Doğu Cephesindeki Savaşların Adları Nelerdir? Doğu Cephesinde Yapılan Savaşların Adı

Doğu Cephesindeki Savaşların Adları Nelerdir? Doğu Cephesinde Yapılan Savaşların Adı
Doğu Cephesindeki Savaşların Adları Nelerdir? Doğu Cephesinde Yapılan Savaşların Adı

Doğu Cephesindeki Savaşların Adları Nelerdir?

[img]images/smilies/maxih1 (12)gif[/img]

Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

(Türk-Ermeni Cephesi sayfasından yönlendirildi)
Git ve: kullan, ara
Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi Kurtuluş Savaşı
Kazim Karabekir Doğu Cephesinde Tarih 25 Temmuz 1920-7 Kasım 1920 Bölge Sonuç Gümrü Antlaşması Taraflar Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti Ankara Hükûmeti Kumandanlar Drastamat Kanayan Kâzım Karabekir Güçler 50000 14000
[göster]
Ermeni - Doğu Cephesi Oltu – Sarıkamış – Kars – Gümrü Doğu Cephesi veya Türk Ermeni Cephesi[kaynak belirtilmeli] (24 Temmuz - 7 Kasım 1920), Milli kuvvetlerlerle merkezi ErivanDemokratik Ermeni Cumhuriyeti ile yapılmıştır Sonucunda Gümrü Antlaşması yapılmıştır olan
Konu başlıkları

[gizle]

* 1 Geçmişi
* 2 Savaş düzeni
* 3 Savaş
* 4 Savaş Sonrası
o 41 Gümrü Antlaşması

Geçmişi [değiştir]

I Dünya Savaşı’nda, Kafkas Cephesi'nin açılması üzerine Ermenilerle Ruslar işbirliğine yönelmişler ve Rusların kışkırtmalarıyla Türkleri katletmeye başlamışlardır Rusya’da ihtilal gerçekleşince Ruslar, Doğu Anadolu’da işgal ettikleri yerleri Türklere bırakarak geri çekildiler Bu arada merkezi Erivan olan bir Ermeni devleti kuruldu (28 Mayıs 1918) Ruslar çekilirken daha Türk ordusu bölgeye ulaşmadan Ermeniler, Rusların yerini aldı ve doğu Anadolu’nun kendilerine ait olduğunu ileri sürüp, Gümrü, Iğdır, Arpaçay ve Aras’a kadar ilerlediler
I Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve bölgede bulunan Türk 3'ncü Ordusu'nun 30 Ekim 1918Mondros Mütarekesi gereğince Kafkasya'yı boşaltması sonucu Kafkaslar'da, Ermenistan başta olmak üzere Gürcistan, Azerbaycan ve Nahcivan Cumhuriyetleri kuruldu Bu boşaltma sırasında muhtemel Ermeni saldırı ve tecavüzlerine karşı da Türk halkını korumak maksadıyla Ardahan, Batum bölgesinde Acara Şura Hükümeti, Kars-Oltu-Sarıkamış-Kağızman bölgelerinde ise Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti Hükümeti kuruldu Ancak bu iki hükümet 3 ay sonra İngilizler tarafından dağıtıldı Bu olaydan sonra bölgenin Ermeni saldırılarına karşı savunulması, karargahı Erzurum'da bulunan 15'nci Kolordu tarafından sağlandı
10 Ağustos 1920 Sevr Antlaşması hükümlerine dayanarak Büyük Ermenistan'ı kurmak isteyen Ermeni tedhiş hareketleri sonunda bölgedeki durum giderek gerginleşti İtilaf Devletleri, Akdeniz ve Karadeniz’e çıkış kapıları olacak ve sınırları Wilson tarafından çizilecek Büyük Ermenistan düşünü gerçekleştirmek için Sevr Antlaşması’na bir madde koydular

Savaş düzeni [değiştir]

Bu cephede bulunan Türk 15'nci Kolordusu dört tümen ile süvari ve topçu alaylarından oluşmaktaydı Muharip personel sayısı, 13000 kişi idi Ermeniler ise toplam 12 alaydan oluşan dört tümene sahiptiler Muharip personel mevcutları; 15000 idi Ancak doğudaki kuvvetlerimize karşı kullanabilecekleri mevcut 10000 kişi kadardı
Cephe hattı Osmanlı-Rus Savaşı (1878-78) sonrasındaki Osmanlı-Rus sınırını olan Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit olarak belirlenmişdi

Savaş [değiştir]

Kurtuluş Savaşı başlamadan önce Doğu Anadolu'nun Ermenilerin eline geçmesine mani olmak için Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla bir örgüt kurulmuştu Bu kuvvetler Ermenilerle Oltuda çatışma aline girmişlerdi
TBMM Hükümeti artan Ermeni sorunlarına ve yayılmacılığına son vermek amacıyla 20 Eylül 1920'de bölgede bir askeri harekat yapılmasına karar verdi 15 Kolordu Komutanı Musa Kâzım Karabekir'i tam yetkiyle Doğu Cephesi Komutanlığına atadı
29 Eylül 1920'de saldırıya geçen Kâzım Karabekir kuvvetleri, birkaç gün içerisinde Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit hattını aşarak Drastamat Kanayan komutasinda Ermeni kuvvetleriyle catışmaya girdi İlk cephe Oltu Muharebesi oldu Daha sonra Simon Vratsian ve Artashes Babalian komutasinda olan Ermeni Gucleriyle Sarıkamış Muharebesi (1920) ve Kars Muharebesi yapıldı Kars'ın doğusuna çekilen Ermeniler SSCB ve ABD'den yardım istedi SSCB bu kafkasyayı kendi nüfüz alanı olarak gorduğunden dolayı ve Turk Kurtuluş Savaşı'nı desteklediği için yardım etmeyi reddetti ABD'den de olumlu yanıt alamayan Ermeniler, işgal ettikleri Erzurum, Kars, ve çevresini Kazım Karabekir kuvvetlerine bıraktı ve bugünkü Ermenistan'ın batısına çekildi Barış antlaşması imzalanmamışdı
Kazım Karabekirin kuvvetleri Ermeni birliklerini daha ileri giderek Gümrü'ye kadar takip etti Burada Gümrü Muharebesi yapildi Yenilen Ermeniler barış istedi

Savaş Sonrası [değiştir]

Gümrü Antlaşması

Barış isteğini kabul eden TBMM Hükümeti 2 Aralık 1920'de Ermenistan'la Gümrü Antlaşmasını imzaladı Antlaşmaya göre Batum, Sarıkamış, Kars, Ağrı, Erzurum, Artvin, Oltu ve çevresi TBMM Hükümetine bırakılırken savaş esnasında Kazım Karabekir kuvvetlerinin eline geçen Gümrü kenti ise Ermenistan'a bırakıldı Ayrıca, Mondros sonrasında Ermenistan'a bırakılan Kulp(Tuzluca)kazası da TBMM hükümetinin kontrolüne kaldı Gümrü Antlaşması'na Göre:

* Sevr Antlaşması'nın geçersiz olduğu Ermenilerce de benimsenmiştir
* Ermeniler Doğu Anadolu'daki her türlü isteklerinden vazgeçmişlerdir Büyük Ermenistan kurma girişimleri sona ermiştir
* 1878'de elden çıkan Kars ve çevresi Türk topraklarına katıldı
* Gümrü Antlaşması TBMM'nin uluslararası alanda ilk siyasi başarısıdır
* Misak-ı Milli'nin doğu sınırları kısmen de olsa belirlendi
* Halk üzerinde ordu ve meclisin güveni artmıştır

Doğu Cephesi, savaş tarihinin en geniş harekat alanına sahip ve eşi görülmemiş vahşetin ve yıkımın yaşandığı, sayısız insanın yaşamını yitirmiş olduğu bir cephedir II Dünya Savaşı'nın en kanlı savaşları bu cephede olmuştur
Sovyetler Великая Отечественная война (Büyük Vatanperver Savaşı) olarak adlandırdılar Bazı uzmanlar ise Rus-Alman Savaşı, Sovyet-Alman Savaşı, Nazi-Sovyet Savaşı, Mihver-Sovyet Savaşı adlarını kullanırlar
Konu başlıkları

[gizle]

• 1 Öncesi
• 2 Harekatlar
  • 21 Barbarossa Harekatı
  • 22 Kiev Muharebesi
  • 23 Moskova ve Rostov
  • 24 Sovyet Karşı Atağı
  • 25 Don, Volga ve Kafkaslar
  • 26 Stalingrad
  • 27 Kursk: 1943 Yazı
  • 28 1943 Sonbaharı ve Kışı
  • 29 1944 Yazı ve Sonbaharı
  • 210 1945'in Başı
  • 211 Savaşın Sonu: Nisan-Mayıs 1945
• 3 Savaşın etkileri
• 4 Kaynaklar

Öncesi [değiştir]

IIDünya Savaşı'nın başlangıcı, pek çok tarihçi tarafından Alman ordularının 1 Eylül 1939'da Polonya'ya saldırması olarak kabul edilir Alman ordularının Polonya topraklarında savaşı sürerken, aynı yılın sonunda ülkenin doğu bölgelerine yönelik bir SSCB taarruzu başlamıştı 1939 sonunda Polonya işgal edildi ve Polonya, Almanya ve SSCB arasında bölüşüldü Polonya birliklerinin büyük kısmı teslim olurken, teslim olmayanlar da başka ülkelere kaçarak burda toparlanmaya ve ülkeyi NAZİ işgalinden kurtarmak için çalışmalara başladılar
Daha çok bilgi için: Polonya Seferi
Yıl bitmeden, 30 Kasım 1939'da Sovyet orduları Finlandiya'ya taarruz etmiştir Kış Savaşı olarak bilinen muharebeler sonunda, sert Fin direncine karşın Finlandiya, Sovyet orduları tarafından 13 Mart 1940'ta işgal edilmiş oldu
Daha çok bilgi için: Kış Savaşı
Ardından 9 Nisan 1940 tarihinde Alman kuvvetleri Norveç’in istilasına başlamıştır Norveçliler direnmişlerse de 10 Haziran 1940 tarihinde Norveç, Alman istilasına boyun eğmiştir
Daha çok bilgi için: Norveç'in istilası
Hitler’in bir sonraki saldırısı Fransa’ya olmuştur 10 Mayıs 1940 tarihinde Alman birlikleri Belçika üzerinden Fransa’ya saldırdılar Çatışmalar, 14 Haziran’da Alman kuvvetlerinin Paris’e girmesiyle sonuçlandı
Daha çok bilgi için: Fransa Seferi
6 Nisan 1940 tarihinde Almanya, Yugoslavya ve Yunanistan’a saldırdı Yugoslavya, 17 Nisan’da, Yunanistan ise 24 Nisan’da teslim oldu
Daha çok bilgi için: Balkan Cephesi (İkinci Dünya Savaşı)

Harekatlar [değiştir]


Barbarossa Harekatı: 21 Haziran1941-5 Aralık 1941 arası Almanların Sovyetler Birliği'ni işgali: ██ 9 Haziran 1941'e kadar ██ 1 Eylül 1941'e kadar ██ 9 Eylül 1941'e kadar ██ 5 Aralık 1941'e kadar

Barbarossa Harekatı [değiştir]

Ana Madde: Barbarossa Harekatı
22 Haziran 1941 saat 04:45'te, İtalyan, Romen ve diğer müttefik ülkelerin askerlerinin desteğiyle yaklaşık üç milyon Alman askeri sınırı geçti ve Sovyetler Birliği topraklarına üç koldan taarruz başlatıldı Kuzey Ordu Grubu'nun hedefi Baltık ülkeleri yoluyla Leningrad'dı Merkez Ordu Grubu ise Brest-Litovsk ve Minsk'e saldırdı Güney Ordu Grubu'na ise Galiçya'ya ilerlemesi ve Ukrayna'yı işgal etmesi görevi verilmişti Panzer kuvvetleri yüzbinlerce Sovyet askerini çembere aldı Bu yıldırım harekatının bir parçası olarak Alman Hava Kuvvetleri tarafından, harekatının ilk haftası içinde Rus hava kuvvetlerinin ülkenin batısındaki unsurları neredeyse tümüyle imha edilmişti En azından etkinlik gösteremeyecek ölçüde yıpratılmıştı
Kızıl Ordu'nun Dinyeper ve Daugava ırmaklarının arkasına çekilmesi ile birlikte, Sovyet hiyerarşisi bölgede bulunan ağır sanayinin çoğunun sökülüp ve açık yük vagonlarına yüklenerek cephe hattından uzaktaki Ural Dağları ve Orta Asya'da tekrar kurulmasını planlıyordu Bir çok sivil teçhizatla birlikte tahliye edilemedi ve işgalci güçlerin merhametine bırakıldı
Minsk, 28 Haziran 1941 günü Alman kuvvetlerinin eline geçti Guderian'ın panzer birlikleri 11 Temmuz'da Dinyeper nehrini geçtiler Güneyde ise, Güney Ordu Grubuna bağlı 11 Ordu ve iki Romen ordusu Besarabya’yı geçip Karadeniz liman kenti Odessa’ya ilerlerken Sovyet Güneybatı Cephesi komutanı General Mikhail Kirponos’un 4 Mekanize Kolordusu'nun karşı taarruzuna uğradılar Kursk Muharebesi'ne kadarki dönemde yaşanan en büyük tank savaşıdır bu Rusların iyi koordine edemedikleri tank birlikleri, Von Kleist’in manevralarıyla püskürtülmüştür Bununla birlikte Alman kayıpları da ağır olmuştur Bu muharebelerin hemen ardından Von Kleist’in kumandasındaki 1 Panzer Grubu, Kiev yönünde ilerlemekteyken güneye çark ediyor Güney Ordu Grubu'nun diğer unsurlarıyla birleştiklerinde, bölgede toplanmış olan Mareşal Semyon Budenni komutasındaki Sovyet birlikleri çembere alındı Uman Savaşı olarak bilinen ve 8 Ağustos'a kadar süren çatışmalarda Kızıl Ordu kayıpları ölü ya da tutsak olarak 300000'i buldu
Alman taarruzlarının hızı, sertleşen Kızıl Ordu direnci karşısında giderek düşmeye başladı Panzer birliklerince kuşatılan Kızıl Ordu birlikleri, kuşatmaya karşın direnmeye devam ediyorlardı
Guderian'ın birlikleri 16 Temmuz 1941'de Smolensk'e girdiler Smolensk neredeyse Moskova'nın bahçe kapısıdır Ancak Smolensk batısında kuşatılan Rus birlikleri, Temmuz ayı sonuna kadar direnmeyi sürdürmüştür Bu bölgede son derece sert çatışmalar yaşandı ve Alman kayıpları da giderek arttı
Smolensk bölgesinde kuşatılan Kızıl Ordu birliklerinin imhasıyla Barbarossa Harekatı'nın stratejik hedefine ulaşılmış oldu Rusya'nın batısındaki Kızıl Ordu kuvvetlerinin imha edilmesi, tam da planlandığı gibi olmasa da gerçekleşmişti Temmuz ayı sonlarında Merkez Ordu Grubu, diğer kesimlerden aktarmalarla takviye edilmiştir Bu takviyelerle, tüm Doğu Cephesi kuvvetlerinin % 43 ü ve Doğu Cephesi'ndeki tüm zırhlı birliklerin % 74 ü Merkez Ordu Grubu bünyesinde toplanmış oldu Bütün bunlar, o günlerde Wehrmacht’ın ana stratejik hedefinin Moskova olduğunu bir kez daha vurgulamaktadır Guderian'ın 2 Zırhlı Grubu da iki piyade kolordusuyla takviye edilmişti 1 Ağustos 1941'de Guderian kuvvetleri Roslavl yönünde taarruza başladı ve aynı gün kenti ele geçirdi Bir hafta süren Roslavl Muharebesi ardından hedef Viyazma'dır
Ancak Hitler, 21 Ağustos 1941 tarihinde yayınladığı emirle harekatın yönünü güneye, Kiev'e çevirmiştir
Alman generaller, Moskova'ya ani bir harekat düşünürken, Hitler onları reddetti Hitler'e göre Ukrayna'daki hububatın ve ağır sanayinin Alman kontrolüne alınması gerekiyordu

Kiev Muharebesi [değiştir]

Kiev ve çevresindeki Kızıl Ordu kuvvetlerinin imhası ve bölgenin işgal edilmesini esas alan plan, Merkez Ordu Grubu'ndan Guderian'ın 2 Zırhlı Grubu ve Güney Ordu Grubu'ndan von Kleist'in 1 Panzer Grubu'nun ortak harekatına dayanmaktadır Harekatı, von Rundstedt yönetecektir Guderian kuvvetleri 25 Ağustos 1941 tarihinde Desna nehrini geçerek Kiev'e doğu yönünden taarruz etmişlerdir Karşılaşılan çok sert direnme nedeniyle Guderian, takviye edilmesini istediyse de Alman Genelkurmayı bu talebi karşılamadı Von Kleist'in kuvvetleri ise Kiev'in güneyinden dolaşarak kuşatmanın güney kıskacını oluşturmaktadır Kiev savunmasındaki General Semyon Budenni komutasındaki kuvvetlerin kuşatılması, 16 Eylül 1941 tarihinde tamamlanmıştır 19 Eylül'de Kiev Alman kuvvetletrinin eline geçmiş, Kiev Muharebesi 26 Eylül'de sona ermiştir

Moskova ve Rostov [değiştir]

Kiev Muharebesi'nin sonuçlanması ardından Hitler, Moskova'ya ilerlemeye karar verdi Ancak Guderian'ın birliklerinin bölgeye kaydırılması zaman almıştır 30 Eylül günü Moskova Savaşı başlatıldı 2 Panzer Ordusu Orel'den Plavsk'daki Oka Irmağı'na giden, ulaştırma için daha elverişli yoldan saldırıya geçerken, 3 ve 4 Panzer Ordusu Vyazma'da Bryansk'da Rus kuvvetlerini iki tane büyük çember içine aldı Güney Ordular Grubu Dnieper'den Kharkiv, Kursk, Donetsk ve Azak Denizi'ne bastırmaya başladı
Moskova önlerindeki Alman kuvvetleri 15 Kasım 1941'de son bir atılımla Moskova'yı kuşatmaya girişmiştir 4 Panzer Ordusu'nun öncü kuvvetleri, Kremlin Sarayı'na 30 kilometre kadar sokulmayı başardılar Alman kuvvetlerinin Moskova savunmasına en fazla yaklaşabildikleri hattır bu Kasım ayının ikinci yarısında 3 ve 4 Panzer Orduları'nın taarruzları da bir ilerleme sağlayamamıştır Son bir haftadır Tula’yı kuşatmak için birliklerini muharebeye sokan Guderian da 5 Aralık 1941 gecesi taarruzu durdurma ve savunma hatlarına çekilme kararı almıştır
Moskova Savaşı devam ederken, Rusya'da hava durumu kötüleşmeye başladı Ekim'in ikinci yarısıyla birlikte, yolları çamura dönüştüren çok şiddetli yağmur yağmaya başladı ve bu durum Alman araçları, atları ve askerleri için tuzak olmaya başladı Moskova'ya 160 km kala, hava durumu iyiden iyiye kötüleşti ve kar yağmaya başladı Askeri araçlar hareket edebilse de aynı şey Alman askerleri için geçerli değildi, çünkü askerler kış için hazır değildi Alman komutanlar, savaşın bir kaç ay içinde biteceğini umarak kışta savaşmak için ordularını yeterince donanımlı hale getiremediler Bu yüzden, Alman ve Sovyet trenlerinin arasındaki ölçü farkı üniforma ve erzak teminini geciktirdi

5 Aralık 1941-7 Mayıs 1942 arası Sovyet karşı atağı: ██ Sovyet kazanımları ██ Alman kazanımları

15 Kasım'daki son saldırıda Almanlar, Moskova'yı çember altına almaya çalıştı 6 Aralık günü Wehrmacht' ın Moskova'yı almak için çok güçsüz olduğu anlaşıldı ve saldırı ertelendi General Jukov zinde, iyi eğitilmiş Sibiryalı yedek kuvveti Japonya'nın tarafsızlığı garanti etmesiyle doğudan transfer ederek karşı atak başlattı

Sovyet Karşı Atağı [değiştir]

Kış boyunca, Jukov Sibirya'dan ve Moskova'nın uzak doğusundan zinde ve iyi eğitilmiş Sovyet kuvvetlerini transfer etti 5 Aralık 1941'de bu takviye kuvvetleri, yeni T-34 tankı ve Katyuşa roketatarları desteğiyle Moskova yakınlarındaki Alman hatlarına saldırdı Yeni Sovyet askerleri kış savaşına hazırdı ve kayak kullanan taburları vardı
Daha sonraki Sovyet saldırısı Ocak ayının son günlerinde düzenlendi Saldırının hedefi Kuzey Ordular Grubu ile Merkez Ordular Grubu arasında bağlantı noktası olan Seliger Gölü ve Rzhev'di Böylece iki Alman ordular grubu arasında boşluk açılacaktı Güneyde, Kızıl Ordu Izyum'da Donets Nehri üzerinde çarpışmaya başladı ve 100 kmlik derin bir çıkıntı doğrultusunda taarruza geçti

'Mavi' Harekâtı: ██ 7 Temmuz 1942'e kadar ██ 12 Temmuz 1942'e kadar ██ 1 Ağustos 1942'e kadar ██ 18 Kasım 1942'e kadar

Don, Volga ve Kafkaslar [değiştir]

Ana Madde: Stalingrad Savaşı

Planlar tekrar Moskova'ya saldırmak olmasına rağmen, 28 Haziran 1942'de taarruz başka bir doğrultuda tekrar başladı Güney Ordular Grubu, Voronezh Savaşı'nı başlatarak ve güneydoğu yönünde Don Nehri'ni takip ederek ilk adımı attı
Aynı zamanda 6 Ordu, Don Nehri'ni geçen 1 Panzer Ordusu'na yardıma giden 4 Panzer Ordusu'nun yardımı olmadan Stalingrad'a doğru yola koyuldu 4 Panzer Ordusu'nun Stalingrad taarruzuna tekrar katılması üzerine Sovyet direnişi sertleşti Don Nehri üzerinden geçiş, 23 Ağustos'ta Alman ordusunu Volga'ya ulaştırdı, fakat üç ay boyunca Wehrmacht
1 Panzer Ordusu güneye doğru ilerleyerek Kafkaslar'ın eteklerine ve Malka Nehri'ne ulaştı Kafkaslar'a ilerleme çıkmaza girdi, çünkü Malgobek'i geçmek ve ana hedefleri olan Grozni'ye ulaşmak imkânsızdı Her açıdan Rusya'ya karşı taarruz sona ermişti

Stalingrad Savaşı'nı sokak sokak çarpışmak zorunda kaldı Stalingrad [değiştir]

Ana Madde: Stalingrad Savaşı, Satürn Operasyonu
6 Ordu ile 4 Panzer Ordusu Stalingrad'a girmek için savaşırken, Sovyet orduları özellikle Romenlerin düşüremediği ve 19 Kasım 1942'de Rusların saldırıya geçtiği Don Nehri'nin köprübaşlarına başta olmak üzere şehrin her iki tarafına yerleşti Uranüs Operasyonu'nda iki Sovyet cephesi Romen ordusunda delik açtı ve 23 Kasım'da, 300,000 Mihver kuvvetini tuzağa düşürerek Kalach'ta birleşti
Almanlar, Stalingrad'daki birliği değiştirmek için Rusya'ya yaptıkları asker sevkiyatında acele ediyorlardı, fakat 12 Aralık'a kadar devam eden taarruz, 6 Ordu'nun güçsüz olması nedeniyle başarısız oluyordu 31 Ocak 1943'te 300,000 kişilik & Ordu'dan sağ kalan 90,000 asker teslim oldu O zamandan önce Macar 2 Ordusu yok oldu Sovyetler, Don'dan 500 km ileri giderek önce Kursk'a sonra Kharkiv'e daha sonra da Stalingrad'ın batısına ulaştı Sovyetler parlak bir zaferin başlangıcına hazırlanıyordu

Üçüncü Harkov Muharebesi (19 Şubat 1943 - 1 Ağustos 1943) ve Citadel Harekâtı (Kursk Muharebesi, 6 - 15 Temmuz 1943)'nda Alman ordusunun ilerlemesi ██ 18 Mart 1943'e kadar ██ 15 Temmuz 1943'e kadar

Kursk: 1943 Yazı [değiştir]

Ana Madde: Kursk Savaşı
Stalingrad'ı ele geçirme harekatı başarısız olduktan sonra, Hitler Alman Orduları Yüksek Karargahı için ertelenen bir planı vardı ve Guderian'ı Panzer Orduları Müfettişliği'ne atadı Almanlar, Kızıl Ordu'nun yedek gücünün 1941-1942 arasında çok kan kaybettiğini düşünseler de, Sovyetler tekrar ele geçirdikleri yerlerden asker toplayarak yeniden hazırlanıyorlardı
Generallerinin baskısı altında Hitler sonuna kadar direndi ve Kursk'a saldırmaya karar verdi, fakat Abwehr' in istihbaratının Stavka'nın yanlış bilgilendirmesi ve İsviçre'deki Lucy casus çemberi ile yürütülen karşı istihbarat çabalarıyla baltalandığını anlamıştı
Kuzeyde, tüm 9 Ordu Rzhev istihkam dış açısından Orel istihkam dış açısına kadar tekrardan düzenlendi ve Maloarkhangelsk'tan Kursk'a doğru harekete geçti Hermann Hoth komutasındaki 4 Panzer Ordusu önderliğinde ve üç tank kolordusu destekli güney taarruzu, daha çok yol aldı Yine de Sovyet direnişi karşısında Almanların Kursk Taarruzu, Wehrmacht' ın son giriştiği taarruz oldu ve sonraki taarruzlar sadece Alman taarruz gücünün birer gölgesi olarak kaldı

1943 Sonbaharı ve Kışı [değiştir]

Sovyetlerin inancı, Sovyet askerlerinin Almanlar'ın Orel'deki dış istihkam açısına ilerlemesi ile ciddi olarak artıyordu Belgorod'tan Karachev'e kadar olan Alman Silahlı Kuvvetleri'nin seçkin tümeni Grossdeutschland Tümeni'ne karşı atağı durduramadı ve Orel'i terketme ve Bryansk önünde Hagen hattına çekilme kararı alındı Mius Irmağı'nda bulunan Alman kuvvetleri, Sovyet saldırısına karşı koyacak güçte değildi ve Sovyetler onlara saldırdığı zaman Donbass sanayi bölgesinden Dnieper'e doğru, sanayi kaynaklarını ve Sovyetler'den aldıkları tarım alanlarının yarısını bırakarak çekilmek zorunda kalacaklardı
Kiev'in 130 km batsında bulunan 4 Panzer Ordusu Kasım'ın ortasında Zhytomyr'de Teterev Irmağı boyunca SS Panzer Kolordusu tarafından yapılacak düşman kanadını çevirme harekatı için Sovyet köprübaşında bekleyen başarılı bir karşı atak yapabilecek güçteydi Fakat Rus karşı saldırısı sonunda direnemediler
Güneyde son hareket, 1943-44 döneminde 800 km'den fazla bir ilerleme kaydeden Sovyet ordusu tarafından tamamlandı Martta, Hans-Valentin Hube komutasındaki 1 Panzer Ordusu'nun 20 bölüğü, Kamenets-Podolskiy yakınlarında çembere alındı Merkez Ordular Grubu 1943 Ağustos'undan itibaren Bryansk'ı ve daha önemlisi Smolensk'i bırakarak Hagen hattından yavaşça geri çekilmeye başladı Smolensk'in düşmesi demek Alman savunma sisteminin de düşmesi anlamında geliyordu 4 ve 9 Ordular ile 3 Panzer Ordusu Dnieper'in doğusunda hâlâ tutunuyorlardı ve Sovyetler'in Vitebsk'e ulaşmalarını engelliyorlardı Kuzey Ordular Grubu, 1944 Ocak'ına kadar pek savaş görmedi, fakat o tarihte Volkhov ve 2 Baltık Cephesi açıldı Yıldırım harekatında, Leningrad kurtuldu ve Novgorod tekrar ele geçirildi; Şubat'a kadar Kızıl Ordu 120 km yol kat ederek Estonya sınırına dayandı

Sovyet ilerleyişi: 1 Ağustos 1943'ten 31 Aralık 1944'e kadar: ██ 1 Aralık 1943'e kadar ██ 30 Nisan 1944'e kadar ██ 19 Ağustos 1944'e kadar ██ 31 Aralık 1944'e kadar

1944 Yazı ve Sonbaharı [değiştir]

Wehrmacht Sovyetler'in güneyden tekrar saldırıya geçebileceğini düşünüyordu Cephe, Lvov'dan 80 km idi ve yol Berlin'e çıkıyordu Bu yüzden, cephesi hala Sovyetler Birliği'ne çıkıntı yapan Güney Ordular Grubu'nu açıkta bıraktılar Belarus Taarruzu 22 Haziran 1944'te başladı 120'den fazla bölüğün oluşturduğu 4 Sovyet ordu grubunun katıldığı büyük bir Sovyet saldırısıydı Saldırı, Almanlar'ın beklediği Güney Ordular Grubu'ndan ziyade, Merkez Ordular Grubu'na doğru gerçekleşti Almanlar, iki hafta önce Normandiya Çıkartması'nı karşılamak için buradan Fransa'ya asker sevk etti Kızıl Ordu, düşman karşısında 10 katı tanka ve 7 katı hava taşıtına sahipti Saldırıların eşiğinde, sayı ve kalite avantajı Sovyetlerdeydi 23 milyondan fazla askeriyle Kızıl Ordu, 800,000 askere sahip Merkez Ordular Grubu'na karşı saldırıya geçti Almanlar parçalandı 3 Temmuz'da Belarus'un başkenti Minsk ele geçirildi ve 50,000 Alman askeri esir alındı 10 gün sonra Kızıl Ordu savaş öncesi Polonya sınırına ulaştı Bu hızlı ilerleme Courland'de savaşan Kuzey Ordular Grubu'nu izole etti
Komşu Lvov-Sandomir Operasyonu 17 Temmuz 1944'de başladı Alman askerleri batı Ukrayna'ya yürüyüşe geçti Polonya'ya Kızıl Ordu ulaştığında Polonya Ordusu, Fırtına Operasyonu'nu başlattı Ağustos'da Slovakya'da Slovak milisler arasında Alman Wehrmacht

Sovyet ilerleyişi: 1 Ocak 1945'ten 11 Mayıs 1945'e kadar: ██ 30 Mart 1945'e kadar ██ 11 Mayıs 1945'e kadar

kuvvetleri'ne karşı Slovak Ulusal Ayaklanması başladı 8 Eylül 1944'de Kızıl Ordu Slovakya-Polonya sınırındaki Dukla Geçidi'ne saldırdı 1945'in Başı [değiştir]

1945 Ocak'ında Sovyetler, sonunda Varşova'ya, Almanlar tarafından terk edilip yok edildikten sonra, girmeyi başardı 3 gün sonra, Kızıl Ordu Narew Nehri boyunca Varşova'dan taarruza geçti 25 Ocak 1945'te Hitler üç orduya tekrar isim verdi Kuzey Ordular Grubu, Courland Ordular Grubu olurken; Merkez Ordular Grubu, Kuzey Ordular Grubu adını, Kuzey Ordular Grubu ise A Ordular Grubu oldu Hatta Kuzey Ordular Grubu (eski Merkez Ordular Grubu) Doğu Prusya'daki Königsberg civarında daha küçük gruplara ayrıldı
Heinrich Himmler komutası altındaki yeniden oluşturulmuş Vistül Ordular Grubu'nun 24 Şubat'taki karşı atağı başarısız oldu ve Sovyetler Pomerania'ya ilerledi ve de Oder Nehri'nin sağ kıyısını temizledi Güneyde, kuşatılmış Budapeşte'yi kurtarmak için yaptığı üç Alman girişimi başarısız oldu ve 13 Şubat'ta şehir düştü Almanlar tekrar karşı atağa kalktı Hitler, imkânsız bir görev olan Tuna Nehri'ni geri alma konusunda direndi 16 Mart'ta saldırı başarısız oldu ve Kızıl Ordu aynı gün karşı atağa geçti 30 Mart'ta Kızıl Ordu Avusturya'ya girdi ve 13 Nisan'da Viyana'yı ele geçirdi
9 Nisan 1945'te, Kuzey Ordular Grubu'ndan kalan ufak gruplar, Avrupa'da savaş bitene kadar Heiligenbeil ve Danzig'de direnmelerine rağmen, Königsberg Kızıl Ordu'nun kontrolüne geçti Nisan başında, Stavka General Konstantin Rokossovsky'nin İkinci Belarus Cephesi'ni Oder Nehri'nin doğu kıyısına geçmekle görevlendirdi Böylece savaşın sonuna iyice yaklaşıldı

Savaşın Sonu: Nisan-Mayıs 1945 [değiştir]

Sovyetler için geri kalan tek şey, Demokratik Alman Cumhuriyeti olacak olan bölgeye taarruz düzenlemekti Sovyet taarruzunun iki hedefi vardı Stalin savaş sonrası Sovyet işgal alanlarını kontrolü ile ilgili batıdaki müttefiklerinin niyetinden şüpheliydi Bu yüzden, taarruz daha geniş bir cephede olacaktı ve olabildiğince hızlı ilerleyip batıdaki müttefikleriyle olabildiğince batıda buluşmak istiyordu Fakat ağır basan hedef, Berlin'i ele geçirmekti İkisi birbirini tamamlayıcıydı, çünkü Berlin alınmadığı sürece bölgeye sahip olamayacaktı Diğer endişe ise Berlin çok stratejik olan Adolf Hitler ve Alman nükleer enerji projesi vardı
Berlin Savaşı 16 Nisan'da başladı 30 Nisan'da Sovyet birlikleri Berlin'in merkezine doğru ilerlerken, Adolf Hitler Eva Braun ile evlendi, daha sonra ise siyanür alıp kendini vurarak intihar etti Helmuth Weidling, Berlin'in savunma komutanı, 2 Mayıs'ta şehri Sovyetlere teslim etti 7 Mayıs 1945 saat 22:41'de Alman Genelkurmay Başkanı Alfred Jodl, kayıtsız şartsız teslim belgelerini tüm Alman kuvvetleri adına imzaladı
Sovyetler Birliği'nde savaşın bitimi 9 Mayıs olarak kabul edilir, çünkü Moskova saatiyle o güne dek gelir Rusya'da ve bazı eski Sovyet ülkelerinde bu gün ulusal bayram olarak kutlanır
Alman Merkez Ordular Grubu teslimiyeti reddetti ve 11 Mayıs'a kadar savaşmaya devam etti Bornholm Adası'nda bulunan küçük bir Alman garizonu da teslim olmadı ve Ruslar imha edene kadar direndi Dört ay sonra, ada Danimarka yönetimine geçti
Askeri tarih ile ilgili bu madde bir taslaktır İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz

Savaşın etkileri [değiştir]

Savaşın çoğu yerleşim merkezlerinde ve buralara yakın yerlerde geçti ve iki tarafın hareketlerinin sonucunda çok fazla sivil kaybı ve maddi hasar oluştu Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi'nde Korgeneral Roman Rudensko'nun verdiği verilere göre, Mihver Devletleri'nin Sovyetler Birliği'ndeki maddi zararı 679 milyar rubledir 2,508 kilise, 1,710 yerleşim yeri, 70,000 köy, 31,850 fabrika, 64,380 km tren yolu, 4,100 tren istasyonu, 40,000 hastane, 84,000 okul ve 43,000 devlet kütüphanesi kısmen ya da tamamen yıkılmıştır Ayrıca, yedi milyon at ve 17 milyon koyun ve keçi ölmüştür
kaynak