazı dili diğeri konuşma dili

Mektuplar da bu güzelliğin ürünü değil mi? Hasretin ve gurbetin tesellileri mektuplar

Sevgiliye duyulan sevginin en güzel sözcüklerle yansıtıldığı mektuplar

Aslında iletişimde mektup başlı başına bir güzelliktir

(Zamanla eski önemini yitirmiş olsa da)
İnsanlar birbiriyle iletişim kuralken sözcükleri değişik anlamlarıyla kullanmışlar, sözcüklere değişik anlamlar yüklemişler: Mecaz anlam, gerçek anlam, terim anlam, yan anlam, deyim anlam
Evet, bilerek ya da bilmeyerek insanlar bu anlamları konuşmalarında ya da yazıklarında kullandılar/kullanıyorlar

Mesela merak etmişimdir hangimiz kullandığımız deyimlerin anlamını ve ortaya çıkışlarını biliyoruz? Bazen dilimize geldiği gibi söyleriz deyimleri( hatta kullandığımız sözcüğün deyim olduğunu bilmeyiz bazen)

Deyimler anlam deryaları

Deyimler mana hazinesi

Deyimler dilin ab-ı hayatı

Sanatçılarımız bu deryadan, hazineden, ab-ı hayattan her zaman faydalanmış ve en güzel şiirlerini, yazılarını bu sözcüklerle oluşturmuşlardır

Ve gerçek sanatçılar bu deyimlerin hikâyelerini bildiği için bu sözleri kullanıp adeta lafı gediğine koymuşlardır

Sizleri sıkça kullandığımız ''Dolap Çevirmek'' deyiminin hikâyesi ile baş başa bırakıyoruz

DOLAP ÇEVİRMEK

Gizli kapaklı işler yapanlar hakkında söylenen dolap çevirmek deyimi, bize eski konak geleneğinin yadigârıdır

Kaçgöç devrinde, zengin konaklarının erkekler kısmına selamlık; kadınlar kısmına da haremlik denilirdi

Aile dışından kimseler geldiği vakit, kadın ile erkekler ayrı oturduklarından konağın harem ile selamlığı arasındaki duvarda bulunan dolap devreye girer ve iki taraf arasındaki hizmetler böylece yürütülürdü

Dolap, eksen etrafında dönen, silindir şeklinde bir aparattır

Raflar halinde düzenlenmiştir ve kadınlar tarafından yerleştirilen yemekler, dolap çevrilerek erkekler kısmına geçer, oradan boşalan kaplar yine aynı usul ile alınırdı

Eski konakların birçoğunda yemek servisi böyle yapılır, mahremiyet hissi de dolapların her vakit kullanılmasını zaruri kılardı

Aşkın, her devrin en geçerli duygusu olduğuna şüphe yoktur

Konaktaki halayıklar, arabacılar, bahçıvanlar, vs

ile aşçılar hizmetçiler, yamaklar, dadılar, kalfalar arasında, fırsatını bulunca ilanıaşk için kırmızı gül demetleri, çiçek, ipekli mendiller, lokumlar, lavantalar, vs

de bu dolaplara konularak karşı tarafa gönderilir, böylece konak sahibine sezdirmeden dolap çevrilmiş olurdu

Hüseyin Rahmi'nin romanlarında, heyecanlı örnekleri abartılarak anlatılan dolap çevirmeden günümüze, bu deyim kalmıştır

(İskender Pala, İki Dirhem Bir Çekirdek, Kapı Yayınları, İst

2004)

09-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Nedir? Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Hakkında Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Nedir? Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Hakkında Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Nedir? Deyimlerin Günlük Hayattaki Önemi Hakkında Dil, insanlar arasında iletişimi sağlayan bir araç olarak tanımlanmıştır Dilin kullanımı insanlık tarihiyle başlamış daha sonra zamanla gelişmiştir Zaten insanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özellik de aralarında bir iletişimin olması değil midir? Bu iletişim önceleri sadece konuşma iken zamanla yazının icadıyla birlikte yazışmaya kaymıştır Ve yazı insanların vazgeçilmezi olmuştur zamanla Tabi ki konuşmayı bırakmamış, yazının önem kazanmasıyla konuşma da başka bir vadide önemini devam ettirmiştir Ortaya iki dil çıkmış biri yazı dili diğeri konuşma dili Mektuplar da bu güzelliğin ürünü değil mi? Hasretin ve gurbetin tesellileri mektuplar Sevgiliye duyulan sevginin en güzel sözcüklerle yansıtıldığı mektuplar Aslında iletişimde mektup başlı başına bir güzelliktir (Zamanla eski önemini yitirmiş olsa da) İnsanlar birbiriyle iletişim kuralken sözcükleri değişik anlamlarıyla kullanmışlar, sözcüklere değişik anlamlar yüklemişler: Mecaz anlam, gerçek anlam, terim anlam, yan anlam, deyim anlam Evet, bilerek ya da bilmeyerek insanlar bu anlamları konuşmalarında ya da yazıklarında kullandılar/kullanıyorlar Mesela merak etmişimdir hangimiz kullandığımız deyimlerin anlamını ve ortaya çıkışlarını biliyoruz? Bazen dilimize geldiği gibi söyleriz deyimleri( hatta kullandığımız sözcüğün deyim olduğunu bilmeyiz bazen) Deyimler anlam deryaları Deyimler mana hazinesi Deyimler dilin ab-ı hayatı Sanatçılarımız bu deryadan, hazineden, ab-ı hayattan her zaman faydalanmış ve en güzel şiirlerini, yazılarını bu sözcüklerle oluşturmuşlardır Ve gerçek sanatçılar bu deyimlerin hikâyelerini bildiği için bu sözleri kullanıp adeta lafı gediğine koymuşlardır Sizleri sıkça kullandığımız ''Dolap Çevirmek'' deyiminin hikâyesi ile baş başa bırakıyoruz DOLAP ÇEVİRMEK Gizli kapaklı işler yapanlar hakkında söylenen dolap çevirmek deyimi, bize eski konak geleneğinin yadigârıdır Kaçgöç devrinde, zengin konaklarının erkekler kısmına selamlık; kadınlar kısmına da haremlik denilirdi Aile dışından kimseler geldiği vakit, kadın ile erkekler ayrı oturduklarından konağın harem ile selamlığı arasındaki duvarda bulunan dolap devreye girer ve iki taraf arasındaki hizmetler böylece yürütülürdü Dolap, eksen etrafında dönen, silindir şeklinde bir aparattır Raflar halinde düzenlenmiştir ve kadınlar tarafından yerleştirilen yemekler, dolap çevrilerek erkekler kısmına geçer, oradan boşalan kaplar yine aynı usul ile alınırdı Eski konakların birçoğunda yemek servisi böyle yapılır, mahremiyet hissi de dolapların her vakit kullanılmasını zaruri kılardı Aşkın, her devrin en geçerli duygusu olduğuna şüphe yoktur Konaktaki halayıklar, arabacılar, bahçıvanlar, vs ile aşçılar hizmetçiler, yamaklar, dadılar, kalfalar arasında, fırsatını bulunca ilanıaşk için kırmızı gül demetleri, çiçek, ipekli mendiller, lokumlar, lavantalar, vs de bu dolaplara konularak karşı tarafa gönderilir, böylece konak sahibine sezdirmeden dolap çevrilmiş olurdu Hüseyin Rahmi'nin romanlarında, heyecanlı örnekleri abartılarak anlatılan dolap çevirmeden günümüze, bu deyim kalmıştır (İskender Pala, İki Dirhem Bir Çekirdek, Kapı Yayınları, İst2004)