Dünyanın Üstünde Ve Altında Bulunan Buzul Bölgelerin Adı Nedir?

Dünyanın Üstünde Ve Altında Bulunan Buzul Bölgelerin Adı Nedir?
Dünyanın Üstünde Ve Altında Bulunan Buzul Bölgelerin Adı Nedir?

Kutup Kısımlarıdır

Arktika ve Antarktika Karalarda buzdan kalın bir zırh ve donmuş toprak, denizlerde buzdağları, çok soğuk ve güneşsiz bir kış İnsan kutup bölgelerini böyle düşünüyor Yaşam koşullarının ağırlığı nedeniyle bu bölgeler bugüne değin insanların yıkıcı müdahalesinden kurtulmuş Kutupların gerek atmosfer, gerekse dünya iklimi üstündeki düzenleyici etkileri ise tartışılmıyor bile Kutup buzlarındaki bir erimenin yeryüzü çapında iklim değişikliklerine yol açacağı, bunun da tüm insanlık için çok kötü sonuçlar vereceği biliniyor

Dev Bir Buzdolabı
Yerküremizin kuzey ve güneyindeki buzdan örtüler, bütün değişmez görüntülerine karşın, Dünya'nın 4,5 milyar yıllık yaşamında daha çok kural dışı bir durum oluşturur Bugünkü bilgilerimize göre yeryüzünde üç büyük soğuk dönemi yaşanmıştır Bunlardan biri 750, biri de 250 milyon yıl önce yer almıştır; üçüncüsü olan “Büyük Buzul Çağı” ise yaklaşık 2 milyon yıl önce, Pleyistosen Bölüm'de başlamıştır ve günümüzde de sürmektedir Günümüze en yakın bu jeolojik dönemde buzullar en az dört kez bugün Avrupa, Asya ve Amerika'da ılıman iklim kuşağı içinde oldukları bilinen bölgelere kadar inmiş, aralardaki sıcak dönemlerde de kutuplarla yüksek dağların tepelerinde bugün bulundukları sınırlara, hatta daha da gerilere çekilmiştir Alman buzul çağı araştırmacısı Albrecht Penck (1858-1945) bu dört buzul katına, ülkesinin güneyinde çalışmalarını sürdürerek onların varlığını kanıtladığı bölgedeki küçük ırmakların adını vermişti: Günz, Mindel, Riss ve Würm
Kutuplar
Yaklaşık 10000 yıl önce Würm Buzul Katı'nın sona ermesinden beri yeryüzü yeni bir sıcak dönem yaşamaktadır Kutuplardaki ve Grönland'daki buz katmanlarına bakılırsa Dünya'nın hala “buzlanmaya yatkın” olduğu söylenebilir Ama 4,5 milyar yıllık yaşamının büyük bir bölümünü buzsuz geçirdiği anlaşılıyor O zamanlar sıcak, hatta tropik bir iklim çok daha geniş bir alana yayılıyormuş Büyük su kütleleri buz olarak karalara bağlı olmadığından, denizlerin düzeyi bugünküne göre 60 m daha yüksekmiş ve karaların önemli bir bölümü suyun altındaymış

Kuzey Kutup Bölgesi - Arktika
Kutuplar Matematiksel bir belirlemeye göre kutup bölgeleri kutup dönencelerinin altında ve üstünde kalan (ve her biri 21,2 milyon km2 büyüklüğünde olan) yerler olarak tanımlanıyor Bir adını da Eski Yunanca'da “ayı” anlamına gelen arktos sözcüğünden alan Kuzey Kutup Bölgesi toplam 27 mlyon km2'lik bir alana yayılır Bunun 9 milyon km'si kara, geri kalanı denizdir

Burada en sıcak ayda bile deniz suyu sıcaklığı +10° C'nin üstüne çıkmaz Arktik kara ve deniz iklimlerinin egemen olduğu bölgede yağış azdır, yılda 100 mm ile 500 mm arasında değişir Kuru rüzgarlar ve sis, düşük sıcaklık (Grönland'da şubat ortalaması -40° C), sıcaklığın mevsimlere göre büyük değişkenlik göstermesi (+15° C ile -40° C) bu bölgenin iklim özellikleri arasındadır 23 Eylül ile 21 Mart arasında Güneş'in hiç doğmadığı kış kutup gecesi, yılın geri kalan bölümünde ise, hiç batmadığı kutup gündüzü yaşanır Sıcaklığın çok düşük olmasına karşın, kutup bölgelerinin de en az tropik bölgeler kadar güneş enerjisi aldığı unutulmamalıdır Kara bitkileri buna, çok hızlı ve karmaşık bir büyüme biçimi benimseyerek uyum sağlamıştır Denizlerde ise yüksek oksijen ve zengin besin maddesi nedeniyle, bir de 0 derece dolayındaki deniz suyu sıcaklığı fazla değişmediği için plankton ve balık çok boldur
Kutuplar
Yaşamın denizlerdeki bu zenginliğine karşın, az sayıdaki buzsuz kıyı bölgesinde oldukça sınırlı olduğu gözlenir Bitki örtüsü tundralara özgü yosunlardan, likenlerden, ardıç ağaçlarından ve cüce akkayınlardan oluşur Temmiz sıcaklığı 6° C'nin altına düşerse bunlar da yerlerini buz çölüne bırakırlar Zemin 600 m derinliğe kadar donmuş durumdadır ve yazın ancak yüzeyden 10-200 m arasında bir derinliğe kadar çözülür Donmuş zeminin altında bulunan çamur katmanı aşağı doğru akar ve her türlü inşaat çalışmasını çok zorlaştırır

Güneydeki Buz Kaplı Kıta - Antarktika
“Güneydeki efsanevi kıta”nın bulunması 200 yıllık bir arayıştan sonra, ancak 1840'ta başarıyla sonuçlanmıştır Yelkenlisiyle kıyılar boyunca yaklaşık 2000 km yol alan Charles Wilkes, denizlerden oluşan Kuzey Kutbu'nun tersine, Güney Kutbu'nun olduğu yerde gerçekten büyük bir kıta bulunduğunu kanıtlamıştır 12,4 milyon km2'lik yüzölçümüyle bu kıta neredeyse Afrika'nın yarısı büyüklüğündedir Bu bölgenin içinde Güney Shetland, Güney Georgia gibi birkaç takımada da yer alır
Kutuplar

Adı, “Arktika'nın karşısındaki” anlamına gelen Antarktika'yı ortalama 2000 m kalınlığında büyük bir buz katmanı zırh gibi örter Bir zamanlar “ulaşılamaz” diye adlandırılan kutup noktasında buzun kalınlığı 4335 m'yi bulur Bu buz kütlesi 24 milyon km3'lük hacmi ile yeryüzündeki bütün buzların yüzde 92'sini oluşturmaktadır Kıyılarından kopan 350-600 m kalınlığındaki buz parçaları günde 1-3 m hızla ilerler ve birbiri üstüne yığılır Bu tür yüzen yığınlardan biri olan Ross Buzlası 540000 km'yi bulan alanıyla neredeyse Fransa büyüklüğündedir Gelgit olayının buzladan kopardığı büyük parçalar yüzerek çevreye dağılır Bu tür buzdağları arasında 20000 km2 büyüklüğe ulaşanlar olur

Kutuplar

Güney Kutbu'nda yeryüzünün en soğuk ve en fırtınalı iklimi egemendir Ortalama sıcaklık yaz aylarında -20° C'dir ve bu, güneyden fırtınalar estiğinde -70° C'ye kadar düşebilir Coğrafi Güney Kutbu noktasında bulunan ABD gözlem istasyonunda yapılmış ölçümlerde sıcaklığın yıllık ortalamasının -50° C olduğu, en sıcak ayda ancak -29° C'ye yükseldiği belirlenmiştir Yani yeryüzünün bu en büyük buzdolabının sıcaklığı Kuzey Kutbu'ndan ortalama 22 derece daha düşüktür

Bu durum doğal olarak yaşam koşullarını etkilemektedir Kuzey Kutbu'nda 400'e yakın çiçek açan bitki türü sayılabilirken, Güney Kutbu'nda bir tane bile olmaması bunun bir belirtisidir Buna karşılık kıtanın kıyılarında ve açık denizlerinde çok sayıda hayvan yaşar Penguenler, martılar, foklar ve balinalar soğuk, ama besin maddesi açısından zengin Güney Kutbu denizlerindeki planktonları ve balıkları yiyerek yaşamlarını sürdürürler

Göçebe Avcılar ve Toplayıcılar
Kutuplar

Kuzey Kutup Bölgesi Yerlileri, Amerika'da Eskimolar ve Aleutlar, Avrupa ve Asya'da Laponlar ve Doğu Yaklar'dır Bunlar avcı ve toplayıcı olarak Taş Çağı'ndakine benzeyen göçebe bir yaşam sürerler Buradaki yaşama koşullarına en iyi uyum sağlamış olan Eskimolar, aynı zamanda en kuzeye kadar yayılmış olan halktır Bunlar kayak adı verilen küçük kayıklarıyla en çok fok avlayıp etini yiyecek, derisini ve kürkünü giysi, yağını ısı ve ışık kaynağı olarak kullanırlar Vitamin gereksinimini, eti pişirmeden yiyerek karşılarlar (Amerika Yerlileri'ni dilinde Eskimo, çiğ et yiyen demektir) Uygar ülkelerin kutup bölgelerine el atmaları, özellikle Spitzbergen'deki uranyum, titanyum ve kömür, Alaska'daki petrol ve doğal gaz kaynaklarını işletmek istemeleri, doğaya bağlı olarak yaşayan Eskimolar'ın yaşam olanaklarını sınırlamıştır ABD ve Rusya da Kuzey Kutbu'nu işgal etmiş, yoğun bir sivil ve askeri üsler ağı ile kaplamışlardır Amerikan atom denizaltısı “Nautilus” ilk kez 1958'de Kuzey Kutbu'nu örten 2-15 m kalınlığındaki buz katmanının altından geçerek bir uçtan ötekine 3000 km yol almıştır Kutupların paylaşılmasında her ülkeye, kendi sınırlarının en dış iki noktasından Kuzey Kutup noktasına çizilen iki doğru arasında kalan parçasının verilmesi ilkesi uygulanır