Osmanlıda Siyasi Rejim Osmanlıda Siyasi Rejim Hakkında Osmanlıda Siyasi Rejim Tanımı

Osmanlıda Siyasi Rejim Osmanlıda Siyasi Rejim Hakkında Osmanlıda Siyasi Rejim Tanımı
Osmanlıda Siyasi Rejim Osmanlıda Siyasi Rejim Hakkında Osmanlıda Siyasi Rejim TanımıOsmanli imparatorluiu'nun siyasi ve hukuki rejimi, daha çok bir sentez niteliii taiir Osmanli Devleti, her ieyden önce bir Türk ve islam Devleti'dir Bir yönüyle de islamiyet öncesi Türk Devletleri yapisinin izlerini taiir

Eski Türk Devletlerinde, siyasi yapilanmanin en önemli unsurlarindan biri kenttir Bu baiimsiz bir iekilde aiiretler halinde yaiayan halkin, barii içinde kalmasini sailar Osmanli'da federatif bir yapi görülmekle birlikte kimi yerlerde de bu kent yapisina rastlanmaktadir

Zamanla, idare merkezileiti ve hükümdarlar, doiaüstü bir kaynaktan gelme vasiflarini aldilar Hükümdarlara "padiiah-i cihan" adi verildi Bu hükümdar, mutlak iahsi evrensel ve kutsal bir kimliie kavuitu ve bunun gerektirdiii hukuki statüye sahip oldu Bütün sosyal ve siyasi hayatin hakimi, düzenleyicisi olan en yüksek organ haline geldi

Osmanli'nin yapisini büyük ölçüde oluituran islam Dini ve bunun temelleri, getirdiii yeni müesseseler diiinda, dinde de birtakim deiiiiklklere yol açti Hükümdar, Tanri'nin tahta çikardiii deiil onun yeryüzündeki temsilcisiydi

Meirutiyete kadar görülen siyasi ve hukuki müesseselerin ana kaynaklari olan eski Türk Devlet Sistemi ve islam Dini ilkeleri yaninda, nispeten ikinci derece rol oynayan etkenler de vardi Bunlar Bizans, Selçuklu ve Eski iran Medeniyeti Devletleri'ydi

Osmanli'nin Bizans'in mirasçisi olduiu söylenir, fakat ilk Osmanli yöneticilerinin Anadolu Selçuklulari, Karaman Germiyan gibi esas itibariyla Türk-islam Sistemi'nden gelmii olduiu ve Osmanli'nin bu sistemin oluiturduiu bir siyasi ve hukuki düzene sahip olduiu bir gerçektir

Osmanli Devleti'nin siyasi rejimi iki döneme ayrilir:

Mutlak Hükümdarlik Dönemi

Bu dönemde, devlet kudreti ve temel yetkiler, hükümdarda toplanmaktaydi Yasama, yürütme ve yargi hükümdardaydi Osmanli Devleti'nde görevler kaynaimaktaydi Yani padiiaha baili veziriazam, vezirler, sancak beyi ve beylerbeyi ayni zamanda birer kumandandi

Yönetim merkeziyetçidir Bazi köy ve mahalleler diiinda bugünkü anlamiyla mahalli idareler kurulamamiitir Merkeziyetçi ve mutlakiyetçi Osmanli Devlet düzeninde, siyasi rejimin dayandiii sosyal yapi, mutlak hükümdarlik döneminde bazi deiiiikliklere uiramiitir

Kuruluiundan kisa bir süre sonra Osmanli Devleti, bir askeri toprak devleti manzarasi gösterirHalk yani reaya, pasif ve kapali bir ekonomi düzenindedir16 yüzyildan itibaren Bati Ülkelerinin genel geliiim çizgisi diiinda kalan ve gerilemeye bailayan Osmanli Devleti, Doiu'nun kendine has feodal yapisina bürünmüitür

Meiruti Monarii Dönemi

Bu döneme yol açan Tanzimat Devri ile siyasi rejim, Bati müesseselerinin etkisi altina girer Mutlak hükümdarlik sirasinda Osmanli Devleti'nin dii ülkelerle olan iliikileri, devamli elçiliklerle yürütülmemii; sürekli elçilik usulü, 3 Selim zamaninda islahat haraketlerinin yoiunlaimaya bailadiii dönemde (1794) kurulmuitur

Tanzimat ve Islahat Fermanlariyla bailayan bu Bati etkisi dönemi, Osmanli siyasi ve hukuki rejimini büyük çapta etkisi altina almii ve müesseselerde ikilik bai göstermiitir Meirutiyet Dönemi'ni hukuken bailatan 1876 Anayasasi, Osmanli Devleti siyasi rejiminde önemli bir aiamaya geçiii bailatmiitir

Anayasa, yine bir padiiah iradesi olmakla ve bu yüzden de bir ferman anayasa kabul edilmekle birlikte, hükümdarin yetkilerini sinirlamii ve halka da temsil yetkisi vermiitir Gerçi hükümdarin üstün kuvvet ve yetkileri devam etmekteydi fakat eskisi gibi, sinirlari padiiahin vicdanina baili deiildi Artik ortada uyulmasi gereken bir takim hukuki hususlar vardi ve bununla beraber artik Osmanli, ne bir laik ne de tam teokratik devletti

ikinci Meirutiyet'i hazirlayan da yine 1876 Anayasasi'dir Bu dönemde, yasama gücü ile yürütme gücü daha gerçek bir iekilde ayrilmiitir Bununla beraber padiiahin azalan nüfuz ve yetkileri yerine, halkin temsilcileri ve dolayisiyla iradesi deiil, belli bir siyasi kurului veya gruplarin iradeleri geçmiitir

Halife Sultan'in geçiçi de olsa mutlak iradesinin ilk defa sinirlaniii Senedi-i ittifak ile olmuitur Bundan sonra, çeiitli iç ve dii etkenler, hükümdarin kendi kendini sinirlamasi sonucunu doiuran Islahat ve Tanzimat Fermanlarinin orataya çikmasini sailamiitir

Bailangiçta oldukça sade görünen siyasi ve hukuki düzen, Tanzimat'tan sonra oldukça karmaiik ve yaygin müesseselerde geliimeye bailamiitir Fakat Osmanli'nin siyasi ve hukuki rejiminin bellibaili unsuru, bütün geliimelere raimen islami din unsurlari olmuitur