Hata-İ Motifileri Nelerdir? Hata-İ Motifileri Resimleri - Hata-İ Motifileri Örnekleri

Hata-i Motifileri Nelerdir? Hata-i Motifileri Resimleri - Hata-i Motifileri Örnekleri
Hata-i Motifileri Nelerdir? Hata-i Motifileri Resimleri - Hata-i Motifileri Örnekleri

HATAİ

Etimolojik olarak Çin Türkistanı'ndaki Hata şehrine ait anlamındaki “hatai” de, rumi gibi Türk süsleme sanatının başlıca motiflerindendir Orta Asya'da ortaya çıkmış ve genellikle çiçek şekilleriyle yoncaların genişçe yer aldığı Çin Sanatı'nın etkisiyle gelişmiş bir süsleme tarzıdır Hatai tek başına kullanılamaz, diğer süsleme unsurlarıyla birlikte aynı kompozisyon içinde yer alır Zaman içinde kendi kökeninden uzaklaşarak farklı formlara bürünmüştür Bütün süsleme sanatlarında kullanılmış ve giderek bir tarz halini almıştır
Hatailerin en eski örneklerine VIII ve IX yüzyıllarda Uygur Türkleri tarafından yapılan duvar resimlerinde rastlanmaktadır Anadolu Selçukluları bu motifi oldukça sade kullanmıştır XV yüzyılda, Fatih'in hükümdarlığı sırasında, hatailer, bükümlü yapraklar ve çiçeklerle değişik ve çok zengin bir tarzda kullanılmıştır
Hatailerde resmedilen tabiat unsurları, çeşitli sebeplerle farklı formlarda işlenmiş olsalar da ortak özelliklerini çok uzun zaman muhafaza etmişlerdir
Osmanlılar hatai uslûbunu tezhipte, çinilerde ve az da olsa halılarda kullandılarOsmanlı Sanatı'nda bir kısım hatailer oldukça özgün bir biçimde şekillendirilmişse de diğer bir kısım Uzak Doğu ve Çin etkisi altında gelişmiştir
XV yüzyılın ikinci yarısı ile XVI yüzyılın başlarında Osmanlı süsleme sanatında, kalp şeklinde düğümlü süslemelere rastlanır olmuştur Refahın sembolü olduğuna inanılan bu şekil özellikle el yazmalarının dış çerçevelerinde kullanılmıştır Düğümlenmiş üçgenlerin sıralandığı şeridin uzayıp gitmesi bu motifin sembolik bir özelliği olduğu izlenimini uyandırmaktadır
Cahide Keskiner, Türk Motifleri, Turing Yayınları

Özellikle tezhib sanatımızda ana süslemeden boş kısma geçiş genellikle tığlarla yapılmıştır Süslenen bölümle geri kalan boşluğun dengesini sağlarTığların devir ve ekollerine göre yüzlerce çeşidi bulunmaktadırTığ süslemelerinde kullanılan çizgi, nokta ve küçük kıvrımların yanında zamanla rumi, hatai, bulut gibi diğer motiflerede yer verilmiştir