Kimyasal Olrak İyi İçme Suyunun Özellikleri Nelerdir? İyi İçme Suyunun Özellikleri

Kimyasal Olrak İyi İçme Suyunun Özellikleri Nelerdir? İyi İçme Suyunun Özellikleri
Kimyasal Olrak İyi İçme Suyunun Özellikleri Nelerdir? İyi İçme Suyunun Özellikleri

Su; kokusuz, renksiz, berrak ve içimi hoş olmalıdır Sularda fenoller, yağlar gibi suya kötü koku ve tat veren maddeler bulunmamalıdır Su tortusuz ve renksiz olmalıdır
Su;hastalık yapan mikroorganizma ihtiva ermemelidir Suda bulunan vibrio cholera, salmonella typhi, hepatit virüsü gibi mikroorganizmalar sudan geçerek hastalığa sebep olurlar İçme sularının kesinlikle bakteriyolojik kirlilik taşımaması gerekir
Suda sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulunmamalıdır Bazı kimyasal maddeler zehirli etki yapabilir Arsenik, kadmiyum, krom, kurşun, civa gibi
Bunun yanında baryum, nitrat, florür, radyoaktif maddeler, amonyum, klorür gibi maddeler sınır değerlerinin üzerinde sağlığa olumsuz etkileri olan maddelerdir
Aynı zamanda bazıları suya kirli suların karıştığının göstergesidir İçme suyu ve sanayide, kullanma sularında demir, manganez ve sertlik değerleri önemlilik arz eder

İçme Suyunun Kimyasal Özellikleri

İçme suyu analizinde değerlendirilen başlıca kimyasal parametreler pH, iletkenlik, amonyak, nitrit, nitrat ve sertliktir

Suyun Elektriksel İletkenliği İçerisinde inorganik maddeleri elektrolit olarak bulundurmayan sular (sözgelimi deiyonize saf su gibi) elektriği güç iletir Isı arttıkça elektrik geçirgenliği yine azalır Bu nedenle suların elektrik geçirgenliğinin ölçülmesi de, içerisindeki elektrolit miktarının da bir ölçütü olarak alınabilir Ölçüm 18-20 C 'de yapılır Genellikle kaynak sularının elektriksel iletkenliği 2000-5000 ohm cm'dir

Suyun pH'ı İçme kullanma sularının pH'ları 7 - 85 arasında olmalıdır pH değeri içerisinde bulunan hidrojen iyonları derişiminin negatif logaritmasıdır pH düşüklüğü asit, yüksekliği ise baz özelliğini gösterir Bu sınırda hipokloritin dezenfektan etkisi en istenen düzeydedir

Oksijen Su kalitesi için önemli ölçülerden birisi suda çözünmüş oksijen konsantrasyonudur İçinde çözünmüş oksijen olmayan bir akar su veya göl su canlıları için kötü bir ortam oluşturur

Çözünmüş oksijen ayrıca, su kirlenmesi ile ilgili en önemli parametrelerden birisidir Su daki Çözünmüş Oksijen (DO) suda yaşayan bakterilerin fotosentez olayı sonucu verdikleri oksijen ve havadaki oksijenden gelir Oksijenin sudaki çözünürlüğü, havadaki oksijenin kimyasal basıncı, suyun sıcaklığı ve suyun kapsamındaki minerallerin derişimlerine bağlıdır

Kirlenmiş yüzeysel sular genellikle oksijenle doymuştur Oksijen konsantrasyonundaki önemli azalmalar alıcı suda yüksek biyokimyasal oksijen ihtiyacı yaratan organik atıkların fazlaca akıtıldığını gösterir

İçme suyunda Amonyak, Nitrit ve Nitrat: Klorlanmış sularda amonyak saptamak zordur Çünkü amonyak kloraminler şeklinde bileşik halinde bulunabilir Bu nedenle klorlu suları analiz etmeden önce dekloraminasyon yapılmalıdır Suda amonyak bulunması yakın bir noktadan suyun organik maddelerle kirletildiğini gösterir Organik maddelerin nitrifikasyon aşamasından geçerek tamamen zararsız hale geldiği döngünün ilk aşamasında amonyak meydana gelir Eğer organik madde suya karıştıktan sonraki süre kısaysa yani henüz nitrifikasyon tamamlanacak kadar zaman geçmemişse suda amonyak saptanır

Bunun yanında sudaki nitrit ve nitratların sudaki bakteriler ile denitrifikasyona uğraması sonucu da suda amonyak bulunabilir

Suda bulunan amonyak, nitrit ve nitratın kaynağı gübrelerin kullanımı, sebze ve hayvanların çürümesi, evsel atıklar, kanalizasyonun toprak yüzeyine boşaltılması, endüstriyel atıklar ve çöplerin boşaltılması olabilmektedir

Bütün bu kaynaklar nehir, göl ve yer altı suyunu bulaştırabilmekte, özellikle de kuyuları kirletebilmektedir Bu kirlenme periyodik bir zamanın sonunda ya da uzun yıllar sonunda süzülme yoluyla ortaya çıkar Kirli sulardaki nitrat düzeyi, çoğunlukla nitrit düzeyinden daha yüksektir

Yüksek amonyak ve nitrit düzeyine genellikle mikrobiyolojik niteliği uygun olmayan sularda rastlanmaktadır Yüksek nitrat düzeyine rastlanan sular ise genellikle kirli yer altı suları olmakta, yüzeyel sulardaki nitrat ise su bitkileri tarafından tüketilmektedir

Sulardaki nitrat düzeyindeki artışın bir diğer nedeni ise nitrojenli gübrelerin suya karışmasıdır Nehirlerdeki nitrat konsantrasyonunda belirgin mevsimsel faklılık olur ve özellikle ciddi bir kuraklığı izleyen şiddetli sağanaklardan sonra nehirlerde nitrat düzeyi yüksek seviyeye ulaşabilmektedir Yer altı sularındaki nitrat düzeyi ise yıl oyunca çoğunlukla sabittir

Nitrat düzeyi geleneksel su iyileştirme ve dezenfeksiyon işlemleri sonrası pek değişmez İşlemden geçirilen sularda klor ve amonyak kloraminler şeklinde bileşik oluşturabildiği ve nitritler oksidasyona uğrayabildiği için nitrit ve amonyak varlığı tespit edilemeyebilir

Nitratın sağlık üzerine etkisi:

Methemoglobülinemi:

Su kaynaklarının yüksek düzeyde nitrat içerdiği ülkelerde infantil methemoglobinemisi ve ölümler bildirilmiştir DSÖ’nün bir yayınında 100 mg/lt ve daha fazla nitrat içeren kuyu sularının bebek yiyeceği hazırlanmasında kullanılmaması önerilmiştir Daha düşük nitrat düzeylerinin de 10-20 mg / lt risk oluşturabileceği düşünülmektedir

Kanser:

Vücuda giren nitrat kanserojen etkili nitrozaminlere dönüşebilmektedir

Suların sertlik düzeyi: Sertlik ölçüsü olarak Fransız sertlik derecesi kullanılır Bir Fransız sertlik derecesi 10 mg kalsiyum karbonatın oluşturduğu sertlik derecesi olarak kabul edilir 1 - 4 sertlikteki sular yumuşak su, 15 - 28 sertlik derecesindeki sular orta derece sertlikte su, 28 Fransız sertti derecesinin üzerindeki sular ile sert sular olarak anılır

Suların sertliği geçici ve kalıcı sertlik olmak üzere 2 grupta incelenir Geçici sertlik bikarbonatlardan kaynaklanırken, kalıcı sertlik Ca ve Mg sülfattan ileri gelir Suyun sertliğini gidermek için kireç ya da soda kullanılır Kireç geçici sertliği soda kalıcı sertliği giderir

Genel olarak yer üstü suları yer altı sularına göre daha yumuşak sulardır Ancak yer altı suları kaynak suyu özelliği taşıyorsa, yer altına inişte filtrasyona uğrayacakları için yumuşak su özelliği kazanmaları söz konusu olabilmektedir

Kaynak suyunda olduğu gibi en az 6 metre kalınlığa sahip olan ince taneli topraktan süzülerek yer altına inen su filtrasyon mekanizması aracılığı ile içerisinde bulunan asılı partiküller ve kolloid maddelerin yanı sıra sertlik unsurlarından da arınarak sertlik açısından yumuşak düzeylere inmektedirsüzülmenin etkisi aksi yüklerin ve büyük kütlenin küçük küçük kütleyi çekmesi şeklinde gerçekleşmektedir

Sulardaki sertlik derecesi çeşitli birimler aracılığı ile ölçülebilmektedir 0,01 gram kalsiyum karbonat 1 franız sertlik dercesine eşittir Kaynak suyunun setlik derecesi 10 fransız sertlik derecesi ile sınırlıdır Kaynak suları açısından 10 fransız sertlik dercesinin üzerindeki sertlik dereceleri doğal filtrasyonun yeterli düzeyde işlemediği ve otopürasyonun tam gerçekleşmediği şeklinde yorumlanabilir

Bu açıdan sertlik unsurları 10 fransız sertlikten daha sert yapıda sular yer altına geçebilmişse beraberinde çeşitli kimyasallar da geçmiş olabilir Bu nedenle gerekli bütün kimyasalların ölçümünün yapılamadığı urumlarda kaynak sularının içme suyu olarak kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi için 10 fransız sertlik derecesini aşıp aşmaması indikatör olarak kullanılabilir

Sertlik derecesinin kendi açısından ise sağlığa zarar verebilecek sertlik düzeyi DSÖ tarafından 50 fransız sertlik derecesi ve üzeri olarak belirlenmiştir

Sert suların sağlık üzerine etkisi:

Suyun sertlik derecesi arttıkça mide şişkinlik hissi ve gastrite yol açabileceği bilinmektedir Sert suların kardiyovasküler hastalıklar için ise koruyucu bir faktör olabileceği düşünülmektedir Diğer taraftan sert sularınyemeklerin geç pişmesi, sabunun zor köpürmesi, boru ve kazanlarda tıkanmalara yol açabildiği bilinmektedir

Flor: Sularda litrede 1 mg flor bulunursa diş çürümeye karşı dayanıklı olur Sudaki flor miktarı litrede 2-4 mg olduğu zaman ise dişlerde kalıcı nitelikte lekelenmeler olur