Elektrikten Korunmanın Yolları Nelerdir? Elektrikten Çarpmasından Korunmanın Yolları

Elektrikten Korunmanın Yolları Nelerdir? Elektrikten Çarpmasından Korunmanın Yolları
Elektrikten Korunmanın Yolları Nelerdir? Elektrikten Çarpmasından Korunmanın Yolları

Elektrik kazalarının büyük çoğunluğu, ge*nellikle kullanmadaki dikkatsizlikten ileri gelir Elektriğin tehlikeleri kolayca unutulur
• Sayaçtan geçtikten sonra, elektrik abonesi tamamen kendi tesisatından sorumludur Elektrik tesisatları, doğru olarak ve en kali*teli malzemeyle yapılmalıdır Her türlü uy*durma tesis girişimi ve tamirattan kaçının Türkiye’de meskenlerdeki elektrik, genel*likle 220 volttur Tesisatı, otomatik bir si*gorta korur Prizler yeter sayıda olmalı ve yüklemeleri önlemek için, ustaca yerleştiril*melidir Ayrıca çocukların ellememeleri için kapalı prizler tercih edilmelidir

İnsanları elektrik çarpmasından korumak için genel olarak:

-Koruyucu yalıtma,
-Üzerinde durulan yerin yalıtılması,
-Küçük gerilim kullanma,
-Sıfırlama ve
-Topraklama, gibi düzenler kullanılır

Ayrıca Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinin 25101996 tarih 22798 sayılı resmi gazetede yayımlanan son değişikliği ile TEDAŞ’ın da zorunlu kıldığı Kaçak akım rölesi (diğer adıyla hayat koruma) iş güvenliği adına çok güzel bir teknik ilerlemedir
Koruyucu yalıtma: Normalde gerilim altında olmayan ancak yalıtım hatası sonucu elektriklenebilen parçaların izoleli yapılmasıdır
Elektrik işlerinde kullanılan penseler, karga burunlar, tornavidalar ve benzer el aletleri, uygun şekilde yalıtılmış ve yağdanlıkların, süpürgelerin, fırçaların ve diğer temizlik araçlarının sapları, akım geçirmeyen malzemeden yapılmış olmalıdır
Üzerinde durulan yerin yalıtılması: Yerleri değişmeyen sabit elektrikli makina ve araçlarla, elektrik panolarının taban alanına tahta ızgara, lastik paspas vb konulmak suretiyle yapılan bir korunma önlemidir
Bu korunma önlemi, herhangi bir elektrik kaçağında insanı toprağa karşı yalıttığı için elektik çarpılması gerçekleşmez
Küçük Gerilim Kullanma: Bir yalıtım hatasında elektrik çarpmasının etkili olmaması için, elektrikli araçların 42 voltluk gerilimle çalıştırılmasıdır Bu korunma önlemi yapılan elektrikli araçları ayrıca topraklamaya gerek yoktur
Kazan içinde veya buna benzer dar ve iletken kısımları bulunan yerlerle ıslak yerlerde, alternatif akım ile çalışan lambalar kullanıldığı takdirde küçük gerilim kullanılmalıdır
Bu devredeki fişler aynı yerde bulunabilecek daha yüksek gerilimli prizlere uymayacak türden seçilmelidir
Sıfırlama: Elektrikli makina ve araçların gövde kısımlarının (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır Ancak nötr hattına doğrudan doğruya bağlamak için en az 10 mm² kesitinde bakır iletken kullanılması zorunludur
Topraklama: Elektrik enerjisinin kullanıldığı yerlerde, üzerinde akım taşıyabilecek madeni kısımların toprak ile yapılan elektriksel bağlantı düzenine topraklama denir (Diğer anlatımla makine şasesi ile yeryüzündeki toprağın birbirleri ile bağlanmasıdır)
Elektrikle çalışan tüm makine ve tezgahlar, tornalar, frezeler, planyalar, vargeller, hızarlar, matkaplar, kompresörler vb yerlerin şaselerine gözle muayene edilebilen topraklama hatları çekilmelidir
Ayrıca çelik konstrüksiyonlu metal çatılar da yıldırıma karşı etkili bir şekilde topraklanmalıdır
Topraklama devresi, düşük dirençli iletkenden (bakır veya alüminyumdan) yapılmış olmalı, bağlandığı cihazın devresinde meydana gelecek en büyük kaçak akımı iletecek kapasitede olmalı, mekanik ve kimyasal etkilerden korunmuş olarak çekilmelidir
Elektrik tesisatının yıllık periyodik kontrol belgesinde, topraklama levhalarının ölçülen direnç değerleri ohm cinsinden yazılmalı, direnci 10 ohm’dan büyük levhalara ek topraklama levhası eklenmelidir (Radyoaktif paratonerlerin topraklama direnci 5 ohm’dan küçük olmalıdır)
Kaçak akım rölesi : Tüketici devrede, gelen ve giden akımların birbirlerine eşit olmadığı durumlarda, devreyi otomatik olarak kesen bir koruma cihazıdır Yani insan vücudundan bir akım geçmesi halinde dönen akım, gelen akıma eşit olmayacak ve elektrik devresi kesilecektir
Hayat Koruma denen Kaçak akım rölesinde toprak hattına da gerek yoktur Bu nedenle yerleri sürekli değişen elektrikli aletlerin kullanılmasında çok güvenlidir
Yukarıda sayılan koruma önlemlerinin dışında;
-Atölyelerde bulunan makine ve tezgahların ayrı ayrı durdurma tertibatından başka, atölyedeki veya kısımdaki tezgahları tamamen durduracak bir ana şalter bulunmalıdır
-Elektrik panolarının ön kısımlarında geçişi güçleştirecek malzeme bırakılmamalıdır
-Makine ve tezgahların çalıştırma düğmeleri yeşil, durdurma düğmeleri kırmızı renkte olmalıdır Kollu ve çevirmeli şalterlerde ise çalıştırma için “1″ , durdurma için “0″ gibi etiketler bulunmalıdır
-Makina ve tezgahların kumanda yeri, bunların görülemeyeceği yerde ise çalışmaya başlamadan önce bir uyarı sesi ile haber verilmelidir (Yani elektrik geliyorum demelidir)
-Elektrikli el aletlerinin kullanılması gereken yerlerde, yeteri kadar topraklanmış elektrikli prizler bulundurulmalıdır Bu prizlerin yeterince bulunmamasından dolayı, el aletlerinin fişleri sökülmekte, kablolar düz olarak bağlanmaktadır Bu da çeşitli kazalara yol açmaktadır
-Elektrik el aletlerini çalıştırmak için anahtarın üzerine basıldığında çalıştıracak, bırakıldığında durduracak yaylı anahtarlar kullanılmalıdır Bu anahtarlar bozulduğunda aynı özellikteki yaylı anahtarla değiştirilmelidir
-Elektrik kabloları muntazaman döşenmiş olmalı, kırık fiş ve prizler onarılmalı, sigortalar kapalı dolap içerisinde bulundurulmalıdır
Büyük mutfaklar, bulaşık yıkama yerleri, soğuk hava depoları, su pompa daireleri ve kazan daireleri ile çamaşırhaneler, banyolar, galvanik işletmeler gibi nemli ve ıslak yerler ile parlama ve patlama tehlikesi oluşturabilecek tozlu yerlerde;
-aydınlatma lambaları, fiş ve prizler ile anahtarlar su damlalarına ve toza karşı tamamen korunmuş tipte (etanş) olmalı,
-sigortalar tehlikeli ortamın dışında bulundurulmalı,
-yıpratıcı etkisi olan buhar ve dumana açık metal parçalar, örneğin koruyucu boya ya da dayanıklı gereçler kullanılarak korozyona karşı korunmalıdır
Maddelerin yapısı, işleme, öğütme, sürtünme, karıştırma, sıçrama, taşıma ve depolama işlemleri sonucunda statik elektrik yüklenmeleri oluşur Statik elektrik, iletken bir bağlantı olmaksızın, sürtünme ve hareket sonucu oluşan durgun elektriktir
Statik elektrik yüklü cisimlerin, birbirleriyle temas etmeleri sonucu kıvılcım oluşur ve patlama ve yangın tehlikeleri meydana gelir
Ayrıca kağıt, kumaş gibi hafif ve iletken olmayan malzemelerin işlendiği veya kullanıldığı yerlerde, statik elektrik yüklü malzemelerin birbirlerini itmesi veya birbirlerine yapışması gibi üretim zorluğuna,
-Hassas elektrik alet ve cihazlarının hatalı çalışmasına,
-İnsan vücudundaki normal elektrik dengesini bozarak, sinirsel sistemini etkilemesine, yol açarak başka kazalara da davetiye çıkarabilir
Statik elektriği önlemek için, yapılan işin niteliğine göre;
-Nemlendirme,
-Birbirine bağlama ve topraklama,
-İyonizasyon yöntemlerinde biri veya birkaçı uygulanmalıdır
Nemlendirme: Çevre havasını statik elektrik akımının geçmesine izin verecek kadar nemli hale getirerek, statik elektrik birikimi engellenebilir Nemlendirme birçok madde için zararlı olduğundan ve sıcak havalarda aşırı nem, insanları rahatsız edebileceğinden kullanım alanı sınırlıdır
Birbirine bağlama ve topraklama : İletken özellikteki iki veya daha fazla cismi, bir iletken aracılığıyla birbirine bağlayarak topraklamaktır Böylece, cisimlerdeki statik elektrik yükü dengelenmiş olacaktır
Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar ve boru donatımları, boru bağlantıları bu yöntemle statik elektriğe karşı topraklanmalıdır Depoların parlayıcı sıvılarla doldurulması veya boşaltılmasında araç ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılmalıdır
İyonizasyon yöntemleri : Hava, normal koşullarda iletken değildir Ancak, havayı yeterli oranda iyonlaştırarak statik elektriğin cisimlerde birikmesi önlenebilir
Havayı iyonlaştırmak için; statik tarak, radyoaktivite ile iyonlaştırma veya açık alev gibi yöntemler kullanılmalıdır