İzmir İktisat Kongresi Ne Amaçla Toplanmıştır? İzmir İktisat Kongresi'nin Amaçları

İzmir İktisat Kongresi Ne Amaçla Toplanmıştır? İzmir İktisat Kongresi'nin Amaçları
İzmir İktisat Kongresi Ne Amaçla Toplanmıştır? İzmir İktisat Kongresi'nin Amaçları

1948 Türkiye İktisat Kongresi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Git ve: kullan, ara
1948 Türkiye İktisat Kongresi, 22-27 Kasım 1948'de, Ahmet Hamdi Başar (Limancı Hamdi) 'ın kurduğu İstanbul Tüccar Derneği'nin[1] girişimiyle İstanbul, Taksim Belediye Gazinosu'nda yapılmış; irtibat merkezi olarak, Galata Yolcu Salonu'nun 3 katındaki tarihi Liman Lokantası, sabahtan gece yarısına kadar, kongre üyelerinin emrine amade kılınmıştır
Atatürk'ün 1923 yılında tertiplediği (düzenlendiği) İzmir İktisat Kongresi'nden sonra 2 defa düzenlenen, Cumhuriyetin en önemli ve özellikli kongresidir[2] 1923 İzmir İktisat Kongresi Atatürk tarafından düzenlenip, ilk Kongre olma özelliğini taşırken; bu defa bu ikinci Kongre halk kuruluşları tarafından, tamamen halkın, İnönü'nün ekonomi politikalarına karşı demokratik bir kalkışma niteliği taşıması daha da büyük bir önem arz etmektedir Öyle ki, 27 yıllık ilk Cumhuriyet hükümetinin değişerek, 1950 seçimlerinde Demokrat Parti'nin ezici çoğunluğuyla iktidara gelmesi, Milli Şef'liğin sona ermesi ve dolaylı olarak da 1960 İhtilali'ne yol açan etkenlerden biri olması özelliğine de sahiptir
İnönü Hükümeti'nin, özel teşebbüse baskıcı ekonomik politikalarına karşı bir tepki olarak düzenlenmiştir Özetle, Türk sanayici ve iş adamlarının da ülke ekonomisinde söz sahibi olmak istemeleri; Muamele Vergisi gibi sanayileşmeye engel teşkil eden (engel olan) vergilerin kaldırılması veya yeniden gözden geçirilmesi talep edilmektedir (istenmektedir) Ülke çapında 1300 den fazla iş adamı ve sanayiciye davetiye gönderilmiş, 1100 kadar katılımcı yurdun her köşesinden gelerek Kongreye katılmıştır
Kongrenin devamı müddetince (süresince) Galata Yolcu Salonu'nda bir irtibat (bağlantı) bürosu kurulmuş ve bu büro 4 Aralık 1948 Cumartesi akşamına kadar çalışmıştır
1948 Türkiye İktisat Kongresi'nin kanuni ve idari mesuliyeti (sorumluluğu) İstanbul Tüccar Derneği'ne aittir
İstanbul Tüccar Derneği Yönetim Kurulu, 29 Haziran 1948 Salı günü yaptığı toplantıda, memleketin aktüel (güncel) iktisadi meselelerini (sorunlarını) memleket ölçüsünde bir inceleme ve müzakere (fikir alış verişinde bulunma, oylama) konusu yapmak üzere İstanbul'da bir Türkiye Ticaret ve İktisat Kongresi akdini kabul ve bu hususta (konuda) hazırlanan yönetmeliği tasdik ederek (onaylayarak), Kongrenin düzenlenme ve idaresi için İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası, Bölge Sanayi Birliği, Türkiye İktisatçılar Derneğiyle İstanbul Tüccar Derneği temsilcilerinden müteşekkil bir Tertip Komitesi (düzenleme alt kurulu) oluşturulmasını karar altına almıştır
Bu karar üzerine kurulan Tertip (düzenleme) Komitesi, ilk içtimaını (toplantısını) 3 Ağustos 1948 Salı günü saat 17:00'de İstanbul Ticaret ve Sanayi Odasında yapmış ve Kongre Yönetmeliğini tasdik (onaylama) ve gündemini tespit ederek (belirleyerek) faaliyete (çalışmaya) başlamıştır
Kongrenin toplanmasını ve idaresini temin (sağlamak) için İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası, İstanbul Bölge Sanayi Birliği, Türkiye İktisatçılar Derneği ve İstanbul Tüccar Derneği'nden yollanmış üçer temsilci ile Türk Ekonomi Kurumu'nun temsilcilerinden oluşan bir Tertip Komitesi (düzenleme alt kurulu) oluşturulmuştur
Kongreye; zamanın milletvekilleri, devlet teşekkülleri mensupları (kamu kuruluşları yetkilileri), profesör ve akademisyenler, matbuat erkânı (gazeteciler), tüccarlar, sanayiciler ve iş adamları katılmışlardır
Basın, Kongre görüşmelerini uzun süre gündemde tutmuştur
Konu başlıkları

[gizle]

• 1 MADDE 4'de belirtildiği üzere gündemi
• 2 Açılış konuşmaları
• 3 Bu kongreyi diğerlerinden farklı kılan unsurlar
• 4 Referanslar
• 5 Dış bağlantılar

MADDE 4'de belirtildiği üzere gündemi [değiştir]

• a) Devletçilik ve devlet müdahalesi,
• b) Dış ticaret rejimi,
• c) Vergi reformu

bakımlarından incelenmesidir
Açılış konuşmaları [değiştir]
[*]Tertip Komitesi Başkanı İzzet Akosman,[*]İstanbul Tüccar Derneği Genel Sekreteri Ahmet Hamdi Başar,[*]İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası adına Hüsnü Arsan,[*]İstanbul Bölgesi Sanayi Birliği adına Dr Cudi Birtek,[*]Türkiye İktisatçılar Derneği adına Prof Refii Suvla,[*]Türk Ekonomi Kurumu adına Prof Muhlis Ete tarafından yapılmıştır
Bu kongreyi diğerlerinden farklı kılan unsurlar [değiştir]
[*]Kongrenin, İzmir'de 1923'te toplanan Tarihî İktisat Kongresinden sonra, bu ismi taşıyan ilk İktisat Kongresi oluşu,[*]Tamamen hususi inisiyatif ile toplanışı,[*]İktisadın nazariyatıyla (teorisiyle) meşgul olan kurumlarla, tatbikatıyla (uygulamasıyla) uğraşan dernek ve teşekküllerin (kuruluşların) işbirliği yaparak vücuda getirilmiş (meydana getirilmiş) olması,[*]Kongreye, iktisatla alakadar (ilgili) hususi (özel) ve resmi, şahıs ve müesseselerin (kurumların) davet edilmiş ve her birine tebliğ yapma ve konuşma hakkı verilmiş olması,[*]Kongrenin siyasi bir karakter taşımamasıdır
İzmir İktisat Kongresi

İZMİR İKTİSAT KONGRELERİ

Izmir Iktisat Kongresi, 17 Subat-4 Mart tarihleri arasında 1923 yılında yeni yönetimin izleyecegi iktisat politikalarını saptamak amacıyla Izmir’de toplanmıstır

Cumhuriyetin kuruluşundan önceki on iki yıl (1911-1923) savaşlarla geçmiştir Üstelik bu savaşların sonuncusu bir ölüm kalım savaşıdır Anadolu insanı maddi manevi bütün gücünü ortaya koyarak bağımsızlık savaşını kazanmış ve 23 ekim 109323te cumhuriyeti ilan ederek yepyeni bir devlet kurmuştur Daha sonra ise bir yandan bu savaşların t-yaraları sarılmaya çalışılırken diğer yandan da yeni düzenlemelere gidilerek ülkenin hızla kalkınmasına çalışılmıştır
1 İZMİR İKTİSAT KONGRESİ
Kurtuluş Savaşının başında, Erzurum ve Sivas Kongrelerinde, ekonomik bağımsızlık özlemi dile getirilmiş, Mustafa Kemal yaptığı konuşmalarda aynı konuyu işlemiştir Kurtuluş Savaşından sonra ekonominin alacağı yön ve biçim Lozan Barış Görüşmelerinin kesintiye uğradığı bir dönemde, 17 Şubat 1923 te, İzmir’de toplanan Türkiye iktisat kongresinde temel nitelikleriyle belirlendiToplanan bu kongrede misak-ı iktisadı esaslar kabul edildi ve tartışıldı Bu kongreye ticaret, sanayi, tarım ve işçi temsilcileri katılmıştır
Amaç
İktisat kongresinin başlıca 2 amaçla toplandığı söylenebilir
1Tüccar, çiftçi, sanayici ve işçi kesimlerinin kendilerine özgü sorun ve isteklerinin belirlenmek, bu kesimlerin siyasal kadro ile bütünleşmesini sağlamak
2Yabancı sermaye çevrelerine ekonominin gelecekte alacağı biçimi açıklamakBir başka açıdan bakıldığında kongre ile yönetici kadronun iç ve dış sermaye kesimlerine güvence vermek istediği sonucuna varılabilir
1135 kişinin katıldığı bu kongre Atatürk’ün açılış konuşmasıyla başlamıştır Bu konuşmadan kısa bir alıntı şöyledir:
“Tam bağımsızlık için şu genel kural varMilli egemenlik ekonomik egemenlikle pekiştirilmelidirBu kadar büyük gayeler, kutsal ve ulu hedefler yalnız kağıtta yazılı genel kurallarla, kanun maddeleriyle ve sadece hırs ve isteklerle kazanılamaz Bunların tamamının gerçekleşmesini sağlayabilmek için tek kuvvet ekonomidir Siyasi zaferler ne kadar büyük olursa olsun, ekonomik zaferlerle taçlandırılmazlarsa, kazanılacak başarılar yaşayamaz, az zamanda söner”
Görüldüğü gibi büyük önder bu konuşmasında ticaret ve sanayide pek rağbet etmeyen ve bu tür faaliyetleri yabancılara bırakmış olan Türk insanına en önemli faaliyetin ticari ve iktisadi faaliyet olduğunu söylemekte ve ne kadar büyük olursa olsun iktisadi zaferle tamamlanmadıkça siyasi ve askeri zaferlerin kalıcı olmayacağını belirtmektedirDiğer taraftan “istiklal harbi yalnız istilacı Yunan kuvvetlerine karşı değil birinci dünya harbinin galipleri ve Yunanistan’ın destekleyicisi olan batılı sanayici ülkelerine karşıda yürütülmüş ve zaferle sonuçlandırılmıştır Bu ülkeler aynı zamanda Türkiye’deki iktisadi imtiyazların, yabancı sermayelerin yatırımlarının da sahipleridir Lozan’da müzakerelerin en çetin safhası bu imtiyazlar üzerinde cereyan etmiş ve görüşmelerin kesilmesini de bunlar teşkil etmiştir Buna rağmen Atatürk, gerçekçi ve pragmatik devlet adamı yaklaşımının en mükemmel örneklerinden birini yabancı sermaye konusunda bu nutukta ileri sürdüğü fikirlerde göstermiştir
Kongrede Ticaret Kesimine Dönük Olarak
1 Hükümetinde ortak olacağı bir ticaret bankasının kurulması,
2 Kambiyo ve borsa işlerinin düzene sokulması,
3 Gümrük işlemlerinin yeniden düzenlenmesi,
4 Tekellerin kaldırılması,
5 Madenler ve ormanlarla ilgili yasaların çıkarılması,
6 Haberleşme ve ulaştırmada ticari işlemler kolaylık sağlanması,
7 Yabancı sermayeye ait koşulların belirlenmesi,
8 Ticaret odalarının yeniden düzenlenmesi,
9 Cuma günlerinin herkes için resmi tatil olması,
10 İktisat eğitimine önem verilmesi,
11 Yabancı sermayeye kayıtsız kalınmamalı,
12 Yabacı sermayeye ayrıcalık tanınmamalı
Sanayi Kesimine Dönük Olarak
1 Gümrükler yardımıyla sanayinin dış rekabetten korunması,
2 Makine ve araç ithalatında vergi bağışıklığının sağlanması,
3 Sanayi teşvik yasasının yeniden düzenlenmesi,
4 Bir sanayi bankasının kurulması,
5 Sanayi odalarının düzenlenmesi,
6 Sanayi eğitimine önem verilmesi
Tarım Kesimine Dönük Olarak
1 Aşarın ve tütün tekellerinin kaldırılması,
2 Tarım kredilerinin arttırılması,
3 Ulaşım sorunlarının giderilmesi,
4 Tarım alet alet ve makinelerinin temini,
5 Eğitime önem verilmesi
İşçi Kesimine Dönük Olarak
1 Günlük çalışma süresinin 8 saat ile sınırlandırılması,
2 Yeni açılacak tüm işlerin Türklere verilmesi,
3 1 Mayıs gününün işçi bayramı olarak kabul edilmesi,
4 İş güvenliğinin sağlanması,
5 Sigorta müessesesinin geliştirilmesi,
gibi istekler ilgili guruplarca savunulmuştur
İktisat Kongresinde Alınan Kararlardan Bazıları
1 İşçi haklarını korumak amacıyla kişilere sendika kurma hakkı
2 Anonim şirketlerinin kurumu kolaylaştırılacaktır
3 Milli bankalar olacaktır
4 Sanayi teşvik edilecektir
5 Yerli malı kullanılması sağlanacaktır
6 Demir yollarının inşası hükümetçe bir programa bağlanacaktır
7 Teknik eğitim geliştirilecektir
8 Ham maddesi yurt içinde olan endüstri kolları kurulacaktır
9 Küçük imalathanelerden süratle fabrikalara geçirecektir
10 Özel sektör tarafından yapılamayan teşebbüsler devlet tarafından gerçekleştirilecektir
11 Özel teşebbüse kredi sağlayacak bir devlet bankası kurulacaktır
12 Vergi ve toprak reformu yapılacaktır
İzmir iktisat kongresinde kabul edilen kararlar doğrultusunda Türk devleti ekonominin her alanında hızlı atılımlar yapmıştır
Bu kongrede dikkati çeken bir önemli noktada işçi kadınların temsilcilerinin bulunmasıdırİzmir’den işçi kadınlar delegesi olan Rukiye Hanım da kapanışta kısa bir nutuk söylemiştir Bunun önemi henüz kanuni haklarına kavuşmamış olan Türk kadınının üretici ve işçi sıfatıyla bu kongrede yer alması ve sesini duyurmasıdır O zamanki basınımız bu kongreye geniş yer vererek yayınlar yapmışlardır
Önemi
Milli Misak gereği düşman işgali Türkiye’de ordu kuvveti ile yenilmiş yurt bütünlüğü temin edilmiştirGirilecek sulh devrinde ise yurdumuz diğer konularda olduğu gibi ekonomik bakımdan da kalkınmalı yer altı,yer üstü doğal kaynaklarını kendimiz işleyerek milleti çağdaş medeniyet düzeyine eriştirilmelidir
Fakat sulh devrine girebilmek için milletler arası bir antlaşma yapılması zaruridir
Lozan’da toplanan itilaf devletleri karşısında eşit şartlarla barış antlaşması müzakereleri yürütülürken bazı şartların Türkiye tarafından kabul edilmemesi üzerine konferans dağılmıştır Bu şartlar şunlardır:
1 Kapitülasyonlar,
2 Eski Osmanlı imparatorluğunun yaptığı borçları ödeme tarzı,
3 İmtiyazlar,
4 Yunalıların Doğu Trakya’da yaptıkları tahribata karşı harp tazminatı,
5 İstanbul ve boğazların tahliyesi,
6 Irak’ta sınır tespiti,
7 Nüfus değişimi
Sonuç Olarak
İktisat kongresinde özel girişimciliğin canlandırılması ve bunun için kredi olanaklarının ve eğitim, ulaştırma, haberleşme gibi alt yapı ve teknik hizmetlerin hükümetçe sağlanması ve iktisadi faaliyetlere etkinlik kazandırılması gibi çeşitli yasal ve kurumsal düzenlemeler ve temenniler öngörerek sona ermiştirBütün bu işlemleri her gurup kendi açısından dile getirmiştir Kısaca iktisat kongresinde Osmanlıdan devir alınan ekonomik yapı, azınlıklar etkisiz duruma getirilecek onaylanıyor ve ekonomik faaliyetlerin etkinlik kazanması için yasal ve kurumsal düzenlemeler öngörülüyordu Ancak ele alınan sorunların nasıl çözüleceği finansman kaynaklarının nereden sağlanacağı faaliyetlerin hangi öncelik sırasına göre sürdürüleceği gibi konular açıklığa kavuşturulmamıştır Kongrede alınan karaların himayeci, milliyetçi ve özel teşebbüse dayalı bir kalkınma doğrultusunda olduğunu söylemek mümkündür Bu kongrede alınan kararların çoğu zamanla tatbik edilmişse de özellikle tarımla ilgili maddeler günümüzde dahi tam anlamıyla amacına ulaştırılamamıştır
Burada görüldüğü gibi devletlerin yeni Türkiye devletinde devam ettirmek istedikleri ekonomik istifadelerdir Bu şartları kabul etmediğimiz için yeniden savaş dahi göze alınarak konferansa ara verilmesini Türk hükümeti kabul etmiştir İşte tam o tarihlerde İzmir iktisat kongresinde yeni Türkiye’nin ekonomik sorunları henüz savaştan çıkan Türk yurdu için başlıca konu oluyor Lozanda devamı istenen kapitülasyonlar ve diğer imtiyazların kabul edilemeyeceği ifade ediliyor Bu kritik dönemde ekonomik sorunlarını düzenlemek amacıyla kararlar alınan İzmir iktisat kongresinde devlet adamlarımızın cesurane davranışları dikkate değer Çünkü Türkiye için amaç savaşlardan yorgun çıkan halka ekonomik yön vermek ve harap olan yurdu kalkındırmak ve mamur etmektir Anadolu kurtuluş hareketinin iktisadi yönünü göstermesi bakımından son derece önemlidir
2 İZMİR İKTİSAT KONGRESİ (2 -7 KASIM 1981 İZMİR)
Toplanma Amacı
1981 yılında düzenlenen İkinci İzmir İktisat Kongresi; iktisadi ve siyasi bunalımların gözlendiği, iktisadi olarak içe dönük sanayileşmenin yarattığı bunalımların biriktiği ve hemen ardından bu alanlarda büyük değişimlerin gözlendiği bir dönemde alınacak önlem ve getirilecek yeniliklerin görüşülmesi amacıyla toplanılmıştır
Kongre Gündemindeki Ana Maddeler
• Türk Lirası'nın serbest sisteme geçmesi
• Gerçekçi kur politikası izlenmesi
• Sanayinin dış rekabete açılması
• Yabancı sermayenin teşvik edilmesi
• Vergi tabanının genişletilip oranların düşürülmesi

Kongrede Ticaret Kesimine Dönük Olarak
1 Hükümetinde ortak olacağı bir ticaret bankasının kurulması,
2 Kambiyo ve borsa işlerinin düzene sokulması,
3 Gümrük işlemlerinin yeniden düzenlenmesi,
4 Tekellerin kaldırılması,
5 Madenler ve ormanlarla ilgili yasaların çıkarılması,
6 Haberleşme ve ulaştırmada ticari işlemler kolaylık sağlanması,
7 Yabancı sermayeye ait koşulların belirlenmesi,
8 Ticaret odalarının yeniden düzenlenmesi,
9 Cuma günlerinin herkes için resmi tatil olması,
10 İktisat eğitimine önem verilmesi,
11 Yabancı sermayeye kayıtsız kalınmamalı,
12 Yabacı sermayeye ayrıcalık tanınmamalı
Sanayi Kesimine Dönük Olarak
1 Gümrükler yardımıyla sanayinin dış rekabetten korunması,
2 Makine ve araç ithalatında vergi bağışıklığının sağlanması,
3 Sanayi teşvik yasasının yeniden düzenlenmesi,
4 Bir sanayi bankasının kurulması,
5 Sanayi odalarının düzenlenmesi,
6 Sanayi eğitimine önem verilmesi
Tarım Kesimine Dönük Olarak
1 Aşarın ve tütün tekellerinin kaldırılması,
2 Tarım kredilerinin arttırılması,
3 Ulaşım sorunlarının giderilmesi,
4 Tarım alet alet ve makinelerinin temini,
5 Eğitime önem verilmesi
İşçi Kesimine Dönük Olarak
1 Günlük çalışma süresinin 8 saat ile sınırlandırılması,
2 Yeni açılacak tüm işlerin Türklere verilmesi,
3 1 Mayıs gününün işçi bayramı olarak kabul edilmesi,
4 İş güvenliğinin sağlanması,
5 Sigorta müessesesinin geliştirilmesi,
gibi istekler ilgili guruplarca savunulmuştur
İktisat Kongresinde Alınan Kararlardan Bazıları
1 İşçi haklarını korumak amacıyla kişilere sendika kurma hakkı
2 Anonim şirketlerinin kurumu kolaylaştırılacaktır
3 Milli bankalar olacaktır
4 Sanayi teşvik edilecektir
5 Yerli malı kullanılması sağlanacaktır
6 Demir yollarının inşası hükümetçe bir programa bağlanacaktır
7 Teknik eğitim geliştirilecektir
8 Ham maddesi yurt içinde olan endüstri kolları kurulacaktır
9 Küçük imalathanelerden süratle fabrikalara geçirecektir
10 Özel sektör tarafından yapılamayan teşebbüsler devlet tarafından gerçekleştirilecektir
11 Özel teşebbüse kredi sağlayacak bir devlet bankası kurulacaktır
12 Vergi ve toprak reformu yapılacaktır