Ülkemizdeki Ulaşım Şekilleri Nedir? Türkiye’De Ulaşım

Ülkemizdeki Ulaşım Şekilleri Nedir? Türkiye’de Ulaşım
Ülkemizdeki Ulaşım Şekilleri Nedir? Türkiye’de Ulaşım

İnsanların veya üretilen mal ve hizmetlerin bir yerden başka bir yere taşınmasına ulaşım veya ulaştırma denir Bir ülkede ulaşım yollarının sıklığı, uzunluğu, niteliği, taşıtların çokluğu o ülkenin ekonomik gelişmişliğini ortaya koyar Ülkemizde 1950′den sonra ulaşım yollarının sıklaşması ve ulaşım araçlarının yaygınlaşmasıyla sanayi ve ticarette büyük gelişmeler meydana gelmiştir

Ulaşımı Etkileyen Faktörler

1 Yerşekilleri
Dağların geniş yer kaplaması, sıradağların doğu-batı yönünde uzanması, ortalama yükselti ve engebenin fazla olması ulaşımı zorlaştıran ana etkenlerdir Ayrıca yerşekillerinin karmaşık olması köprü ve tünel yapımını zorunlu kılmaktadır

2 İklim
Don olayı, kar, sis ve seller ulaşımı olumsuz etkiler Çığ ve heyelan olayları da ulaşımı zorlaştırmaktadır

3 Beşeri ve Ekonomik Faktörler
Yol, köprü, tünel yapımı ve bakımı, gerekli sermaye, teknik iş gücü ve inşaat makinaları ulaşımı etkileyen beşeri ve ekonomik faktörlerdir
Başlıca Ulaşım Yolları

A) Karayolları
En yaygın ulaşım türüdür Yük taşımacılığının % 70′i, yolcu taşımacılığının % 90′ı karayolu ile yapılmaktadır 1950′den sonra karayolu yapımı artmış, ulaşım araçları çoğalmıştır Şu anda karayolları Türkiye’nin hemen her yerine ulaşabilmektedir Ülkemizde karayolu uzunluğu toplam 65 bin km’yi aşmıştır Ancak, petrol ihtiyacının büyük çoğunluğunun ithalatla sağlanması, yol yapım ve bakım masraflarının çok olması karayollarının pahalı ulaşım yolu olmasına neden olmuştur Akdeniz, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerimiz dışında diğer bölgelerimiz karayolu yapımına daha elverişlidir Akdeniz, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yerşekillerinin engebeli olması, yol yapımını zorlaştırmış bu bölgelerde ulaşımda geçitlerin kullanımını zorunlu kılmıştır Akdeniz, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerimizde ulaşımı kolaylaştıran geçitler şunlardır:

Akdeniz Bölgesinde;
Çukurova’yı Hatay’a bağlayan Belen Geçidi Çukurova’yı İç Anadolu’ya bağlayan Gülek Boğazı Taşeli platosunu İç Anadolu’ya bağlayan Sertavul Geçidi Antalya’yı Göller yöresine bağlayan Çubuk Geçidi

Doğu Karadeniz Bölümünde;
Kop ve Zigana geçitleriyle Çoruh Vadisi kıyı ile iç kesimleri birbirine bağlamaktadır (Özellikle Trabzon’u Erzurum’a bağlar)

Doğu Anadolu’da;
Pülümür, Karlıova, Sakaltutan geçitleri bu bölgede kuzey-güney yönünde ulaşımı kolaylaştırmaktadır
Türkiye’de karayollarının dağılışı

Ülkemizde en işlek karayolları;
Edirne, istanbul, Ankara ve Adana arası ile İstanbul, İzmit, Bursa ve İzmir, Aydın, Denizli arasındadır
Otoyollar ise; Edirne, İstanbul, Bolu ve Ankara arasında, Mersin, Adana, Gaziantep, Hatay çevresinde ve İzmir, Aydın, Denizli arasında bulunur

B) Demiryolları
Türkiye’de ilk demiryolu hattı 1866 yılında İzmir – Aydın arasında yapılmıştır Demiryolu taşımacılığı karayolu taşımacılığına göre daha ekonomiktir Cumhuriyet’in ilk yıllarında demir yollarına önem verilmiştir 1950′den sonra demiryolu yapımı azalmıştır Şu anda ülkemizde demiryollarının uzunluğu 8607 km’si anahat olmak üzere 10300 km’yi geçmiştir Ülkemizde yerşekillerinin engebeli ve ortalama yükseltinin fazla olması demiryolu yapımını zorlaştırmıştır

Doğu Karadeniz Bölümü, Antalya Bölümü, Hakkari Bölümü ve Menteşe yöresi demiryolu ulaşımının olmadığı alanlardır Yolcu ve yük taşımacılığında demiryolunun payı yaklaşık % 10 ile % 15 arasındadır Demiryolları kara içinde en ucuz taşıma sistemidir

C) Denizyolları
En ekonomik ulaşım türüdür Çünkü deniz taşıtlarının yük ve yolcu kapasitesi fazladır Yol yapımı ve yenileme giderleri yoktur Liman yapımı giderleri fazladır, fakat bir kere yapılır, uzun yıllar kullanılır Kıtalar arasında ithalat ve İhracat deniz yolu ile daha kolay ve ucuzdur
Ülkemizde coğrafi konum bakımından deniz ulaşımına elverişlidir Çünkü;
1 Üç tarafı denizlerle çevrilidir
2 Karadeniz; İstanbul ve Çanakkale Boğazı ile diğer denizlere açılır
3 Akdeniz, Süveyş Kanalı ve Cebelitarık Boğazı’yla diğer deniz ve okyanuslara bağlanır
4 Kıyılarımızda doğal limanlar çoktur
Ancak Dünya deniz ulaşımı ticaretinde ülkemizin önemli yeri yoktur

Önemli Limanlarımız

İstanbul Limanı: Yük ve yolcu trafiği bakımından en büyük limanımızdır İhraç ürünlerinin çoğu bu limana boşaltılmakta daha sonra yurdun diğer kesimlerine gönderilmektedir Ayrıca yolcu gemileri için transit limanıdır

İzmir Limanı: İstanbul limanından sonra en işlek limandır Güney Marmara ve Ege Bölgesi’nin ürünleri bu limandan ihraç edilir

Mersin Limanı: Yükleme ve boşaltma yönünde İstanbul’dan sonra en kapasiteli limandır İhracat limanı ve Ortadoğu’ya yönelik transit liman özelliğindedir

Antalya Limanı: Özellikle yaş meyve ve sebze ihracatında ve turizm amaçlı kullanılmaktadır Demiryolu bağlantısı olmadığından hinterlandı geniş değildir

Samsun Limanı: Orta Karadeniz’in en önemli limanıdır

Trabzon Limanı: Doğu Karadeniz’in en önemli limanıdır Zigana Geçidi, limanın gelişmesine katkıda bulunmuştur İran transit limanı özelliğindedir Buraya gelen mallar karayolu ile İran’a taşınır Demiryolu bağlantısı yoktur Ayrıca Bandırma, İzmit, Zonguldak gelişme gösteren limanlarımızdır Kuşadası, Çeşme-Bodrum, Marmaris, Antalya turizm amaçlı yat limanlarımızdır

Bir limanın iç bölgelerle olan ulaşım bağlantısı özelliğine Hinterland (artülke-artbölge) denir Hinterlandın büyüklüğü ve genişliği; ulaşım kolaylığı ve çokluğu, liman çevresindeki ekonomik etkinliklerin kapasitesi ve niteliğine bağlıdır Hinterlandı geniş limanlar gelişmeye elverişli limanlardır

Deniz Ticaret Filomuz
Günümüzde uluslararası ticaretin önemli bir kısmı denizyolu ile gerçekleştirilir Bu yüzden ülkelerin kalkınmasında güçlü bir deniz ticareti filosuna sahip olması etkili olmaktadır

Deniz ticaret filosu;
- Yeni iş alanları oluşması
- Döviz kazandırması
- iç ve dış ticareti canlandırması
- Yerli üretime yeni pazarlar sağlaması açısından büyük önem taşır
Deniz ticaretinde en çok taşınan yükler, petrol, sıvı gaz, kuru yük ve konteynerdir

Ülkemizin ticari mallarının %80′i deniz yolu ile taşınır Ancak gemilerimizin yük taşıma kapasiteleri yeterli olmadığı için malların önemli bir kısmı yabancı bayraklı gemilerle taşınmaktadır

D) Havayolları
En hızlı ulaşım şeklidir Ülkemiz ulaşımında payı en az olan ulaşım sektörüdür Çünkü hava ulaşımı yüksek teknoloji ve büyük sermaye istemektedir Son yıllarda hava ulaşımında önemli artışlar meydana gelmektedir Ülkemizde havayolu, yolcu taşıma, ithalat ve haberleşme alanlarında kullanılmaktadır

Önemli hava alanlarımız şu illerdedir:
İstanbul (Atatürk ve Sabiha Gökçen havaalanı), Ankara (Esenboğa havaalanı), İzmir (Adnan Menderes havaalanı), Antalya, Adana, Erzurum, Diyarbakır, Bodrum, Malatya, Elazığ, Van, Samsun, Muğla (Dalaman), Konya, İsparta, Eskişehir, Trabzon, Samsun ve Kayseri’dedir