Prof. Dr. Sinsi
|
İlk Ve Orta Çağda Demokrasi Kavramı, İlk Ve Orta Çağda Demokrasi Orta Çağda Demokrasi
İlk ve orta çağda demokrasi kavramı, ilk ve orta çağda demokrasi orta çağda demokrasi
İlk ve orta çağda demokrasi kavramı, ilk ve orta çağda demokrasi orta çağda demokrasi
Orta Çağda Avrupa
KAVİMLER GÖÇÜ (375):
Balamir yönetimindeki Kuzey Hunlar, doğu Avrupa*daki Gotlar adı verilen kavimleri yenil*giye uğrattı*lar Bu*nun üzerine bu kavimler Roma toprak*larına doğru göç ettiler Bu göç dalgası diğer kavimlerin yerlerin*den ayrıl*malarına neden oldu Bu göç hareket*lerinin so*nuçları şunlardır:
1 Roma İmparatorluğu Batı Roma ve Doğu Roma olmak üzere ikiye ayrıldı (395) Daha sonra Batı Roma yıkıldı (476)
2 Batı Roma topraklarında barbar kavimler kendi krallıklarını kurdular
3 Barbar krallıklarında feodalizm (derebeylik) deni*len sistem ortaya çıktı
4 Barbar kökenli kavimler hristiyanlığı benimsediler Böylece hristiyanlık, Avrupada yaygın bir din oldu
5 Kuzey Hunlar, bugünkü Romanya'nın bulunduğu topraklara egemen oldular ve Avrupa Hun devletini kur*dular
6 Avrupa'daki kavimlerin kaynaşmasıyla günümüz Avrupa milletlerinin oluşumu başladı
KİLİSE
Hz İsa'nın doğduğunda babasının olmaması, hristi*yan din adamları arasında dini tartışmalara yol açtı Konsil denilen meclislerde Hz İsa'nın tanrı olup olma*dığı konusu tartışılmıştır Bu tartışmaların sonucunda hristi*yanlıkta mezhepler ortaya çıktı Başlıcaları Katoliklik, Ortodoksluk ve Nasturilik idi
Katolik kilisesinin din başkanına Papa, Ortodoksların dini liderine ise Patrik denildi Papa Roma'da, Patrik ise İstanbul'da yaşamıştır Patrik, doğrudan Bizans kralına bağlı olmuş, bu nedenle siyasal yetkiler kazanamamıştır
Katolik kilisesinin lideri Papa, Batı Roma imparator*luğunun yıkılmasıyla birlikte meydana gelen siyasi boş*luğu ve Barbar krallıklarda merkezi otoritenin zayıf du*rumda bulunmasını fırsat bilerek, gerçekleştirdiği dini uy*gulamalarda siyasal üstünlük kazandı Bu üstünlüğü aşağıdaki dinsel uygulamalarda daha çok kuvvetlendirdi
Katolik kilisesinin kuvvetlenmesini sağlayan uygula*malar şunlardır:
a Günah çıkarma
b Afaroz etme: Katolik kilisesine karşı olanların toplum dışına itilmesi
c Endülüjans satma: Günahların para karşılığında affedildiğini gösterir bir belgenin verilmesi
d Enterdi ilân etme: Bu uygulamada papanın em*rine uymayan bir kralın ülkesinde her türlü dini tören durdurulması Bu durum halkın krala tepkisine yol aç*mıştır Böylece Papalar kralın üstünde bir otorite olmuş*lardır
FEODALİTE
Feodalizm, temelde toprağın ekono*mik gücüne el koyan, hak eşitsizliğine dayanan bir siyasi dü*zendir
Feodalitenin (derebeyliğin) oluşumunda aşağı*daki etkenler yer almıştır
1 Barbar kavimlerin Kavimler Göçü sürecinde yer*leşik insanların topraklarını ele geçirmeleri
2 Kavimler göçü sonunda kurulan Barbar krallık*larda meydana gelen karışıklıklarda köylülerin toprakla*rını koruyamamaları, bu nedenle Senyör denilen kişile*rin himayelerine girmeleri
3 Frank krallığının, Normanları (İskandinavyalı ka*vimlerin), Macarların ve İspanya üzerinden gelen Arap*ların saldırıları nedeniyle sarsılması ve bu süreçte küçük toprak sahiplerinin derebeylerden yardım istemek zo*runda kalmaları
Feodal bağlılık ilişkisi Fief sözleşmesi denilen bir anlaşmaya dayandırılmıştır Bu anlaşmaya göre himaye altına girene vasal, himaye altına alan derebeye de sü*zeren denilmiştir
FEODALİTE DÜZENİNDE SINIFLAR
1 Asiller
Sınıfların en üst tabakasını oluşturur Geniş arazilere sahip olmuşlardır Devlet ve askerlik iş*lerini egemenlikle*rine almışlardır Asiller içindeki en bü*yük senyör o ülke*nin kralı idi Ancak her asilzade kendi bulunduğu toprak*larda kendi idarelerini kurmuşlardı Bu nedenle kralların monarşik otoritesi zayıftı Böylece mer*kezi otorite güçsüz olmuştur
2 Rahipler
Katolik kilisesine bağlı din adamlarıdır Dinsel uygu*lamalara dayanarak toplumda üstünlüklerini kurmuşlar*dır Senyörlere (derebeylere) destek olmuşlar*dır Böy*lece sömürüye ortak olmuşlardır
3 Burjuvalar
Şehir ve kasabalarda ticaret ve za*naatla geçinmiş*lerdir Bulundukları bölgedeki senyörlere vergiler vermiş*lerdir Ortaçağın sonuna doğru zengin*leşmişler ve böy*lece asillere karşı daha güçlü hale gel*mişlerdir
4 Köylüler
Özgür köylüler ve köle köylüler (serfler) ola*rak ikiye ayrılmışlardır
Özgür köylüler: Topraklarda özgürce üretim yapar*lardı Ancak bağlı oldukları senyöre vergi verirlerdi Ay*rıca senyörlerin angaryalarını yapmak zorunda kal*mış*lardır
Serfler: Köle durumunda olan köylülerdir Toprak*larla alınıp satılmışlardır
SKOLASTİK FELSEFE
Yunan felsefecilerinden Aristo'nun düşüncelerinden kaynaklanan, dilbilgisi ve mantık yön*temiyle katolik mez*hepinin kuralları savunan felsefi öğretidir Bu felse*fede din adamları kendi çıkarları doğrultusunda toplum*sal, si*ya*sal ve doğa olaylarını açıklamışlardır Kilise okullarında ve manastırlarda gelişen bu felsefede neden nasılcı dü*şünüş, deney–gözlem ve tartışma yasaklan*mıştır Bu du*rum bilimsel gelişmeleri engellemiştir Bu durumlardan dolayı Orta Çağ Avrupası karanlık bir dö*nem olarak nite*lenir
HÜMANİZMA
Avrupada Ortaçağın sonlarına doğru doğan, konusu insanlık ve tabiat sevgisi olan fikir akımı*dır İlk önce İtal*ya'da doğmuş ve edebiyatta başlamış*tır
MAGNA KARTA LİBERTUM
(BÜYÜK ÖZGÜRLÜK BİLDİRGESİ) (1215)
İngiltere'de Kral Yurtsuz John'a bas*kıcı yönetiminden dolayı derebeyler isyan ederek Magna Karta denilen belgeyi kabul ettirmişlerdir Bu belge kralın haklarını kısıt*lamıştır
Belgeye göre Kral, derebeylerin onayı olmadan vergi*leri arttırma*yacak, keyfi uygulamalar yapmayacak, haksız yere tu*tuklama ve sürgün cezaları vermeyecek
Yukarıdaki gelişme, İngiltere'de ilk kez hukuk devleti kavramını ortaya çıkarmıştır Bunun sonunda başlayan demokratik gelişmeler İngilterede parlamentonun açıl*masını sağlamıştır (1295) Bu gelişmeyle Avrupada ilk kez meşrutiyet yönetimi İngilterede kuruldu
HAÇLI SEFERLERİ
Dini Nedenler
1 Hristiyanların Kudüs'e ziyaretlerinin müslümanlar tarafından engellendiğinin iddia edilmesi
2 Hristiyanlığın Kluni tarikatına bağlı olanların müs*lümanlara karşı hristiyanları kışkırtmaları
3 Katolik din adamlarının Hristiyan halkı Günahlar*dan kurtulmak ve cennete gitmek için müslümanlara karşı savaşa çağırmaları
4 Papalığın Ortodoks hristiyanları kendisine bağla*yarak hristiyanlığın lideri olmak istemesi
Siyasi Nedenler
1 Bizans'ın Anadolu Selçuklu devletinin ilerleyişine karşı Avrupa'daki krallardan yardım istemesi
2 Az topraklı şövalyelerin ve asillerin kendi mevki*lerini kuvvetlendirmek istemeleri
Ekonomik Nedenler
1 Feodalite nedeniyle yoksullaşan Avrupalıları, Hristiyan din adamlarının zenginlik vaadiyle kışkırtma*ları
2 Müslümanların yaşadığı ülkelerin ve Asya'nın di*ğer yerlerdeki ekonomik kaynaklarının Avrupalılar tara*fından abartılması ve bunların ele geçirilmek istenmesi
HAÇLI SEFERLERİNİN BAŞLAMASI
I Haçlı Seferi (1096–1099)
Öncü Haçlı grubu Selçuklu Sultanı I Kılıçarslan tara*fından imha edildi Ancak asıl Haçlı grubu sayıca çok fazla idi Haçlıların fazlalığı karşısında Selçuklular, baş*kent İznik'i boşalttılar Konyayı başkent yaptılar
Haçlılar, Fatimilerden Kudüs'ü aldılar Kudüs Latin Krallığını kurdular
II Haçlı Seferi (1147–1149)
Nedeni:
Musul'daki Zengiler Atabeyliğinin Urfa Haçlı beyliğini yıkması
Anadolu'ya gelen haçlılar yenilgiye uğratıldı
III Haçlı Seferi (1159–1192)
Nedeni:
Mısır'daki Eyyubi hükümdarı Selahattin Eyyubinin Kudüs Latin krallığını Hıttin Savaşıyla yık*ması
Sefere İngiliz, Fransız ve Alman kralları katıldı Sela*hattin Eyyubi Kudüs'ü Avrupalılara kaptırmadı Savaş sonunda yapılan anlaşmaya göre Hristiyan hacı*lar Ku*düsü serbest ziyaret edeceklerdi
IV Haçlı Seferi (1204)
Nedeni:
Haçlıların Kudüs'ü almak istemeleri ve Eyyubi devle*tine son vermeyi amaçlamaları Avrupalılar amaçlarından vazgeçerek Bizans devletine son verdiler İstanbulda La*tin krallığı kurdular Katolik haçlılar, İstanbul'daki Orto*doks halka mezhep baskısı yaptılar Bir kısım Bizanslı komutanlar, İznik Rum krallığı ile Trabzon Rum Pontus devletini kurdular
İznik Rum krallığı, sonraki dönemde Bizans devletini yeniden kurdu Ancak IV haçlı seferi, Bizans devleti*nin daha da fazla zayıflamasına neden oldu
HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARI
Türk ve İslâm Dünyası Bakımından Sonuçlar:
1 Anadolu Selçuklu devletinin Marmara Bölgesin*deki ilerleyişi durmuştur Türkler İç Anadoluya geri çe*kilmek zorunda kalmıştır
2 Türklerin Bizans'ı yıkmaları gecikmiştir
3 Anadolu Selçuklu Devleti, Danişment Beyliği, Zengiler Atabeyilği, Eyyubi Devleti ve Memluklu Devleti İslam ülkelerini Hristiyanlara karşı korudu*lar ve Hristiyan*lığın Ortadoğuda yayılışını engellediler
Dini Sonuçlar
1 Papalık ile Katolik din adamlarına Hristiyanların duyduğu güven azaldı
2 Papalık kurumu güç kaybetmeye başladı
Siyasi Sonuçlar
1 Seferlere katılan derebeylerin bir kısmının ölmesi ve bazılarının ekonomik güçlerini kaybetmesi kralların monarşik idaresinin kuvvetlenmesine yaradı
2 Papalığın ve Katolik kilisesinin gücünü kaybet*mesi, kralların otoritesinin artmasına yaradı
3 Anadolu Selçuklu devletinin Anadolu'da üstünlük sağlaması gecikti
Ekonomik ve Bilimsel Sonuçlar
1 Batı ve Doğu Akdeniz limanları arasında ticaret canlandı
2 Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı kuvvetlenmeye başladı
3 İtalya'daki Venedik, Cenova ve Napoli şehirleri deniz ticaretiyle zenginleşti
4 İslam ülkelerindeki fen ve teknik eserler Avrupalı*larca öğrenilmeye başlandı Bu durum Yeniçağ*daki Hü*manizm, Rönesans, Reform ve Coğrafi Keşiflere katkıda bulundu
5 Avrupalılar, Kağıt yapımı ve matbaa tekniklerini öğrendiler Bu durum Rö*nesansa, Reforma ve Hüma*nizme etkide bulundu
YÜZYIL SAVAŞLARI (1337–1453)
Nedeni: İngiliz kralının veraset yoluyla Fransız tahtı*nın kendisine ait olduğunu iddia etmesi ve Fransa'yı iş*gal etmesi
Fransızlar İngilizleri ülkelerinden çıkardılar Bu sa*vaş*larda Fransa'daki derebeylerin ölmesi, Fransız kralı*nın monarşik idaresinin artmasına yaramıştır
İKİ GÜL SAVAŞLARI (1450–1485)
Nedeni: İngilterede Yüzyıl Savaşlarını kaybeden krala karşı diğer soyluların taht kavgasını başlatmaları*dır
İngiliz kralı muhalif soyluları yenilgiye uğrattı
ilk ve orta çağda demokrasi kavramı, ilk ve orta çağda demokrasi, orta çağda demokrasi, orta çağda asiller, ortaçağda demokrasi, ilk çağda demokras,i ilk çağda demokrasi kavramı, ortaçagda asiller, orta çağdaki gelişmeler, ilk çagda ve orta cagda demokrasi kavramı, orta çağda demokrasi kavram,ı orta çağ avrupasındaki ilk siyasi güç, ilk çağda avrupa barbar kavimlerin adlari, ilk ve orta cagda demokrasi kavrami
|