Özel İsim - Özel İsimler - Özel İsim Nedir - Özel İsim Örnekleri

Özel İsim Nedir – Özel İsim Örnekleri
Özel İsim - Özel İsimler - Özel İsim Nedir - Özel İsim Örnekleri

Kâinatta tek olan, tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan kelimelere denir
Bu varlıklar zaten özel oldukları için adlarına da “özel” denir “Mehmet” kelimesi milyonlarca insana ait olabilir, ama bütün “Mehmet”ler tek tek özel oldukları için adları da özeldir
Özel isim adından da anlaşılacağı gibi özeldir, yani bir şeyin kendisine aittir
Özel isimler, etiket isimlerdir; varlıklara sonradan takılmış hususî adlardır Cins isimlerdeki gibi nesne ile kelime arasında tam bir ilişki yoktur Özel isimlerin sahipleri tanınmazsa zihinde bir varlık, kavram oluşmaz
Bütün özel isimler (özel ismi oluşturan her kelime ve onları niteleyen, tanıtan unvanlar) büyük harfle başlar Büyük harfle başlamazsa cins ismi zannedilebilirler
Yavuz, Hasan, Kayseri, Acıpayam, Akdeniz, Alanya, Ulu Cami, Sultan Selim, Hatice, Küçük Ağa, Türkçe, Türk Dil Kurumu…
Başlıca Özel İsimler

1 İnsan isimleri:
Ali, Meltem, Mehmet, Meral, Yasemin, Uğur, Barkın…
Binbaşı Ömer, Doktor Kenan, Mütercim Asım, Ankaralı Âşık Ömer…
Fatih Sultam Mehmet, Mimar Sinan, Nedim, Mustafa Kemal, Mehmet Akif, Nazım Hikmet, Yavuz Bülent Bakiler, Kâmuran İnan…
2 Kurum, kuruluş, müessese, makam, üniversite isimleri:
Mamak Anadolu Lisesi, Yeşilay Derneği, Türk Dil Kurumu, Ege Üniversitesi, Kars Valiliği, Mamak İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü…
3 Millet, kavim, din, mezhep isimleri:
Türk, Türkler, Yunan, İngiliz, Çeçen, Ruslar…
Müslüman, Musevî, Hıristiyan…
İslâm, İslâmiyet, Musevîlik, Hıristiyanlık…
Hanefî, Hanefîlik, Şafiî, Alevî…
4 Dil isimleri:
Türkçe, Farsça, Fransızca, Macarca, Fince, Tibetçe…
5 İl, İlçe, Semt, mahalle, cadde, bulvar, sokak isimleri:
Sivas, Ankara, İstanbul, Mamak, Yenişehir, Şirinevler, Dikimevi, Atatürk Bulvarı, İvedik Caddesi, Gönül Sokak…
6 Ülke ve bölge isimleri:
Türkiye, Afganistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti…
Batı Almanya, Batı Trakya, Güney Yemen, Doğu Avrupa, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu (Bölgesi), Ege, Marmara…
7 Kıta isimleri:
Avrasya, Asya, Avrupa, Afrika, Amerika, Antarktika, Arktika, Avustralya
8 Deniz, okyanus, göl, akar su, boğaz, geçit isimleri:
Akdeniz, Karadeniz, Manş Denizi, Büyük Okyanus, Atlas Okyanusu
Van Gölü, Hazar Denizi, Beyşehir Gölü, Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Seyhan, Fırat, Nil, İstanbul Boğazı,Panama Geçidi, Süveyş Kanalı …
9 Dağ, tepe, ova, yayla isimleri:
Elmadağ, Uludağ, Ağrı Dağı, Erciyes (dağı), Everest Tepesi, Çukurova, Konya Ovası…

“Konya Ovası, Van Gölü, Ağrı Dağı” gibi her iki harfi de büyük yazılan özel isimlere dikkat edilirse, birinci kelimenin zaten il olarak mevcut olduğu; ikinci kelime eklenince oluşan ismin o ile ait ama yeni ve özel bir varlığı karşıladığı görülür Hâlbuki Hürriyet gazetesi, Nil nehri, Ankara şehri, Fırat nehri, Erciyes dağı gibi örneklerde birinci kelime büyük, ikinci kelime de küçük harfle başlamaktadır Bunun sebebi bu kelimelere eklenen ikinci kelimelerle yeni bir özel isim oluşturulmuş olmamasıdır Hürriyet zaten bir gazete adı; Nil zaten bir nehir adı; Ankara zaten bir şehir adı; Erciyes zaten bir dağ adıdır
10 Gezegen ve yıldız adları:
Merih, Mars, Jüpiter, Venüs, Küçükayı…
11 Dünya, güneş ve ay kelimeleri terim olarak (astronomi ve coğrafya terimi) kullanılıyorsa özel isim olduğu için büyük; diğer anlamlarında (gerçek, mecaz, yan, eş, deyim vBulletin) kullanılıyorsa cins ismi olduğu için küçük harfle başlar:
Ay’ın yakından çekilmiş fotoğrafları insanlığı pek şaşırtmıştı
Yazın Güneş ışınları Dünya’ya dik olarak gelir
Türkiye’nin birçok yerinde insanlar Güneş tutulmasını seyretti
Sabahtan beri dünya kadar yer dolaştık
Şair sevgilisinin yüzünü aya benzetir (ayın kendisine değil, görünüşüne)
12 Kitap, gazete, mecmua, eser isimleri:
Tercüman (gazetesi), Zaman (gazetesi); Nokta (dergisi), Aktüel (dergisi); Türk Dili (dergisi), Virgül; Yaprak Dökümü, Semerkant; Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Ansiklopedisi…
13 Hayvanlara takılan özel isimler:
Tekir, Karabaş, Yumoş, Minnoş, Pamuk