Lale Devrinde Yapılan Yenilikler Ve Önemli Gelişmeler

Lale Devrinde Yapılan Yenilikler ve Önemli Gelişmeler
Lale Devrinde Yapılan Yenilikler ve Önemli Gelişmeler
Lale Devri’nin en önemli yeniliklerinden birisi 1727′de Osmanlı Devleti’ndeki ilk Türk Matbaası kurulmuş olmasıdır

Lale Devri’nde matbaanın kurulması yanında yaşanan bir diğer bilimsel gelişme de bir Tercüme Heyeti’nin kurulmuş olmasıdır

Lale Devri’nde Osmanlı Devleti adına görülen en önemli gelişmelerden birisi de çeşitli Avrupa devletlerinde geçici olarak elçiliklerin açılması ve bu ülkelere ilk olarak eğitim için öğrencilerin gönderilmesi olmuştur

Bu dönemde Avrupa’da Türk tarzı moda olurken, Osmanlı süsleme sanatlarında ve diğer sanat alanlarında da Avrupalı motifler Osmanlı sanatının dağarcığına girmiştir

Bu dönemde seramik ve çinicilikte de gelişme yaşanmıştır İznik’te kalan birkaç ustanın İstanbul’a getirilmesi ve Tekfur Sarayı’nda yeni bir üretim merkezinin faaliyete geçmesiyle canlandırılmaya çalışılan bu sanat sarayda klasik tasarım ve teknikler uygulanarak yapılan çini üretimi sayesinde tekrar canlanmıştır

Lale Devri’nde sanat alanında görülen en önemli kişi Levni’dir Asıl adı Abdülcelil Çelebi olan Levni bu devrin en büyük nakkaşıdır

Lale Devri’nde edebiyatta göze çarpan isim ise devrin en büyük şairi olan Nedim’dir Özellikle Lale Devri’nin Divan Edebiyatı’na getirdiği hava en olgun biçimiyle kendisini Nedim’in şiirlerinde göstermektedir

Bir eğlence devri olarak da telaffuz edilen Lale Devri, buna bağlı olarak da müziğin de geliştiği bir devirdir Nitekim bu devrin yaşama sevincini şiirde nasıl Nedim temsil ediyorsa musikide de Mustafa Çavuş temsil eder

1727’de Üsküdar’da açılan ve Avrupa usulü askeri eğitim vermeyi amaçlayan Hendesane bu alanda bir ilk teşkil etmektedir Fakat bu Hendeshane, yeniçerilerin karşı çıkması ve yakaladıkları öğrencileri öldürmeleri sonucu kapanmıştır ve başarısız fakat ümitli bir deneme olarak kalmıştır

Tekfur Sarayı’nda açılan çini imalathanesinin yanı sıra, hatayi denilen kumaşı dokumaya mahsus kumaş dokuma fabrikasının kurulması ve Yalova’da bir kağıt fabrikasının kurulması ile ilk itfaiye teşkilatı olan Tulumbacı Ocağı’nın kuruluşu da bu devirde meydana gelmiştir

Lale Devri,

1718 Pasarofça Antlaşması’ndan 1730 Patrona Halil İsyanı’na kadar olan dönemdir Dönemin padişahı III Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır Bu dönemde;

o Devlette huzur ve barış sağlanmaya çalışıldı

o Lüks ve eğlenceye düşkünlük vardı

o Sanat ve edebiyata önem verildi

o Avrupa’daki bilim, sanat, kültür ve askerlik gibi alanlardaki gelişmeler takip edilmeye çalışıldı

o Birçok saray ve köşk yapıldı, bahçeler çiçeklerle süslendi Özellikle lale çiçeğinin çeşitleri yetiştirildi (bu nedenle döneme “lale devri” denildi)

Lale Devri Islahatları

İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından İstanbul’da ilk Türk matbaası kuruldu (1727) Matbaada dini kitaplar dışında da eserler basıldı

Avrupa’daki yenilikleri ve gelişmeleri daha yakından takip edebilmek için Paris, Londra, Viyana gibi başkentlere geçici elçilikler kuruldu

Yalova’da kâğıt fabrikası kuruldu

Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu

İstanbul ve önemli şehirlerde kütüphaneler açıldı

İlk defa çiçek aşısı uygulandı

İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu

İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi

Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi

Yerli malı kullanımına önem verildi

Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri)

Yeni kütüphaneler açıldı Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi

NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır

Patrona Halil İsyanı (1730)

Patrona Halil adında bir hamam tellağı, İstanbul’da ayaklanma çıkardı Halkın bir kısmı da bu ayaklanmayı destekledi

Sebepleri;

devlet adamlarının lüks ve eğlenceye düşkünlükleri, aşırı harcamalarda bulunmalarının halk arasında hoşnutsuzluk oluşturması; ıslahatların halkın düzeyinde olmaması; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın, yakınlarını yüksek memurluklara getirmesi

Sonuçları;

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürüldü; III Ahmet tahttan indirilerek yerine I Mahmut getirildi; köşkler yıkıldı, bahçeler bozuldu; Lale Devri sona erdi