Kitle İletişim Araçları Nelerdir? Kitle İletişim Araçlarının Adları Nelerdir?

Kitle iletişim araçları nelerdir? Kitle İletişim Araçlarının Adları Nelerdir?
Kitle iletişim araçları nelerdir? Kitle İletişim Araçlarının Adları Nelerdir?

Kitle iletişim araçları, genel bir tanımla "kitlesel bir boyutta ileti dağıtabilen araçlar" (ÖZKÖK, 1985:93) olarak tanımlanabilir

Tarihî açıdan bakıldığında kitle iletişim araçları, tiyatro; gazete, kitap, dergi, broşür gibi yazılı basın; sinema, film, radyo, televizyon, plak, kaset, CD, bilgisayar gibi iletişim teknolojisindeki gelişmelerin ürünü olan araçlar, günümüze gelinceye değin hızlı bir gelişim göstermişlerdir

Günümüzde toplumsal varoluşu gerçekleştirerek ortaklık yaratmak, bu varoluşu ve ortaklığı sürdürebilmek için kitle iletişimine; dolayısıyla kitle iletişim araçlarına ihtiyaç vardır Çünkü kitle iletişim araçları, uzmanların ortak bir noktada birleştikleri üzere, sahip olduğu özellikleriyle alıcı kitlesi üzerinde yarattığı etki ve etkileşim süreci sonunda toplumsallaştırmayı gerçekleştirmeye muktedir araçlardır

Kitle iletişim araçlarının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Kitle iletişim araçları, sosyal statüsüne göre herhangi bir farklı yaklaşım oluşturmadan çok sayıda insana aynı iletiyi, aynı anda ulaştırabilmektedir
Kitle iletişim araçları, yayınları ile belirli bir süreklilik ve düzenlilik (yayın periyodu) gösterir
Kitle iletişim araçları, sürekli ve düzenli yayınları ile toplumda kendilerine karşı bir talebin oluşmasına neden olurlar; bu talep, zamanla alışkanlığa, hatta ihtiyaca dönüşür
Kitle iletişim araçları ile aktarılan iletiler, belge niteliği ve değeri taşıdığı için inandırıcılık ve alıcıyı ikna etme özelliğini de kazanmaktadır
Özellikle radyo ve televizyon, iletiyi olay anında aktarabilme özelliğine sahiptir
Kitle iletişim araçları ile gerçekleşen iletişim sürecinde, geri besleme imkânı yoktur; bu nedenle, alıcının tepkisi anında ölçülememektedir
Kitle iletişim araçlarının fonksiyonları üzerinde ilk kez duran LASWELL (1960), bilgi verme, ikna etme ve toplumsallaştırma fonksiyonlarından söz etmektedir Charles WRIGHT (1961), kitle iletişim araçlarının bu fonksiyonlarına eğlendirme fonksiyonunu eklemiş; Kenneth BOULDING (1962) ise bu fonksiyonların yanı sıra, malları tanıtma fonksiyonunun önemini vurgulamıştır (AZİZ, 1982:2)

Aysel AZİZ (1982:2), William RIWERS ve Wilbur SCHRAMM’ın (1969) görüşlerine katılarak kitle iletişim araçlarının fonksiyonlarını;

"Haber verme, eğitme, eğlendirme,
Dış dünyayı görmemizi sağlama,
Kültürün toplumumuzdan, bizden sonraki toplumlara ve nesilden nesile geçişini sağlama,
Eşya ve hizmetlerin tanıtılmasına, satılmasına yardım etme,
Dışımızda oluşan fırsat ve çağrılara karşılık verme ile sosyal hareketlerde genel rızaya ulaşma arasında bağ kurmamıza yardım etme" olarak sınıflandırmıştır
Kitle iletişim araçları, bu fonksiyonları gerçekleştirirken doğal olarak alıcı üzerinde de bir etki yaratır İletişim, her şeyden önce bir bilgi alışverişidir Bu alışverişten amaçlanan da anlamak, anlatmak, öğrenmek ve eğitim görmek ihtiyaçlarının giderilmesidir Bu ihtiyaçların giderilmesi amacıyla başlatılan iletişim sürecinin sonunda yaşanan olgu, etkileme ve etkilenme; yani etkileşimdir

Araştırmacılar, kitle iletişim araçlarının etki alanlarını;

"Fert, grup ya da örgüt düzeyinde etkilenme,
Sosyal kurum düzeyinde etkilenme,
Toplum düzeyinde etkilenme,
Kültür düzeyinde etkilenme" olarak gruplandırmaktadır
Kitle iletişim araçlarının etkileri fert açısından ele alındığında ise;

"Bilgi ya da görüşü kapsayan etkiler,
Tavır ya da duyguyu kapsayan etkiler,
Davranış üzerine etkiler" olarak üç ana başlık altında inceleniyor(USLUATA, 1994:84)
Kitle iletişim araçlarının etki türleri;

"Tavır ile düşünce değişiklikleri,
Ferdî ve toplu tepkiler,
Gündem belirleme,
Toplumsallaştırma,
Denetim,
Gerçeği tanımlama,
Egemen ideolojinin sürdürülmesi" olarak sınıflandırılmaktadır (USLUATA, 1994:84)
Kuramcılar kitle iletişim araçlarının etkilerinin fert ve toplum açısından ne yönde olduğu konusunda ortak bir görüşe sahip değiller; konu ile ilgili tartışmalar, günümüzde de sürmektedir Kimi araştırmacılar kitle iletişim araçlarının fert ve toplum açısından etkilerinin olumlu olduğunu savunurken kimi olumsuz olduğunu, kimileri ise sınırlı olduğunu savunmaktadırlar

Araştırmacılar, hangi görüşü savunurlarsa savunsunlar sentez olarak ortaya çıkan ortak bir görüş var: Kitle iletişim araçları, bilgi, görüş ve düşüncelerin paylaşılmasını sağlayan; sosyal örgütlenmeyi güçlendiren; kamuoyu oluşturan; insanın anlama, anlatma, öğrenme ve eğitim görme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayan; insan ilişkilerini değiştirip geliştiren; yeni davranış ve tutum kalıplarını, görüş ve düşünce akımlarını yaygınlaştıran en etkin iletişim araçlarıdır
AZİZ, Aysel,Toplumsallaşma ve Kitlesel İletişim, Ankara, AÜBYYO Yayınları, 1982, No:2, S: 2
ÖZKÖK, Ertuğrul,İletişim Kuramları Açısından Kitlelerin Çözülüşü, Ankara, Tan Yayınları, 1985, S: 93
USLUATA, Ayseli,İletişim, İstanbul, İletişim Yayınları, 1984, S: 84

Kitle İletişim Araçları Nelerdir ?

Gazete:

Gutenberg�in hareketli harfleri kullanan baskı makinesini 15 yüzyılın ortalarında icat etmesinden yaklaşık 150 yıl sonra ilk gazeteler ortaya çıkmaya başlamıştır İlk gazete olarak kabul edilen Avisa�nın Strazburg�da1609 yılında yayınlanmasından bir yüzyıl sonra ilk günlük gazete İngiltere�de 1702 yılında The Daily Courant adıyla yayınlanmıştır Dolayısıyla, tıpkı roman gibi, gazete de 18 yüzyıl ürünüdür Bu yüzyıl kapitalizmin dünyada başat üretim tarzı haline geldiği yüzyıldır aynı zamanda Hegel kapitalizm ile gazetecilik arasındaki ilişkiyi şöyle özetliyor: �Gazete kapitalizmin sabah duasıdır� İlk gazeteciler haberlerini genellikle yine 18 yüzyılda yeni bir toplumsal mekan olarak ortaya çıkan kahvehanelerdeki sohbetlerden derliyorlardı Ayrıca gazetelerde edebi bir dil kullanılarak olaylar süsleniyordu Günlük gazeteler İngiltere�de �daily�, Fransa�da ise �journal� diye adlandırılıyorlardı Bugün gazeteciliğin İngilizce ve Fransızca�da �journalism� diye adlandırılması bundandır Türkçe�de ise gazete kelimesi, İtalyanca�da bu tür günlük yayınların teknolojik gelişmelere paralel olarak giderek ucuzlamasıyla satın alınırken kullanılan bozuk paralara verilen isimden gelmektedir Baskıya olanak veriyordu

Başlangıçta gazete matbaaları basit tipografik makinelerdi ve zamanla daha hızlı baskıya olanak veren ve buhar gücünü kullanan rotatifler devreye girdi Tipografi yöntemi çok uzun süreler devam etti ve hatta bugün bile bazı matbaalarda kullanılıyor Sonraları geliştirilen ve daha kaliteli baskıya olanak veren tifdruk sistemi ise yerini kısa sürede offset yöntemine bıraktı Offset yöntemi hem hızlı hem de kaliteli baskıya olanak veriyordu Öte yandan harflerin teker teker elle dizilmesi (mürettipler tarafından) yöntemi de yerini sonraları satır satır dizgiye olanak veren hızlı linotiplere bıraktı Bu yöntem eriyen kurşundan satırların kalıbını dökme işlemi nedeniyle sıcak dizgi olarak adlandırılır Ancak önce elektronik dizgi makinelerinin sonra da bilgisayarların kullanılmasıyla hızlı ve kolay tashih (düzeltme) olanağı veren �soğuk dizgi� yöntemi yaygınlaştı Bugün artık dizilmiş gazete dosyaları iletişim ağları üzerinden gönderilerek birbirinden uzakta bir çok matbaada aynı anda basılabiliyor

Gazetecilikte haber en önemli kavramdır Haberciliğin gelişmesinde S Morse�un 1837 yılında icat ettiği telgraf önemli bir rol oynamıştır Telgraf kısa sürede Osmanlı İmparatorluğu�nda da kullanılmaya başlandı ve 1855 yılında Edirne Şumnu arasında ilk hat devreye girdi Telgrafın haberlerin hızlı iletimindeki yararı, bu yararı daha verimli hale getirmek amacıyla haber ajanslarının kurulmasına yol açtı Böylelikle gazetelerle haber ajansları arasındaki sıkı ve vazgeçilmez ilişki de başlamış oldu Telgrafın gazeteciliğin tarihi açısından önemi bakımında İngiltere�de yayınlanan bir gazetenin adının �Daily Telegraph� olduğunu hatırlatmakta yarar var Haber ajansları, kısa sürede bir haber tekeli oluşturacak şekilde gelişti ve ortaya Dört Büyükler diye de adlandırılan AP, UPI, Reuters ve AFP�nin egemenliğinde bir haber piyasası çıkmış oldu Öte yandan fotoğrafçılıktaki gelişmeler, gazetelerde görsel malzeme kullanımını artırdı Haberciliğin asli bir unsuru olarak fotoğraf kullanımı yaygınlaştı ve photojournalism diye adlandırılan bir çalışma alanı ortaya çıktı

Gazetecilik bir yandan halkın kamusal olaylar hakkında bilgilendirilmesi ve kamusal işlere katılması bakımından kamusal bir hizmet olarak görülür ama aynı zamanda da ticari bir faaliyettir Gazete sahipliği ile gazetenin editoryal düzeni arasında hassas bir denge kurulmalıdır Gazete sahibi gazetesini kendi şahsi çıkarları için değil kamunun çıkarları için kullanmalıdır Amerikan anayasası sadece gazetecilik mesleğine koruyucu bir ayrıcalık tanır ve gazeteciliği kısıtlayan yasa yapılamayacağını hükme bağlar Ancak anayasal bu ayrıcalık bir ticari faaliyet olarak gazetecilik için değil bir kamusal hizmet olarak gazetecilik için geçerlidir Batıda ve Türkiye�de özellikle 1980�lerden itibaren, globalleşen kapitalizme paralel olarak, ortaya çıkan dev medya gruplarının sahip olduğu gazetelerde, geleneksel gazeteci-gazete sahibi ilişkisi oldukça değişmiş, asıl ticari faaliyet alanı gazetecilik olmayan gazete patronları ve �genel yayın yönetmeni� gibi adlarla anılan yeni mesleksel kategoriler gündeme gelmiş ve gazeteciliğin hayat damarı olan, ve uzun yıllar devlete karşı korunmaya çalışılan editoryal bağımsızlık ilkesi yeni medya düzeninde iyice sarsılmıştır Öte yandan karmaşıklaşan toplumsal olayları takip edebilmek için �uzmanlaşmış gazetecilik� ve �araştırmacı gazetecilik� gibi yeni meslek kategorileri ortaya çıkmıştır

Yeni bir iletişim teknolojisi olarak internet, gazeteciliği bir çok bakımlardan etkilemiş ve 1990�lı yıllarda on-line gazetecilik kavramının ortaya çıkmasına yol açmıştır Bugün mevcut gazetelerin on-line versiyonlarının yanı sıra sadece internette yayınlanan on-line gazeteler de bulunmaktadır Ancak gazetecilik, tıpkı televizyon gazeteciliği kavramının gösterdiği gibi, haber verme temel işlevi bağlamında bu yeni teknoloji ile de işbirliği içinde varlığını sürdürecektir

Fotoğraf ve Sinema:

Kronolojik olarak gazeteden sonra gelen fotoğraf ve sinema, birer sanat dalı olmalarının yanı sıra aynı zamanda birer kitle iletişim aracıdırlar Gazetede fotoğraf, bazen haberin tamamlayıcı ögesi olmanın da ötesinde asli bir unsur haline gelebilmektedir Fotoğrafın kitlesel özelliği sadece gazete ile sınırlı değildir Sokak reklamlarında ve kartpostallarda fotoğraf, görsel anlatım gücüyle kitlelere mesaj ulaştırmada etki bir şekilde kullanılmıştır Sinema ise başlangıcından beri salonların yaygınlaşmasına �ve halka inmesine- paralel olarak bir kitle iletişim aracı halinde gelişmiştir

Fotoğraf, bir yandan görüntünün bir düzeye düşürülmesi için optik ve diğer yandan da bu görüntünün sürekli olarak muhafazası için kimya alanındaki gelişmelerin ürünüdür Bir düzeye görüntünün düşürülerek elde edilmesi için ilk geliştirilen alet camera obscura diye adlandırılan ve tasarımı (Araplardan aktarılan bilgilere dayanarak gerçekleştiren) Leonardo da Vinci�ye ait delikli bir karanlık kutudur Delik karşısındaki nesne, karanlık kutunun iç çeperinde ters olarak görüntülenir Bu aletten ilk kez, perspektif çalışan ressamlar yararlanmışlardır, resmetmek istedikleri nesnenin ters görüntüsünü bu iğne delikli kutu ile elde ediyorlar ve bu görüntüyü resme dönüştürüyorlardı Sonraları bu deliğin yerine mercek konarak daha net görüntü elde edildi Işığın foto-kimyasal etkileri konusundaki bilgiler 19 yüzyıl ortasında gerçek anlamda fotoğrafın icadına yol açacak düzeye erişir Joseph N Niepce 1826 yılında ilk çektiği fotoğrafta ışığa hassas maddeyi sekiz saat pozlayarak negatif görüntü elde etmişti Görüntü tespiti konusunda ise Luis J M Daguerre�nin 1837�de açıkladığı dagerreyotip diye adlandırılan ve metal levhalarda görüntüyü tespit eden tekniğini beklemek gerekti Kağıda baskı fotoğraf ise William H F Talbot tarafında 1840�da geliştirilen kalotip yöntemi ile gerçekleştirildi İlk renkli fotoğraf görüntüsü ise Louis D du Hauron tarafından 1869�da elde edildi Bugünküne yakın renkli filmler ise 1950 yılında Kodak-Eastmancolor tarafından geliştirildi İlk dijital fotoğraf makinesi ise 1987�de Kodak tarafından piyasaya sürüldü

Sinema ise insanın fizyolojik bir zaafından yararlanır Saniyenin yaklaşık 1/25�inden kısa sürelerdeki görüntüleri insan beyni algılamaz Bu nedenle bir saniyede 25 değişik görüntü gösterilirse insan bu görüntüleri hareket ediyormuş gibi algılar Bu insani zaaf üzerine sinema hareketli görüntü tekniği (kinetik [hareket] � kino - cine) olarak ortaya çıktı Bu zaaf reklamcılıkta ise �eşik altı algı� tekniği olarak istismar edici [ve yasal olarak yasaklanmış] bir reklam yöntemine yol açtı 25 film karesinden bir tanesine reklamını yaptığınız malın görüntüsünü yerleştirdiğinizde, algılanmayan görüntü sonradan bu mala bilinçaltı bir şekilde yönelmeyi sağlayacaktır Gerek klasik sinema filmi (şeriti) gerekse de elektronik görüntü formatları (video, vcd, dvd vb) hareketli görüntü artık görsel bir kültürün egemenliğini gündeme getirmiştir Thomas Edison�un kinetografından (1892) esinlenen Louis Lumiere ilk sinema gösterisini 1895 yılında gerçekleştirdi Charles Pathe�nin 1900 yılında kurduğu film üretim şirketi zamanla bir sinema tekeli haline geldi 1902 yılında çekilen �Aya Seyahat� ilk ticari film olarak kabul ediliyor Sinemanın sanat olarak kabul edilmesi ise Fransız Louis Delluc�un 1918�den itibaren çektiği filmlerle oldu 1929�da sinemaya ses izi (sound track) eklendi ve sinema olgunluk dönemine girerek kitleselleşti Amerikan sineması 1930�lardan itibaren Hollywood�da sinemayı bir sanayi olarak örgütledi ve bugün ortaya çıkan kültürel hegemonyayı olanaklı kılan tekel konumunu elde etti Günümüzde örneğin Türkiye�de salonlarda gösterilen Hollywood filmlerin oranı yerli filmlerden kat kat fazladır

Radyo:

Radyonun ilk olarak Macaristan�da 19 yüzyıl sonlarında Budapest Registar adıyla telefonlu (kablolu) radyo olarak ortaya çıktığını görüyoruz Kişisel iletişim aracı olarak tasarlanan telefon o zamanlar müzik ve haber yayını için kitle iletişim aracı gibi kullanılmıştı ve bir santrala bağlanan telefon sahipleri ortak yayını dinliyorlardı Ama gerçek anlamda ilk radyo yayını 1920 yılında ABD�de Pittsburg�da yapıldı Ancak telsiz iletişimi olarak daha öncelri radyo teknolojisi kullanılmaya başlanmıştı Örneğin meşhur Titanic gemisi 1912 yılında batarken elektromanyetik dalgalar kullanan bir telsiz ile yardım istemişti ABD donanmasının telsiz telgraf ve telsiz telefonla (dolayısıyla da radyo ile) ilgisi başlangıçtan itibaren oldukça sıkıdır RCA ve Marconi şirketleri Amerikan donanmasının talepleriyle güçlendiler Marconi radyoyu icadına giden yolda Maxwell, Hertz Tesla gibi bilim adamlarının birikimlerinden yararlanmıştır Radyonun gelişiminde galenli basit detektörlü alıcılar dahil amatör radyocuların da katkıları büyüktür Ancak radyo gerçek gücüne De Forest tarafından geliştirilen lamba (vakum tübü) ile kavuştu Seri üretim ile radyo alıcıları giderek ucuzladı ve kitleselleşti Vericiler de daha güçlü imal edilerek daha geniş kapsama alanlarına kavuştular 1930�lara gelindiğinde radyo önemli bir toplumsal etki gücü olarak siyasal alanda dikkati çekti ve Nazi deneyimi II Dünya savaşının radyolar savaşı olarak anılması sonucunu doğurdu

Türkiye�de il radyo vericileri 1927 yılında Ankara ve İstanbul�da faaliyete geçti 1938 yılında ise Ankara�da o yılların en güçlü vericilerinden biri (120 KW) devreye girdi İyonosferin yansıtıcı etkisi üzerinde çalışmalar 1930�lu yıllarda meyvesini verdi ve kısa dalga radyo yayıncılığı uluslararası iletişime önemli bir boyut getirdi BBC World Service, Amerika�nın Sesi (VOA) Radio Moscow gibi kısa dalga yayıncılar hızla gelişti Türkiye ise II Dünya Savaşı sonrasında katıldığı Kore savaşındaki askerlere yönelik 1948�de başlattığı yayınlarını bugün Türkiye�nin Sesi adıyla sürdürüyor Kısa Dalga yayıncılığa artan talep bu dalgalardaki kıt frekansların tahsisinde tartışmaları gündeme getirdi Uluslar arası Telkomünikasyon Birliği (ITU) bünyesinde oluşturulan Dünya İdari Radyo Konferansı (WARC) ile bu tahsis işleminde gelişmiş ülkeler lehine bazı ilkeler getirildi Kısa dalga yyınların sınırları aşma özelliği, ülkeleri istenmeyen yayınlara karşı bazı teknolojik tedbirler almaya itti Bu yayınları bozma üzere geliştirilen jamming (aynı frekastan gürültü yayınlayarak istenmeyen yayını bozma) uygulaması özellikle soğuk savaş yıllarında yaygınlaştı

1933 yılında FM tekniğinin 1960�larda da stereo yayın tekniğinin bulunmasıyla radyo müzik endüstrisi ilişkisi başlamış oldu Müzik kutusu haline gelen istasyonlar yaygınlaştı 1948 yılında ABD�de Bell Laboratuarlarında icat edilen transistör radyoyu hem ucuzlattı hem de hareketli hale getirdi Cep ve araba radyoları yaygınlaştı, radyo dinleme alışkanlıkları değişti Radyo her yerde dinlenilebilir hale geldi

Ticarileşen radyo yayıncılığının karşısında yerel radyo, mikro radyo, underground radyo gibi alternatifler gündeme geldi Türkiye�de de radyo hep siyaset gündeminin içinde oldu Demokrat Parti döneminde �partizan radyo� nitelemesi gündeme geldi BBC�nin önderlik ettiği kamu yayıncılığı anlayışı 1964 yılında kurulan TRT için de benimsendi Özerk bir kamu kuruluşu olarak örgütlenen TRT 1971 ve 1980 müdahaleleri sonucunda �tarafsız� bir devlet yayın kuruluşuna dönüştürüldü

Televizyon:

Televizyonun babası olarak tanınan Paul Nipkow 1884 yılında resim tarama makinası yaparak bu taranmış resmin telgraf hatlarından iletilmesini tasarlamıştı Bugünkü televizyon kamerasının ilk halini ise ionoscope adıyla 1923 yılında Vladimir Zworkin yapmıştı Westinghouse ve Fansworth�un da katkılarıyla televizyon alıcı ve verici sitemleri 1930�larda geliştirilmiştirİlk televizyon yayını 1936 da BBC tarfından yapıldı ve 1937 yılında elektromekanik sistemler yerine elektronik taramalı sistemler standart olarak kabul edildi II Dünya savaşı öncesinde ABD de yalnızca 6 TV istasyonu yayındaydı Savaş sırasında TV araştırmaları durdu (radar hızlandı!) 1952 yılında ABD�de ilk kez siyasi parti kongrelerinin televizyondan verilmesiyle yeni bir dönem başlamış oldu Televizyon olağanüstü önemli bir siyasi güç haline gelmişti Yine ABD�de başkanlık seçimlerinde televizyonun güçlü bir şekilde kullanılması bugünkü anlamıyla siyasal iletişimin (medyada siyaset) doğuşunu getirdi ve televizyonun kültürel egemenliği yaygınlaştı 1963 Kennedy öldürülmesi televizyonun haber vermedeki hızını kanıtlamıştı 1990 yılında ise Körfez savaşı televizyonlardan �naklen� yayınlandı Türkiye�de 1958 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından deneme amaçlı başlatılan İstanbul�a yönelik televizyon yayınları düzenli olarak ilk kez 1968 yılında Ankara�da TRT tarafından gerçekleştirildi 1994 yılında RTÜK kanunu ile birlikte �özel� televizyon yayıncılığı gündeme geldi

1948 yılında yayını alamayan küçük yerleşim birimlerine düzgün yayın iletmek üzere geliştirilen CATV (Community Antenna Television) sitemi bugün artık çok kanallı yayın için güçlü bir seçenek olan kablo televizyon halini aldı Uydu yayıncılığı ise kapsama alanı sorununun kökten çözen bir yaklaşım sağladı 1957 yılında SSCB�nin ilk insan yapımı uydu olan Sputnik�i uzaya göndermesi soğuk savaşa paralel bir uzay savaşını başlattı ABD 1962�de Telstar�ı, 1965�de de ilk geostationary uydu olan Early Bird�ü fırlattı Dünya etrafında hep aynı yerde kalabilen uydu pozisyonu anlamına gelen geostationary uydu pozisyonları, bu fikri ilk ortaya atan A Clarke�in adına atfen Clarke kuşağı olarak adlandırılıyor ve ve sanal bir kuşak olarak 35000 km yüksekte yer alıyor Bu kuşak üzerindeki uydu pozisyonları da tıpkı frekanslar gibi kıt kaynak kabul ediliyor ve ülkelr arasında tahsis problemlerine yol açıyor Uyduların en belirgin sonucu CNN gibi global kanalların ortaya çıkması ve medya sektöründe tekelleşme eğilimini hızlandırması olmuştur Uydularla artık global ve entegre bir iletişim ağı gerçekleşmiştir Bu ağ üzerinden hem siyasi mesajlar hem de mali bilgiler hızla ve güvenli bir şekilde akmaktadır Doğrudan uydu yayıncılığ (DBS) ile C-Ku-Ka bantlarından dünyanın her köşesine yayın yapma olanağı ortaya çıkmıştır Türkiye ise 1994 yılında Türksat 1B�yi 312 derece Doğu poziyonunda, 1996 yılında 1C�yi ve 2001 yılında da 2A�yı 42 derece Doğu pozisyonunda (Fransız [Avrupa] uydu konsorsiyumu aracılığıyla) yörüngeye oturtmuştur Uluslar arası uydu birliği olarak İntelsat 1964 yılında, Avrupa uydu birliği olarak Eutelsat 1977 yılında ve SSCB ve müttefikleri uydu birliği olarak da Intersputnik 1973 yılında kurulmuşlardır

İnternet ve Yeni Medya:

Geleneksel medyanın dışında, CD, VCD, DVD, Interaktif CD, GSM-WAP-GPRS, Internet gibi tümüyle dijital teknolojiyle üretilen ve içeriği üretenle tüketen arasında yeni bir ilişki tanımlayan medyaya yeni medya diyoruz Bilgisayar oyunlarından dev veri tabanlarına, sanal mağazalara kadar yeni bir kültürel alan yaratan bu medya türlerinden, tümünün tipik özelliklerini kapsayan interneti ele alacağız

ENIAC adındaki ilk bilgisayarın askeri amaçlarla 1946 yılında geliştirilmesiyle dijtal çağ başlamış oldu Bilgisayarların yine askeri amaçlar ile kendi aralarında iletişmelerini sağlamak için 1960�larda geliştirilen iletişim protokolü ARPANET adlı askeri proje ağının doğmasına neden oldu Bunun ardında standartlaşan TCP/IP protokolü verilerin paketler halinde güvenli ve hızlı olarak ağlar üzerinden iletilmesini sağladı ve Arpanet�e üniversitelerin de katılımıyla internet ortaya çıktı Ağa bağlı her bilgisayarın numarası (IP number) üzerine dayanan adresleme sistemi, DNS (Domain Name System) ile insanların kolaylıkla kullanabileceği adresleme sistemine dönüştürüldü ve com, edu, net gibi domain adları saptandı Web en yaygın internet hizmeti olarak hızla gelişirken e-posta, irc (Chat), ftp gibi diğer hizmetler de gündeme geldi 1990�ların sonuna gelindiğinde �ağların ağı� tanımlamasına uygun devasa bir ağ iletişim ve bu ağ üzerinde yeni bir kültürel ortam ortaya çıktı Türkiye ilk kez ODTÜ- TÜBİTAK işbiriği ile 1993 yılında ABD üzerinden internete erişti Bugün kamusal omurgayı TTNET adıyla Türk Telekom işletiyor Ayrıca akademik kuruluşların bağlantısı için ULAKNET de ayrı bir omurga kurmuş durumdadır

Internet bir yandan �sansürsüz� enformasyon erişimi ile iletişimi demokratikleştirirken bir yandan da var olan eşitsizlikleri sürdürmektedir Dijital uçurum (digital divide) diye de adlandırılan internet kullanımındaki ülkelerarası ve ülke içi eşitsizlik, ekonomik eşitsizliklerin bir devamı olarak aynen sürmektedir Ayrıca internet üzerinde yayınlanan içeriğin büyük bölümü mevcut (egemen) medyada dağıtılan içeriğin aynısıdır ve çoğunlukla İngilizce�dir Bu durum masaüstü sömürgecilik kavamını gündeme getirmiş ve internetin ve eşitlikçi bir alternatif medya olma potansiyeli tartışılmaya başlanmıştır Öte yandan bu medyaya ilişkin yasal düzenleme tüm ülkelerde girişimleri denetim-özgürlük ikilemine yeni boyutlar katmıştır Son olarak internetin bir izleme-denetleme aracı olarak da kullanılabilir olması, gözetim toplumu, büyük hapisane ve big brother gibi kavramları yeniden günden taşımaktadır