Bakterilerde Endospor - Bakterilerde Endospor Ve Mezozomun Görevi Nedir?

Bakterilerde Endospor - Bakterilerde Endospor Ve Mezozomun Görevi Nedir?
Bakterilerde Endospor - Bakterilerde Endospor Ve Mezozomun Görevi Nedir?
Tek hücreli mikroorganizmalardır Bunlar, mantarlardan küçük, fakat virüslerden büyüktürler Endospor, bir bakterinin uygun olmayan koşullar altında Tek hücreli mikroorganizmalardır Bunlar, mantarlardan küçük, fakat virüslerden büyüktürler Bazıları hastalık yapıcı, bazıları zararsızdır; bazı bakteriler ise, faydalıdırlar: Örneğin, toprağın nitrojen yapıcı bakterileri Bakteriler, şekillerine göre sınıflandırılabilirler: Coccus'lar yuvarlak, bacillus'lar çubuksu, vibrio'lar virgül şeklinde, spirillum'lar dalgalıdır
Tümünü okumak için linke tıklayınız
sitoplazma yüzeyini minimuma indirerek Hücrede birçok hayatsal olayların gerçekleştiği yerdir Yarı kolloidal (yarı sıvı) bir yapı gösterir içinde organeller, su, proteinler, yağlar, karbonhidratlar, tuzlar, vitaminler, hormonlar ve çeşitli iyonlar bulunur
Tümünü okumak için linke tıklayınız
metabolizmasını en düşük halde çalıştırmasıyla ortamın dış etkilerinden korunması amaçlı olarak aldığı haldir Bir Metabolizma Canlı organizmada meydana gelen kimyasal olayların tamamı Metabolizma, organik yapım ve yıkım olayları esnasında madde ve enerjinin hücre veya organizma tarafından değişikliğe uğratılması şeklindeki karmaşık ve devamlı olayların hepsini içine alır

Hücreler besin alarak ve bileşimlerini değiştirerek hayatlarını sürdürürler Besinlerin çoğu kompleks yapılarından basit bileşiklere ayrılarak hücrenin yapısına katılır veya enerji üretim kaynağı olarak kullanılırlar Organik bi
Tümünü okumak için linke tıklayınız
üreme biçimi değildir Yüksek ve düşük sıcaklık durumlarında meydana gelir Bakteriler çok düşük sıcaklıklarda endospor halde uzun yıllarca var olabilirken ( Canlıların, soylarını devam ettirmek amacıyla kendilerine benzer yeni bireyler meydana getirmesine üreme denir Üreme işlevi canlının gelişmişliğine bağlı olarak çeşitlilik gösterir Fakat bütün canlılarda genel hatlarıyla incelendiğinde eşeyli ve eşeysiz üreme olmak üzere iki tip üreme görülür
Tümünü okumak için linke tıklayınız
buzullarda binlerce yıllık bakterilere rastlanmıştır) yüksek sıcaklıklarda durum böyle değildirrı hastalık yapıcı, bazıları zararsızdır; bazı bakteriler ise, faydalıdırlar: Örneğin, toprağın nitrojen yapıcı bakterileri Bakteriler, şekillerine göre sınıflandırılabilirler: Coccus'lar yuvarlak, bacillus'lar çubuksu, vibrio'lar virgül şeklinde, spirillum'lar dalgalıdırsitoplazma yüzeyini minimuma indirerek
Hücrede birçok hayatsal olayların gerçekleştiği yerdir Yarı kolloidal (yarı sıvı) bir yapı gösterir içinde organeller, su, proteinler, yağlar, karbonhidratlar, tuzlar, vitaminler, hormonlar ve çeşitli iyonlar bulunur

GENEL ÖZELLİKLERİ

Bakteriler ışık mikroskobu ile görülebilecek kadar küçük canlılardır Büyüklükleri mikron ile ölçülür Genelikle 2-10 mikron boyunda, 1-2 mikron genişliğinde olabilir Bütün bakteriler son derece küçüktür 10 bin tanesi yan yana dizildiğinde yaklaşık 2,5 cm ‘yi bulur Genelde bu bakteri dizisini kolay kolay göremezsiniz , çünkü bu minik canlıların çoğu renksizdir Bu yüzden bakterileri mikroskopta inceleye bilmek için, ortama özel boyalar katarak renklendirmek gerekir
Bakteriler iki hücre örtüsüne sahiptir İç kısımda hücre zarı bulunur;hücre zarının üstünde proteğin, karbonhidrat ve yağlardan oluşan hücre duvarı (çeper) vardır Bazı bakterilerde hücre duvarına ek olarak, polisakaritlerden oluşmuş, koruyucu bir kapsül bulunur
Bakteri sitoplazmasının birleşimindeki maddeler ökaryot hücrelerin sitoplazmasına benzer Sitoplazmanın %90’nı sudur Sitoplazma içinde RNA, DNA, glikojen, proteğin yağ tanecikleri, ribozomlar görülür Mitokondri, çekirdek, endoplazmik retikulum, golgi aygıtı gibi zarla çevrili özel yapılar yoktur Oksijenli solunum yapan bakterilerde mezozom denilen zar katlantıları vardır Mezozom,ökaryat hücrelerdeki mitokondrinin görevini yapar Solunum enzimleri mezozom zarlarında ve stoplazmada bulunur Kalıtım maddesi, çekirdek alanı denilen kısımda halkasal yapıda olan DNA molekülünden ibarettir Bakteri DNA’sının üzerinde proteğin kılıf yoktur Bakteri stoplazmasında, bakteri DNA’sından daha küçük yapılar da vardır Plazmik denilen bu DNA halkalarının sayısı 1-10 arasında değişir Bakterinin antiboyotiğe yada kimyasal maddeye kazandığı direnç gibi kromozom ile ilgili olmayan özellikler, bir bakteriden diğer bakteriye plazmit ile taşınabilmektedir Plazmitlerin üreme ile ilgisi yoktur
Bazı bakterilerin suda aktif hareketi, kamçı denilen uzantılarla sağlanır Yuvarlak bakterilerde kamçı yoktur, hareketleri pasiftir Daha çok çubuk ve spiral bakteriler kamçılıdır Bakteriler toz parçacıklarına su damlacıklarına tutunarak havada ve suda uzak mesafelere taşınabilir
Uygun olmayan ortamlarda bazı bakterilerde ısıya, kuraklığa dayanıklı endospor oluşur Endospor, üremede görevli değildir Olumsuz koşullara dayanıklılığı olan metobolizmesı yavaşlamış yapılardır Şartlar uygun olduğunda endospardan tekrar bakteri oluşur Birçok bakteri 100ºc’ta ölür; fakat endosparlar ölmez Bazı endosparlar 121ºc’ta , 15 dakika kalırsa ölür
HÜCRE YAPISI
Prokaryot olduklarından zarla çevrili çekirdek, mitokondri, kloroplast, endoplazmik retikulum, golgi gibi organelleri yoktur Ribozom bütün bakterilerin temel organelidir DNA, RNA, canlı hücre zarı ve sitoplazma yine bütün bakterilerin temel yapısını oluşturur Bunlara ek olarak bütün bakterilerde hücre, cansız bir çeperle (murein) sarılıdır Çeperin yapısı, bitki hücrelerinin çeperinden farklıdır Selüloz ihtiva etmez
Bazı bakterilerde hücre çeperinin dışında kapsül bulunur Kapsül bakterinin dirençliliğini ve hastalık yapabilme (patojen olma) özelliğini artırır

GENEL BİR BAKTERİ ŞEKLİ

Bazı bakteriler kamçılarıyla aktif hareket edebilirken, bazıları kamçıları olmadığı için ancak bulundukları ortamla beraber pasif hareket edebilirler
buna göre bakteriler, kamçısız, tek kamçılı, bir demet kamçılı, iki demet kamçılı ve çok kamçılı olarak gruplandırılır Bazı bakteriler "mezozom" denilen zar kıvrımları bulundurur Burada oksijenli solunum enzimleri (ETS enzimleri) vardır Oksijenli solunum yapan, ancak mezozomu bulunmayan bakterilerde ise solunum zinciri enzimleri hücre zarına tutunmuş olarak bulunur bakterilerde genel yapının % 90'ı sudur suda çözünmüş maddeler hücre zarından giriş-çıkış yaparlar DNA'lar sitoplazmaya serbest olarak dağılmıştır Bakteriler ökaryot hücrelere göre daha çok ve daha küçük ribozom içerirler bu sayede protein sentezleri çok hızlıdır
Bakteriler çeşitli özellikleri bakımından gruplandırılırlar Bu özelliklerin başlıcaları ; şekilleri, kamçı durumları, beslenmeleri ve boyanmaları olarak sayılabilir
ŞEKİLLERİ ve BOYANMALARI
Bakteriler ışık mikroskobunda bakıldığında başlıca şu şekillerde görülürler
aÇubuk şeklinde olanlar (Bacillus):Tek tek veya birbirlerine yapışmışlardır Tifo, tüberküloz ve şarbon hastalığı bakterileri bu şekildedir
bYuvarlak olanlar (Coccus): Genellikle kamçısızdırlar Zatürre ve bel soğukluğu bakterileri bunlara örnektir
cSpiral olanlar (Spirullum): Kıvrımlı bakterilerdir Frengi bakterileri ve dişlerde yerleşen Spiroketler bunlara örnektir
dVirgül şeklinde olanlar (Vibrio): Virgül biçiminde tek kıvrımlıdırlar Kolera bakterisi gibi

Bakterilerin boyanmaları: Danimarkalı Bakteriyolog Gram tarafından geliştirilen boyalarla boyanan bakterilere Gram (+), boyanmayanlara ise Gram (-) bakteriler denir

BAKTERİLERİN BESLENMELERİ
Bazı bakteriler ototrof olup, fotosentez veya kemosentez yaparlar Çoğunluğu ise heterotrof olup, saprofit veya parazit yaşarlar
a Saprofit Bakteriler: Bakterilerin çoğunluğunu oluşturur Besinlerini bulundukları ortamlardan hazır sıvılar olarak alırlar Nemli, ıslak ve çürükler üzerinde yaşarlar en çok amino asit, glikoz ve vitamin gibi besinleri ortamdan alırlar Bu tür bakteriler dış ortama salgıladıkları enzimlerle bitki ve hayvan ölülerini daha basit organik maddelere parçalayarak onların çürümesini sağlarlar Böylece hem toprağın humusunu artırırlar, hem de kendilerine besin sağlarlar çürütme sonucu çeşitli kokular meydana gelir Bu yüzden bu olaya kokuşmadenir Bazı saprofit bakteriler, sütün yoğurt ve peynir olarak mayalanmasını sağlarlar
Saprofitler, dünyada madde devrinin tamamlanmasında önemli rol oynadıklarından hayat için mutlaka gereklidir
b Parazit Bakteriler: Besinlerini cansız ortamdan değil de üzerinde yaşadıkları canlılardan temin ederler Çünkü sindirim enzimleri yoktur Bunların bazıları konak canlıya fazla zarar vermeden yaşayabilirler Sadece onun besinlerine ortak olurlar Kalın bağırsağımızdaki Escherichia coli bunun en iyi örneğidir Bazı parazit bakteriler ise konak canlının ölümüne bile sebep olabilen hastalıklara yol açarlar Bunlara Patojen Bakteriler denir Patojenler ya toksin çıkararak ya da konak canlının enzim ve besinlerini kullanarak zarar verirler toksinler ya dışarı atılır (Ekzotoksin), ya da Bakterinin içinde kalır (Endotoksin) İçinde kalan toksinler bakteriler ölünce zararlı hale geçerler Canlıların patojen bakterilere ve toksinlerine karşı oluşturdukları savunmaya "Bağışıklık" denir Parazit bakterilerinin üremeleri oldukça hızlıdır

Escherichia coli bakterisi

c Fotosentetik Bakteriler: Sitoplazmalarında serbest klorofil taşırlar Fotosentezlerinde elektron kaynağı olarak H2O yerine H2S ve H2 kullanırlar

· CO2 + H2O ------> Besin + O2 (Mavi-yeşil algler)

· CO2 + H2S ------> Besin + S + H2O (Kükürt bakterileri)

· CO2 + H2 ------> Besin + H2O (Hidrojen Bakterileri)
d Kemosentetik Bakteriler: Bu bakteriler de madde devrinde çok önemlidirler Bazı inorganik maddeleri oksitleyerek onları zararsız hale getirirler oluşan maddeler ise bitkilerce mineral tuzlar olarak kullanılır bu oksitleme sonucunda açığa kimyasal enerji çıkar Bu enerjiyle de CO2 indirgemesi yaparak besinlerini sentezlerler ışık ve klorofil gerekli değildir Oksijen kullanılır Kemosentetik bakteriler en çok azotlu, kükürtlü, demirli maddeleri oksitlerler
NH3 + O2 ---------> HNO2 + H2O + Kalori (Nitrosomanas)
HNO2 + O2 ---------> HNO3 + Kalori (Nitrobacter)
H2S + O2 ---------> H2O + S + Kalori (Kükürt Bakterileri
FeCO3 + O2 + H2O ---------> Fe(OH)3 + CO2 + Kalori (Demir Bakterileri)
N2 + O2 ---------> NO2 + Kalori (Azot bakterileri)
Kemosentez sonucu:

· Bazı zararlı maddeler ortadan kaldırılmış,

· Bitkilerin alabileceği tuzlar oluşturulmuş,

· Kimyasal enerji kazanılmış

· Organik besin sentezlenmiş olmaktadır
BAKTERİLERİN SOLUNUMLARI
aAnaerob Bakteriler
Bakteriler organik besinleri parçalayarak enerjilerini elde ederken genellikle oksijen kullanmazlar Bunlar havasız yerlerde de yaşayarak çoğalırlar ( Konservelerde olduğu gibi) Bunlardan bazıları oksijenin olduğu yerde hiç gelişemezler Örnek: Clastrodium tetani (Tetanos bakterisi)
b Aerob Bakteriler
Bazı bakteri grupları (Escherichia coli, Zatürree ve Yoğurt Bakterisi gibi) ancak oksijenli ortamda yaşayabilir Bunlarda mitokondri olmadığı için solunum hücre zarının iç kısmındaki kıvrımlarda (mezozom) gerçekleştirilir Örnek: Azot Bakterileri
c Geçici Aerob veya Geçici Anaerob Olanlar
Asıl solunumları oksijensiz olduğu halde kısa süre için aerob olanlara "Geçici Aerob" denir Normal solunum şekli aerob olanlar ise havasız kalınca fermantasyona başvururlar Bunlara "Geçici Anaerob" denir
BAKTERİLERİN ÜREMELERİ
a Bölünerek Çoğalma
Bütün bakteri türlerinin esas üreme şekli bölünmedir bölünme eşeysiz üreme biçimidir Su, besin maddesi ve sıcaklığın uygun olduğu ortamlarda çok hızlı bölünürler bu bölünmeler her 20 dakikada bir gerçekleşir Böylece geometrik olarak artmaya başlarlar ancak bu artış sürekli değildir Çünkü zamanla ortam sıcaklığı artar, asitler ve CO2 birikir, besin maddeleri tükenir Bunlar bakteriler için öldürücü doza ulaşınca geometrik artış bozulur belli değerden sonra artış yerine azalma görülür Böylece bakteri populasyonları da dengelenmiş olur

bölünmekte olan bakteriler

Bakterilerin bölünmeleri mitoza benzer ancak çekirdek zarı ve belli bir kromozom sayısı olmadığı için tam bir mitoz değildir Buna Amitoz Bölünme denir
b Sporlanma
Bazı bakteri türleri yaşadıkları ortam şartları bozulunca endospor oluşturarak kötü şartları geçirirler Endosporlar, kalıtım materyalinin çok az bir sitoplazmayla beraber çevrilmiş halidir ortam şartları normale dönünce çeper çatlar, endospor gelişerek normal bakteriyi meydana getirir
Endosporlarda metabolik faaliyetler minimum seviyededir bu şekilde uzun yıllar yaşayabilirler olumsuz şartlar olan yüksek ısıdan, kuraklıktan, donmadan ve besinsizlikten etkilenmezler 60 yıl canlı kalan bakteri sporları tespit edilmiştir Normal bakteri hücrelerinin tamamı 100OC'de ölürken endosporlar ancak 120OC'de 15-20 dakika kalırsa ölürler Soğuk ortamlarda da aynı oranda dayanıklıdırlar Bazı türlerde bir bakteriden birden çok endospor meydana gelebilir

spor oluşturmuş bir bakteri

c Eşeyli Üreme (Kojugasyon)
bakteriler bölünerek çok hızlı üremelerine, olumsuz şartları da endospor oluşturarak geçirmelerine rağmen, düzensiz de olsa eşeyli üremeyi gerçekleştirirler Çünkü bu sayede kalıtsal çeşitliliklerini artarak değişen ortamlara uyum yapma imkanı bulurlar Bu çeşitliliğe ise Kalıtsal Varyasyon denir

Bakterilerde konjugasyonla üreme

Konjugasyon (kavuşma) esnasında DNA yapısı farklı iki bakteri yan yana gelerek aralarında geçici bir zardan köprü oluştururlar bu köprü aracılığı ile DNA parçalarını değiştirirler Sonra ayrılarak bölünmelerine devam ederler Dikkat edilirse çok hücreli canlılarda görülen eşeyli üremeden çok farklı bir eşeyli üreme oluşmaktadır Bunlarda gamet oluşumu ve döllenme yoktur

Bakteriler diğer canlılara göre daha kolay mutasyona uğrarlar Mutasyon genellikle zararlı ve öldürücü olmakla beraber, bakterilerde bazen olumlu sonuçlar veren faydalı mutasyonlar oluşabilmektedir Bugün bakteriler besin (kültür) ortamlarında yetiştirilerek incelenmektedir En iyi geliştikleri kültür ortamı et suyudur