Maddelerin İçerdiği Asitler Nelerdir? Maddelerin İçerdiği Asitler Hangileridir?

Maddelerin İçerdiği Asitler Nelerdir? Maddelerin İçerdiği Asitler Hangileridir?
Maddelerin İçerdiği Asitler Nelerdir? Maddelerin İçerdiği Asitler Hangileridir?

Bölüm 4: “Asitler - Bazlar - Tuzlar ”-“Asit Yağmurları”- “Su Arıtımı”br /Asit: Tadı ekşi olan ve dokunduğumuzda elimize kayganlık hissi vermeyen maddeler asittir Asit özeliği gösteren maddelere asidik madde denir Günlük hayatta kullandığımız birçok madde içerisinde asit mevcutturbr /Örn: limon suyunda, kolada, turunçgillerde, sirkede, tuz ruhunda, yoğurt, aspirin, zeytinyağıbr /br /n Ancak bazı asitlerde vardır ki; yenilip içilmesi canlı vücudu için çok tehlikelidir Kezzapta (nitrik asit), siyanür asidi, sülfürik asitbr /br /Baz: Tadı acı olan ve dokunduğumuzda elimize kayganlık hissi veren maddeler bazdır Baz özelliği gösteren maddelere bazik madde denirbr /Örn: Çikolata, kabartma tozu, şampuan, diş macunu ve günlük yaşamda kullandığımız pek çok temizlik malzemesi bazik özellik gösterirbr /br /Her maddenin asit mi baz mı olduğunu dokunarak veya tadına bakarak anlayamayız Çünkü bazı asit ve bazları günlük yaşamın her alanında kullanmamıza rağmen, bazılarına dokunmak hatta koklamak bile oldukça tehlikelidir Bu yüzden belirteç kullanılırbr /br /Belirteç: Maddenin kimliğini bulmamıza yarayan maddelere belirteç veya ayıraç denir Turnusol kağıdı; en bilinen ve en fazla kullanılan asit-baz belirtecidirbr /br /§ Asitler turnusol kâğıdını kırmızı renge dönüştürürken,br /§ Bazlar turnusol kâğıdını mavi renge dönüştürürbr /br / Asit ve bazları birbirinden ayıran bir diğer özellik ise sulu çözeltilerinde oluşturdukları iyonlardırbr /br /Sulu çözeltilerinde H+ (hidrojen) iyonu oluşturan bileşiklere asit,br /Sulu çözeltilerinde OH- (hidroksit) iyonu oluşturan bileşiklere baz denirbr /br / br /br /br /br / Aşağıdaki denklemleri inceleyelim Asit - Baz olduğunu belirleyelim…br /br /Kimyasal denklembr /Asitbr /Bazbr /Sebepbr /HCl H+ + Cl-br /Xbr /br /Çünkü H+ iyonu oluşturmuşturbr /NaOH Na + + OH-br /br /Xbr /Çünkü OH- iyonu oluşturmuşturbr /H2SO4 2H+ + SO42-br /br /br /br /Ca(OH)2 Ca2+ + 2OH-br /br /br /br /HNO3 H+ + NO3-br /br /br /br /KOH K+ + OH-br /br /br /br /Al(OH)3 Al3+ + OH-br /br /br /br /NH3 + H2O NH4+ + OH-br /br /br /br /CO2 + H2O HCO3- + H+br /br /br /br /br /SO2 + H2O HSO3- + H+br /br /br /br /br /br /br /br /§ CO2 ve SO2 yapısında H bulundurmamasına rağmen asittirbr /§ Na2CO3 ve NH3 birer bazdırbr /br /br /br /pH Kavramı ve pH Metrebr /br / Ortamdaki hidrojen iyonlarının matematiksel hesaplanması ile oluşturulan ölçek pH adını alır Maddelerin pH’ları, pH metre ile ölçülür pH ölçeği 14 birime ayrılmıştır Bir maddenin pH değeri; 0 ile 7 arasında ise asidik, 7 ile 14 arasında ise baziktir pH değeri 7 olan maddeler ise nötrdürbr / br / Tahrip etkisi yüksek, çevreye zarar veren asit ve bazlar ‘kuvvetli asit’ ve ‘kuvvetli baz’ olarak tanımlanır Zararbr /verici etkisi olmayanlar ise ‘zayıf baz’ ve ‘zayıf asit’ olarak adlandırılırbr / br /§ Kuvvetli asitler ve kuvvetli bazlar suda çözündüklerinde çok fazla iyon oluştururlar Zayıf asitler ve zayıf bazlarbr / ise suda çözündüklerinde az miktarda iyon oluştururlar br / br /§ pH 7’den 1’e düştükçe asitlik artar Özellikle pH 3’ün altı tahriş edicidir pH 7’den yukarı çıktıkça bazlık artarbr /Özellikle 12’nin üstündeki bazlar eşyalarımıza ve bize zarar verir br /§ Kuvvetli asitlere örnekler: HCl ( hidroklarik asit), HNO3 (nitrik asit), H2SO4 (sülfürik asit)br /§ Zayıf asitlere örnekler: H3PO4 (fosforik asit), H2CO3 (karbonik asit)br /§ Kuvvetli bazlara örnekler: NaOH ( sodyum hidroksit), KOH (potasyum hidroksit)br /§ Zayıf bazlara örnekler: NH3 (amonyak), Ca(OH)2 (kalsiyum hidroksit)br /br /br / br /br /br /br /br /br /br / br /br /Asit ve Bazların Genel Özellikleribr /br /Asitlerbr /Bazlarbr /Turnusol kâğıdını kırmızıya boyarlarbr /Turnusol kâğıdını maviye boyarlarbr /Tatları ekşidirbr /Tatları acıdırbr /Bazlarla birleşerek tuz ve su oluştururlarbr /Asitlerle birleşerek tuz ve su oluştururlarbr /Tahriş edici etkisi vardır?br /Çözeltileri ele kayganlık hissi verirbr /Sulu çözeltileri elektrik akımını iletirbr /Sulu çözeltileri elektrik akımını iletirbr /br /Asit ve Bazlarla Çalışırken Dikkat Edilmesi Gerekenlerbr /br /1 Tatlarına bakmamalı, koklamamalı ve elle temasta bulunulmamalıbr /2 Laboratuarda çalışırken asitlerin üzerine su dökülmemeli her an patlayabilirbr /3 Üzerinize asit veya baz döküldüğünde bol su ile yıkamalısınızbr /4 Lens kullanıyorsanızbr /Aşağıdaki tabloda bazı asit ve bazlar formülleri ile verilmiştirbr /br /br /ADIbr /Formülübr /1br /Hidroklorik asitbr /HClbr /2br /Sülfürik asit br /H2SO4br /3br /Karbonik asit br /H2CO3br /4br /Potasyum hidroksit br /KOHbr /5br /Asetik asit br /CH3COOHbr /6br /Fosforik asitbr /H3PO4br /7br /Amonyak br /NH3br /8br /Nitrik asit br /HNO3br /9br /Sodyum hidroksit br /NaOHbr /10br /Kalsiyum hidroksit br /Ca(OH)2br /br /br /br /br /br /br /br /br /br /br /br /br /br / “Bazı Asit ve Bazların Günlük Yaşamdaki Kullanım Alanları, Yaygın Bilinen İsimleri Ve Formülleri”br /CH3COOH (asetik asit) sirke asidi olarak bilinir Asetik asit bir çok ilaç ve endüstri maddesinin hazırlanmasında kullanılırbr /NH3 (amonyak) renksiz, keskin kokulu oda koşullarında sıvı bir bileşiktir Boya, ilaç ve plastik gibi madde üretiminde kullanılırbr /NaOH (sodyum hidroksit) sod-kostik olarak bilinir Petrol rafinerilerinde, tekstil ve boya sanayinde, temizlik madde üretiminde kullanılırbr /Ca(OH)2 ( kalsiyum hisroksit) sönmüş kireç olarak bilinir Kireç ve çimento üretiminde kullanılırbr /KOH (potasyum hidroksit) potas-kostik olarak bilinir Arap sabunu üretiminde, pil ve gübre yapımında kullanılırbr /H2SO4 (sülfürik asit) zaçyağı olarak bilinir Dinamit, gübre yapımında ve boya sanayinde kullanılırbr /br /HNO3 (nitrik asit)br /Kezzap olarak bilinir Dinamit ve gübre yapımında kullanılır pH’ı çok düşüktür bu nedenle kuvvetli bir asittirbr /HCl (hidroklorik asit), tuz ruhu olarak bilinir Metallerin temizlenmesinde, temizlik malzemesi üretiminde kullanılır Aynı zamanda mide asidinde de HCl bulunurbr /Verilenlerin dışında; elmada malik asit, yoğurtta laktik asit, çilekte folik asit, üzümde tartarik asit, gazozda karbonik asit bulunurbr /br /Nötralleşme Tepkimeleribr /br / Asitler ve bazlar bir araya gelerek tuz ve su oluştururlar Bu olaya nötralleşme tepkimeleri denirbr /br / “ Asit + Baz Tuz + Su” şeklinde ifade edilirbr /br / Bazı nötralleşme tepkimeleri:br / br /HCl + NaOH NaCl + H2O (hidroklorik asitle soydu hidroksit bir araya gelerek sodyum klorür tuzunu ve suyubr / (asit) (baz) (tuz) (su) oluşturmuşlardır) br / br /H2SO4 + 2KOH K2SO4 +2 H2O ( sülfürik asit ile potasyum hidroksit bir araya gelerek potasyum sülfat tuzunu ve br / (asit) (baz) (tuz) (su) suyu oluşturmuştur)br /br /Ø Aşağıda verilen nötralleşme tepkimelerindeki kimyasal maddeleri asit, baz ve tuz olarak sınıflandıralım…( bir sonrakibr / sayfaya geçiniz)br /Kimyasal Tepkimebr /Asitbr /Bazbr /Tuzbr /2HCl + Ca(OH)2 CaCl2 + 2 H2Obr /HClbr /Ca(OH)2br /CaCl2br /HNO3 + KOH KNO3 + H2Obr / br /br /br /2 HNO3 + Ca(OH)2 Ca(NO3)2 + 2 H2Obr /br /br /br /LiOH + HF LiF + H2Obr /br /br /br /NaOH + HNO3 NaNO3 + H2Obr /br /br /br /br /Asit Yağmurları ve Çevreye Verdiği Zararlarbr /br / Fosil yakıtlar, ekzoz dumanları ve fabrika bacalarından çıkan CO2 (karbon dioksit), SO2 (kükürt dioksit) ve NO2 (azotdioksit)gibi gazlar atmosfere yayılmaktadır Hava kirliliğine sebep olan bu gazlar atmosferdeki su (H2O) ile tepkimeye girerler Sonuçta H2SO4 (sülfürik asit), HNO3 (nitrik asit) , HCO3( karbonik asit) gibi asidik özellikteki bileşikler oluşur Bu tür gazların yağmur, kar, dolu şeklinde yeryüzüne yağması asit yağmuru olarak adlandırılırbr /br /Asit Yağmurlarının Sebep Olduğu Zararlarbr /Asit Yağmurlarının Oluşmasını Engellemek İçin Yapılabileceklerbr /§ Asit yağmurları göller ve nehirlere yağdığında suların asitliği artar Bu durum o sularda yaşayan canlarla zarar verirbr /o Sanayide fosil yakıtlar yerine kükürt ve azot içermeyen doğalgaz, güneş enerjisi, jeotermal enerji tercih edilmelibr /§ Kent içi veya kent dışındaki tarihi ve doğal yapıtlarımız zarar görürbr /o Yeşil alanlar artırılmalı ve orman yangınları engellenmelidirbr /§ Toprağın mineral oranının düşmesine neden olur, bu durum bitkilerin topraktan beslenmesine engel olurbr /o Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalıbr /§ İnsanlarda çeşitli solunum yoları, akciğer kanseri, nefes darlığı gibi hastalıklara neden olurbr /o Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmelibr /br /o Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalıbr /br /o Her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmelibr /br /Su Arıtımı - Sert Su - Yumuşak Subr /br /Suyun içinde doğal olarak bulunan veya sonradan karışan maddelerin bir kısmı insan sağlığı, kullanılan cihaz ve makineler, su tesisatları için uygun olmayan özellikte olabilir Evsel kullanımlarda “sert su” olarak bilinen kireçli su temizlikte sorun oluşturur İçme suyu kullanımlarında, sağlık içi, suyun tortu maddelerinden, kireçten, kokudan veya kimyasal atıklardan uzaklaştırılmasına “su arıtımı” denirbr / br / Suyun yapısı içerisinde çözünmüş mineral ve iyonların miktarına göre 2’ye ayrılırbr /1 Set Su: İçerisinde kalsiyum ve magnezyum gibi iyonlar barındıran sulara denir Sert su, sağlık açısından zararlı değildir Suyun sertliği hem evlerde hem de sanayide büyük bir problem oluşturur Sert sular acımsı veya ekşimsi tatları ile hemen tanınır Maden suyu sert sudur Şehir içi şebeke suları sert suya yakın iyon içermektedirbr /2Yumuşak Su: Kalsiyum ve magnezyum gibi iyonları az miktarda bulunduran sulara denir Yumuşak sular, sert suların oluşturduğu zarlı etkileri en aza indirirlerbr /br /Sulardaki sertlik nasıl giderilir?br /br /Suda Bulunan Ca2+ ve Mg2+ iyonları suya sertlik verir Eğer bu iyonlar çöktürülürse yumuşak su elde edilebilirbr /1 Suların kaynatılması ile yumuşak su elde edilebilirbr /br /Su + Ca2+ +CO32- + ısı CaCO3(kalsiyum karbonat tuzu dibe çöker) + Su (yumuşatılmış su)br /br /2 Reçine kullanılmasıdır Ca2+ ve Mg2+ iyonlarını sudan uzaklaştırmak için iyon değiştirici reçineler kullanılır Bu yöntemde su reçineden süzülür ve süzülme işlemi sırasında reçinelerde bulanan Na+ iyonları, Ca2+ ve Mg2+ ile yer değiştirir Böylece sular yumuşamış olurbr /br / Suyun içerisinde su molekülleri ve sertlik veren iyonlar dışında sağlığımızı tehdit eden mikroplar ve çeşitli kimyasal maddeler vardır Fakat musluklardan akan su bize gelene kadar bakterilerden ve kimyasal maddelerden arındırılır Bu işlemlere dezenfeksiyon denirbr /br / Klor; en eski, en ucuz ve en yaygın dezenfektan(mikrop öldürücü) dırKlor kalıcı etkilere sahiptir Suya karıştığında içindeki mikroplara etki ederek onları öldürür Ancak klorunda öldüremediği mikroorganizmalar vardır Fakat klorun öldürdüğü mikroorganizmalar, öldüremediklerinden daha fazla olduğu için oldukça başarılı bir dezenfektan olarak kabul edilir