Prof. Dr. Sinsi
|
Trablusgarp Savaşı Trablusgarp Savaşı Hakkında Trablusgarp Savaşı Tanımı Trablusgarp
Trablusgarp Savaşı Trablusgarp Savaşı Hakkında Trablusgarp Savaşı Tanımı Trablusgarp Savaşı
Trablusgarp Savaşı Trablusgarp Savaşı Hakkında Trablusgarp Savaşı Tanımı Trablusgarp2 Meirutiyet'in ilanindan sonra, Osmanli Devleti ile yabanci devletler arasindaki iliikilerde meydana gelen geliimeler içerisinde savaila sonuçlanan ilk büyük olay, Osmanli-italya Savaii oldu Bu savai, her ieyden önce italya'nin sömürgecilik politikasinin ve Osmanli Devleti'nin içinde bulunduiu bunalimlarin bir sonucuydu
italya, 19 yüzyilin ikinci yarisinda, Almanya gibi siyasal birliiini kurarak güçlü bir devlet durumuna gelmiiti Dünya üzerindeki zengin sömürgeler, güçlü emperyalist devletlerce paylaiildiiindan, italya ancak zayif devletlerin elindeki toprak parçalarini alarak hedefine ulaiabilirdi
Ülkesine çok yakin olan Trablusgarp, Osmanli Devleti'nin Afrika'da kalan son topraii idi Trablusgarp yoluyla, Afrika'nin ortalarina kadar inebileceiini hesaplayan italya, Rusya ile yaptiii Racconigi Antlaimasi'yla (1909), onun da desteiini sailamiiti
italya, Rusya'dan baika diier devletlerin de desteiini sailamiiti italya; Trablusgarp ve Bingazi'nin uygarlik bakimindan geri birakildiii, burada yaiayan italyanlara kötü davranildiiini bahane ederek, 28 Eylül 1911'de bu bölgeyi iigale bailadi italyanlar Trablusgarp, Tobruk, Derne ve Bingazi'ye asker çikardilar
ingiltere, Kuzey Afrika'daki bu önemli iigal hareketine kayitsiz kalmii, hatta destek bile olmuitur Çünkü Akdeniz'de Fransa'ya karii italya'yi bir denge unsuru olarak kullanmak istiyordu ingiltere, Fransa'nin yerleimii olduiu Cezayir ve Tunus arasinda, bir tampon bölgenin kurulmasindan yanaydi
Osmanli Devleti, iigal kariisinda, büyük devletlerden arabuluculuk yapmalarini ve savaii durdurmalarini istemiiti Devletler, savai kariisinda tarafsiz kalacaklarini ilan edince Osmanli Devleti, italya ile karii kariiya kaldi
Osmanli Devleti'nin iigal kariisinda Trablusgarp'ta çok az askeri vardi Makedonya, Arnavutluk ve diier yerlerde meydana gelen isyanlar dolayisiyla Osmanli Hükümeti, savai için hazirliklari tamamlayamamiiti ingiltere'nin de Misir'da tarafsizliii ilan etmesi ile karadan bailanti da kesilmii oldu Osmanli'da deniz gücü de yetersiz olunca, denizden yardim ümidi de sona erdi
Bütün bu olumsuzluklara raimen, istanbul'da bulunan bazi kurmay subaylar, zor iartlar altinda Trablusgarp'a ulaitilar Mustafa Kemal ve Enver Paia gibi komutanlar, halki italyanlar'a karii örgütleyerek iyi bir savunma cephesi oluiturmuilardi italya bu savunma kariisinda güç duruma düimüitü
Osmanli Hükümeti'nin italya'ya uyguladiii ekonomik ambargo da italya'da önemli etkiler meydana getirdi italya, kesin bir baiari sailayamayinca, Akdeniz'e yönelerek, 17 Mayis 1912'de Oniki Ada'yi iigal etmiiti
Osmanli Devleti'nin bu tarihlerdeki durumu da iyi deiildi isyanlar artmii, hükümet bunalimi meydana gelmii, parti çekiimeleri bailamiiti Osmanli'nin dii politikadaki yalnizliii sürüyordu Bu durumdan yararlanan Balkan Devletleri, Osmanli Devleti'ne karii savai hazirliiina giriimiilerdi Balkanlardaki bu durum, Osmanli Devleti'ni italya ile barii yapmaya zorlamiiti
Uii Antlaimasi (18 Ekim 1912)
Osmanli Devleti, Trablusgarp ve Bingazi'yi boialtacak
italya, Oniki Ada'yi Osmanli Devleti'ne geri verecek, ancak Balkan Savaii bitinceye kadar Yunan iigaline karii italya'nin elinde geçici olarak bulunacak
Trablusgarp'ta Naip adiyla bir temsilci, Padiiah adina bulunacak
italya, kapitülasyonlarin kaldirilmasinda, Osmanli Devleti'ne yardim edecek
Uii Antlaimasi'yla, Osmanli-italya Savaii sona ermii oldu Kuzey Afrika'daki son toprak parçamiz da kaybedilmiitir Kuzey Afrika'daki kayip, sirasi iöyledir: Cezayir (1930 Fransa), Tunus (1881 Fransa), Misir (1882 ingiltere)
Ege Adalari'nin bir kismina, dolayisiyla Ege Denizi'ne ve Anadolu Kiyilarina büyük bir devlet, geçici olarak da olsa yerleimiitir Oniki Ada, elimizden fiilen çikmii, italyanlar, Ege Denizi'ne yerleimiilerdir
Kuzey Afrika'da, italyan sömürgeciliii bailamii, Doiu Akdeniz'de güçler dengesi bozulmui, böylece italya, etkisi olan bir devlet haline gelmiitir
Osmanli Devleti'nin içinde bulunduiu durum ortaya çikmii, topraklarini koruyamayacaii bir kez daha anlaiilmii, Balkan Savaii'nin bailamasina cesaret vermiitir
|